Freyr - 01.06.1980, Blaðsíða 5

FREYR
BÚNAÐARBLAÐ
76. árgangur
Nr. 11, júnf 1980
Útgefendur:
BÚNAÐARFÉLAG ÍSLANDS
STÉTTARSAMBAND BÆNDA
Útgáfustjórn:
EINAR ÓLAFSSON
HALLDÓR PÁLSSON
ÓLl VALUR HANSSON
Ritstjóri:
JÓNAS JÓNSSON
Aðstoöarritstjóri:
JÚLÍUS J. DANÍELSSON
Heimiiisfang:
BÆNDAHÖLLIN, REYKJAVÍK
PÓSTHÓLF 7080, REYKJAVÍK
Áskriftarverð kr. 8000
árgangurínn
Rilsljórn, innheiml afgreiðsla og
auglysingar:
BsndahóUinni, Reykjavík, sími 19200
Ríkisprentsmiðjan Gutenberg
Reykjavík — Sími 84522
EFNI:
Betri ræktun
Það er svo bágt að standa í stað
Spásvæðabreytingar Vcðurstofunnar
Ormaveiki í sauðfé o. fl.
Bændur skrifa byggðasögu
l.andbúnaðarsyningin í Osló
Vetrarlömbin þrífast vel
Er framtíð í framleiðslu páskalamba?
Hundaæði eða bitæði
Félag kartöOubænda við Eyjafjörð
Betri ræktun
Tún á íslandi eru nú talin vera á milli 130—140 þúsund hektarar eöa
aðeins rúmlega einn hundraðasti af stærð landsins.
Talið er, að hægt væri að rækta um einn fímmta af heildarflatarmáli
landsins eða um tvær milljónir hektara. Reiknað hefur verið út, að hér
mætti framfleyta fimmtán- til tuttuguföldum þeim bústofni, sem lands-
menn eiga nú, með því að rækta og græða það af landinu, sem til þess er
fallið. Þetta er gott til að vita, því að einhvern tíma kemur að því, að þörf
verður á allri þessari ræktun og þessum gróðri til að framleiða matvæli og
aðrar landbúnaðarvörur, ef ekki til neyslu hér á landi, þá fyrir aðrar
þjóðir.
Á næstu árum þarf tiltölulega lítið að auka túnræktina, en e. t. v. meira
að huga að hagabótum — og því að tryggja, að gróðurlendið tapist ekki
heldur aukist og batni.
Ræktanlegt land verður umfram allt að varðveita fyrir allri ásókn, jafnt
frá eyðingaröflum náttúrunnar og margvíslegri ásókn manna. Það er
mikil skammsýni að segja sem svo, að ekki muni um það, þó að nokkrir
skikar séu teknir undir sumarbústaði eða undir önnur mannvirki. Land,
sem vel er fallið til landbúnaðar, á ekki að taka til annarra hluta, sé hægt
með sæmilegu móti að komast hjá því. Þetta gildir auðvitað jafnt, þó að í
bili sé ekki þörf á meiri framleiðslu og frekar sé sóst eftir landi til annars
en einhverrar ræktunar.
Nú, þegar nokkurt hlé mætti verða á nýræktun á flestum jörðum, ættu
menn að hugsa því meira um að halda ræktuninni við og bæta hana. Gæta
þarf að því, að framræslan sé í lagi og túnin verði ekki of blaut. Rök tún
skila ekki fullum heyfeng og þar nýtist áburðurinn illa auk þess, sem þau
skemmast enn meir en önnur af umferð. Gróðurfar þeirra breytist líka
smám saman til hins verra. í stað bestu túngrasanna koma léleg grös og
illgresi, sem ekki svarar áburðargjöf.
Tún, sem hefur kalið, eru oft lengi að ná sér og svara illa áburðargjöf.
Á kalárunum á síðasta áratug háði margur bóndinn harða baráttu fyrir
því að geta aflað sér nægs fóðurs. Endurvinnsla túna gafst þá oft illa, og
menn hvekktust á henni. Þá varð helst til tvenns að taka, að auka
nýræktina og rækta meira grænfóður. Þannig fleyttu menn sér áfram svo
vel, að furðu gegndi.
Nú er öldin önnur, og mest er um það vert, að bændur finni ráð til þess
að hafa meiri tekjur (eða sem mestar) af nokkuð minni framleiðslu. Laun
bóndans koma fyrst og fremst af því, sem hann getur framleitt af heima-
öfluðu fóðri. En áburðarkostnaður má ekki frekar en önnur útgjöld
verða óhóflegur. Eina tryggingin fyrir því er, að ræktunin sé í lagi. Túnin
verða að vera vaxin þeim gróðri, sem skilar góðum vexti með hóflegri
áburðargjöf og getur gefið gott fóður.
Það er því full ástæða til þess að hugsa meira til þess að endurvinna
léleg eða skemmd tún en áður. Sennilegt er, að í sæmilegu árferði geti slík
endurvinnsla gefist mikið betur en á kalárunum, þegar aðstæðurnar voru
oft erfíðar til endursáningar í túnin.
Því hefur verið haldið fram, að við stöndum hlutfallslega verr að
jarðræktinni en búfjárræktinni. Engum dettur víst í hug, að framfarir
Frh. á bls. 328.
FRF.YR — 319