Freyr - 01.02.1971, Blaðsíða 20

3.13. Sérkostnaður1 (sárkostnad) =
kostnaður (3.02) sem rekja má til einhvers
tiltekins hlutar (afurðar eða framleiðslu-
greinar) .2
3.14. Samkostnaður1 (samkostnad) =
kostnaður (3.02) sem er sameiginlegur
fyrir tvær eða fleiri afurðir eða fram-
leiðslugreinar3
3.15. Valkostnaður (alternativ kostnad)
= kostnaður (3.02) sem svarar til virðis
framleiðsluþáttar (1.04) að öðrum kosti
(2.06).
3.16. Jaðarkostnaður4 (marginalkostn-
ad) = breyting á kostnaði vegna lítillar
breytingar á framleiðslumagni (1.04).
3.17. Jaðarþáttarkostnaður' (margi-
nell faktorkostnad) = breyting á kostnaði
vegna lítillar breytingar á magni fram-
leiðsluþáttar (1.04).
3.18. Mismunarkostnaður4 (mer-
kostnad, differenskostnad) = breyting á
kostnaði vegna meiri háttar breytingar á
framleiðslumagni eða magni framleiðslu-
þáttar (1.04).
4. Tekjur
4.01. Fjárhagstekjur5 (inkomst) =
fjárhagslegur ávinningur við sölu á vöru
1 S'já athugasemd næst á undan.
2 Þessi skilgreining er gerð greinilegri í S'víþjóð
eins og hér segir: „Þessi kostnaður fellur niður
ef viðkomandi framleiðsla er lögð niður og hann
kemur til sögunnar ef viðkomandi framleiðsla er
hafin.“
3 Þessi skilgreining er gerð greinilegri í Svíþjóð
eins og hér segir: „Þessi kostnaður hverfur ekki
ef viðkomandi framleiðsla er lögð niður og kemur
ekki til sögunnar ef viðkomandi framleiðsla er
hafin.“
1 Það sem kalla má „litla“ breytingu á framleiðslu-
magni eða magni framleiðsluþáttar, svo að rétt
þyki að nota hugtakið „jaðarkostnaður" (3.16, eða
„jaðarþáttarkostnaður" (3.17) og hvað átt er við
með „meiri háttar“ breyting, svo að tala má um
„mismunarkostnað" (3.18), fer eftir eðli verkefn-
isins og þeirri reiknitækni sem notuð er.
5 í sambandi við hugtakið „fjárhagstekjur" er rétt
að minna á orðið „borgun“, en með því er átt
við að tekið sé við peningum í fyrirtækinu.
og þjónustu. Með fjárhagstekjum aukast
penmgar í sjóði eða kröfur eða skuldir
minnka.
4.02. Tekjur1 (intákt) = virði vöru eða
þjónustu sem fyrirtækið framleiðir (að
frádreginni innri veltu).
4.03. Fríðar tekjur (naturaintákt) =
tekjur (4.02) af afurðum eða þjónustu sem
bóndi fær eða lætur vinnufólki í té.
4.04. Sölutekjur (saluintákt = tekjur
(4.02) af seldum afurðum eða þjónustu.
4.05. Jaðartekjur' (marginalintákt) =
tekjubreyting vegna lítillar breytingar á
framleiðslumagni (1.01).
4.06. Mismunartekjur1 (merintákt,
differensintákt) = tekjubreyting vegna
meiri háttar breytingar á framleiðslu-
magni (1.01).
5. Arðsemi
5.01. Framlag til fastakostnaðar
(táckningsbidrag) = mismunur á tekjum
(4.02) og breytilegum kostnaði (3.10)2.
5.02. Skuldlausar aflögur (skuldfritt
överskott) = tekjur (4.02) — kostnaður
(3.02) að slepptum vaxtakostnaði (3.08) og
launakröfu rekanda (og hans skylduliðs).
5.03. Arður (förrántning) = vextir af
fjármagni sem fest er í fyrirtækinu (1.15)3
= skuldlausar aflögur (5.02) — launakrafa
rekandans og skylduliðs hans.
5.04. Arðsprósenta (förrántningspro-
cent) =arður (5.03) í prósentum af fé sem
fest er í fyrirtækið (1.15).4
5.05. Vextir af fasteign (fastighets-
ránta) = vextir af fé sem lagt er í fast-
eign (1.13) = arður (5.03) — vaxtakröfur
vegna fjár sem lagt er í lausar eignir
(1.14).
1 Bókfærðar tekjur =: tekjur á afmörkuðu tíma-
bili.
2 í Svíþjóð reiknast framlag til fastakostnaðar
mismunur á tekjum (4.02) og sérkostnaði (3.13).
3 í Nordisk Jordbrugsforsking stendur 1.18, en
hlýtur að vera prentvilla.
72
F R E Y R