Freyr - 15.12.1989, Qupperneq 13

Gamli bœrinn á Berunesi. (Ljósm. O.E.)
Gagnvart bóndanum sem leggur
heyið til sjálfur og ætlar að nota
kögglana sjálfur þá koma
heykögglarnir vel út. Hann leggur
út minna fé, auk þess sem hann
veit hvaða hráefni hann er með í
höndunum. Reyndar er e.t.v. hag-
stæðast að setja ekki besta heyið í
þetta, úrsérsprotna og grófa heyið
breytist hlutfallslega mest til batn-
aðar við mölun og kögglun.
Ég get tekið dæmi um fram-
leiðslukostnað á 1 m3 eða ca 600 kg
af heykögglum nú á haustdögum.
450 kghey á 10 kr/kg . . . 4.500
100kgfiskimjöl30kr/kg. 3.000
50kgsykur50kr/kg . . . 2.500
Kögglunmeð5% afsl. . . 4.200
Annað....................... 200
Alls kr. 14.400
14.400:600 = 24 kr. kg.
Þegar þetta verð er borið saman
við graskögglaverð dylst engum að
heykögglagerð er hinn fýsilegasti
köstur.
Hvernig hefur svo reksturinn
gengiðá þessu ári?
Það er hálfgerð sorgarsaga. Heyin
eru lítil og léleg svo verkefni vélar-
innar eru alltof lítil. Vaxandi rúllu-
baggaverkun dregur einnig úr
kögglun.
Fjárhagserfiðleikarnir eru því
ekki úr sögunni, en með vaxandi
verkefnum, góðum vilja og smá
heppni gengur þetta.
Nú hefur þú búið á þessum slóðum
í tvo áratugi. Hvernig hefur þróun í
búskap verið hér á sunnanverðum
Austfjörðum á þessum tíma?
Pað hefur orðið þróun, mishag-
stæð eftir sveitum og stöðum. Ef
við tökum fyrst það sem næst okk-
ur liggur, Beruneshrepp, þá hefur
breytingin ekki orðið veruleg í
fólsfjölda, né fjölda byggðra býla,
heldur mest í vélvæðingu og upp-
byggingu. Pað má nefna að þegar
lodýraræktin átti að bjarga land-
búnaðinum, þá hittist svo á að
menn höfðu nýlega byggt yfir
bústofn sinn. Pað varð þannig ekk-
ert úr því að neinn bóndi í hreppn-
um færi út í loðdýrarækt.
Hvernig hafa menn farið út úr
framleiðslutakmörkununum?
Þær hafa vissulega komið við menn
og bremsað menn af við ýmsar
hagræðingar. Menn vildu sjálfsagt
búa bæði við aðra bústærð og sam-
setningu bús en þeir hafa, ekki
endilega alltaf að stækka við sig
heldur að hafa möguleika á hreyf-
anleika.
Hvernig horfirþá, hvaðvarðar
aldurssamsetningu og
barnafjölda?
Meðalaldurfer hækkandi, það seg-
ir sína sögu bæði um barnafjölda
og endurnýjun á búunum. Kyn-
slóðaskipti eða eigendaskipti bú-
jarða eru stórmál og ekki léttir
fullvirðisrétturinn þann bagga.
Það er nú svo, að sá sem er að hefja
búskap og lagt hefur út í fjárfest-
ingar á erfitt með að komast af
með lítið bú sem fullnægði mæta-
vel þörfum og vilja eldra fóls sem
áður bjó og skóp jörðinni þann
fullvirðisrétt sem hún hefur.
Það er því eðlilegt að leitað sé
nýrra atvinnutækifæra í sveitum,
því að eflaust kæmi þá unga fólkið
þangað í auknum mæli.
24. DESEMBER 1989
Freyr 995