Freyr - 01.02.1987, Blaðsíða 8

Á milli rauða pólsins og bláa pólsins er hin
hefðbundna andstæða þeirra sem selja vinnu
sína og hinna sem kaupa hana, þ.e. vinnu-
veitenda. Prátt fyrir þetta má í Noregi greina,
að Verkamannaflokkurinn, sem fulltrúi rauða
pólsins, á hagsmuna að gæta með bláa póln-
um gegn græna pólnum. Þetta birtist í sam-
eiginlegum áhuga á lágu verði á matvælum í
hlutfalli við verð á iðnaðarvörum; í trú á
þéttbýli og stórfyrirtæki í eigu ríkis eða einka-
aðilja; í trú á byggðakjarna og miðstjórnar-
vald, í áróðri fyrir aukinni neyslu og velmegun
samfara aukinni orkunotkun; í því að halda að
sér höndum gagnvart því vandamáli, að af-
skekkt byggðarlög missi íbúa sína og að menn
neyðast til að sækja vinnu langar leiðir.
Andstæður milli rauða pólsins og græna
pólsins hafa skerpst að undanförnu. Græni
póllinn hefur áhuga á að byggðum býlum
fækki ekki frekar; á fjölbreyttum atvinnu-
möguleikum úti um byggðir landsins; á vernd-
un byggðarinnar eins og hún er; á hömlum á
myndun mikils þéttbýlis og baráttu gegn stór-
fyrirtækjum; á verndun eignarréttar og
eflingu á framtaki og frumkvæði einstaklings-
ins og á sjálfstæðri menningarviðleitni byggð-
arlaga og landshluta. Græni póllinn hefur litla
samúð með ríkisrekstri og forsjá ríkisvaldsins.
Rauði póllinn hefur hins vegar trú á ríkinu,
„Flokknum“ og launþegasamtökunum. Sam-
eiginleg fyrir rauða pólinn og græna pólinn er
baráttan við stórauðmagnið, samþjöppun
valds og fyrir jöfnun tekna og auknum áhrif-
um hinna láglaunuðu.
Auðveldast er að koma auga á árekstra
græna pólsins og bláa pólsins með því að líta á
málin frá sjónarhorni bláa pólsins. Talsmenn
bláa pólsins segja að græni póllinn hafi í reynd
samúð með lélegum afköstum og verðhækk-
unum, sem stafa af andstöðu hans við að
fyrirtæki fái að stækka eftir þörfum sínum, en
af því leiðir að samkeppnisaðstaða versnar
bæði á innanlands- og utanlandsmörkuðum. í
stað þess leggur græni póllinn áherslu á að
byggðarlög og landshlutar verði sjálfum sér
nógir í ríkara mæli um framleiðslu og þjón-
ustu, með hinum „óarðbæru“ fyrirtækjum
sínum, en á þetta má líta sem einangrunar-
stefnu.
Græni póllinn gefur að því er virðist oln-
bogarými fyrir einstaklinginn, fyrir hinn dug-
lega og fyrir frjálst framtak og vill efla menn-
ingarstrauma, bæði þjóðlega og alþjóðlega.
Ennfremur má nefna trú bláa pólsins á, að
nýjar tækniuppgötvanir muni leysa vandamál
mengunar og fundnar verði nýjar náttúruauð-
lindir. Aukin tæknivæðing tryggi best fram-
farir og bætt lífskjör fyrir hina verst settu.
Græni póllinn hefur hins vegar tekið upp á
arma sína sjónarmið vistfræðinnar um hættur
af völdum mengunar og sóunar verðmæta.
Þó að tveir áratugir séu liðnir síðan Arne
Næss skrifaði þá hugvekju sem hér hefur
verið vitnað í hafa hugmyndir hans ekki
úrelst. Nær er að ætla að þar sé ýmislegt að
finna sem á eftir að koma enn betur fram en
orðið er. Xll c
Danskt lagafrumvarp um vistrænan landbúnað
Nokkrir þingmenn Radikala
flokksins hafa lagt fram í Þjóð-
þinginu frumvarp um vistræna bú-
vöruframleiðsu í Danmörku. Til-
gangur laganna er að efla vistræn-
an landbúnað í landinu. í laga-
frumvarpinu er vistrænn búskapur
skilgreindur þannig: Með vistræn-
um landbúnaði er átt við rekstrar-
form þar sem notaðar eru við
búskapinn ræktunaraðferðir er
nýta sem allra minnst aðfengin
föng. í annan stað er í vistrænum
landbúnaði stundaður alhliða bú-
skapur, sem örvar lífkerfi jarðar-
innar, vinnur gegn sjúkdómum og
meindýrum og tryggir búfé fóður
og önnur lífsskilyrði í samræmi við
náttúrlegar þarfir þeirra.
Samkvæmt frumvarpinu á að
stofna vistrænt landbúnaðarráð er
hlíti forsjá landbúnaðarráðu
neytisins til þess að efla, fylgjast
með og meta vaxtarlíkur vistrænn-
ar búvöruframleiðslu í Dan-
mörku.
Lagt er ennfremur til að á árinu
1987 veiti stórnvöld 50 milljónir
króna (ísl.) til styrktar málinu,
einnig verði komið á eftirliti með
framleiðslu, sölu, geymslu, flutn-
ingum, dreifingu og smásölu á vist-
rænum afurðum.
Heimild: Ugeskrift for jordbrugere
— J.J.D.
96 Freyr