Freyr - 01.02.1991, Blaðsíða 39

að vera nálægt þeim stöðum sem
gönguseiðum hafði verið sleppt ár-
ið áður.
Holdastuðull veiddra laxa er frá
0,8 til 1,9, algengasti holdstuðull
var 1,2 (mynd 12). Holdastuðull
veiddra fiska í Rangánum er
nokkru hærri en gerist í hjá nátt-
úrulega framleiddum laxastofn-
um.
Umrœður.
Rannsóknir á hreistri af laxinum
sem veiddist í Rangánum sumarið
1990 og endurheimtur merkja sýna
að hann er að megninu til ættaður
úr gönguseiðasleppingum í árnar
sumarið 1989 (Magnús Jóhanns-
son og Guðni Guðbergsson 1991).
Þrátt fyrir það að mikil aukning
hafi orðið á sókn í Rangánum sum-
arið 1990 miðað við fyrri ár þá
virðist ekki hafa orðið samsvar-
andi aukning í veiði á urriða og
bleikju. Þetta gefur til kynna að
veiði endurspegli hlutfallslega
stofnstærð þessara tegunda.
Hrygnur voru í meirihluta í veið-
inni í Rangánum sumarið 1990
bæði fyrir smálax og stórlax. Smá-
laxinn í Rangánum var stærri en
gerðist í ám á sama landsvæði sum-
arið 1990 og tengist það væntan-
lega stærð gönguseiðanna við út-
göngu en þau voru að jafnaði mun
stærri en alment gerist í náttúruleg-
um vatnakerfum (Magnús Jó-
hannsson og Guðni Guðbergsson
1991). Endurheimtur á hafbeitar-
laxi í Dyrhólaósi sumarið 1990 skil-
aði laxi af svipuðum þunga (Vigfús
Jóhannsson 1990). Hár meðal-
þungi laxins bendir einnig til þess
að sjávarástand hafi verið hagstætt
þegar seiðin gengu til sjávar
(Magnús Jóhannsson og Guðni
Guðbergsson 1991).
Sú fylgni sem fékkst milli lax-
veiði og silungsveiði í Rangánum á
undanförnum árum bendir til að
sameiginlegur eða sameiginlegir
umhverfisþættir hafi áhrif á þessa
stofna. Breyting á umhverfisþátt-
um koma fram í veiði á silungi
strax sama sumar en árið eftir í
laxinum. Þessi umhverfisáhrif hafi
því einkum áhrif á laxinn vorið sem
seiðin ganga til sjávar. Þessar nið-
urstöður eru svipaðar þeim sem
fengust í rannsóknum á sveiflum í
fiskstofnum Mývatns og Laxár
(Guðni Guðbergsson 1989). Veið-
in í Rangánum sýnir einnig svipaða
sveiflu og aðrir fersvatnsfiskstofn-
ar á íslandi á sama tíma (Guðni
Guðbergsson 1990).
Dreifing laxveiðinnar yfir sum-
arið sýnir að mesta veiðin er um
mánaðamótin júlí-ágúst. Þessi
toppur í veiði er nokkru seinna á
ferðinni en gerist í náttúrulegum
fiskstofnum. Endurheimtur í haf-
beitarstöðvar hafa sýnt að laxinn
gengur einnig seinna í þær en í
laxveiðiárnar. Gert er ráð fyrir að
laxveiðin standi í beinu sambandi
við laxgöngurnar en stærstur hluti
þess lax sem veiðist, veiðist fljót-
lega eftir að hann gengur í árnar.
Það hversu hnappdreifð veiðin
var á fáum veiðistöðum nálægt
þeim stöðum sem gönguseiðunum
var á sleppt vorið 1989 bendir enn
frekar til þess að laxinn hafi að
stórum hluta verið ættaður úr þeim
sleppingum. Algengast er að lax-
inn leiti á þann stað sem honum er
sleppt eða hann elst upp á.
Holdastuðull laxins í Rangánum
var nokkuð hár, hærri en gerist í
náttúrulega framleiddum laxa-
stofnum og einnig hærri en hann
hefur verið í hafbeitarstöðvum
(Árni ísaksson, munnl. uppl.).
Ástæður þessa eru ekki ljósar en
kunna að vera stofnbundnar.
Fjöldi urriða í þyngdarhópum
vakti sérstaka athygli, einkum
vegna þess að þyngd stendur að
miklu leyti í samhengi við aldur.
Fjöldi í þyngdarhóp lækkar stöð-
ugt og má hugsa sér að það sé
vegna náttúrulegrar og fiskveiði-
dánartölu en að nýliðun sé að sama
skapi mjög stöðug milli ára.
Álmennt má telja að sá árangur
sem náðst hefur með ræktun í
Rangánum á síðasta ári lofi góðu
og að þær eigi eftir að hafa verulegt
aðdráttarafl fyrir veiðimenn í
framtíðinni.
Hversu hagkvæmar sleppingar
sem þessar eru fyrir þá sem þær
stunda er síðan reiknisdæmi sem
ætti að vera hægt að svara eftir
nokkurra ára reynslu.
Veiðin á næstu árum umfram
það sem var á árunum fyrir slepp-
ingar gönguseiða mun fara eftir
fjölda slepptra seiða og hlutfalli
endurheimta af þeim.
Rannsóknir á endurheimtum og
stangveiði á hafbeitarlöxum skilar
mikilvægum upplýsingum um
möguleika þessara fiskræktarað-
ferða ásamt mikilvægum upplýs-
ingum til samanburðar við veiði
náttúrulegra laxa.
Heimildir
Búfiskur hf. 1990. Rangárnar, laxveiöi,
veiðistaðir og heildarveiði 20.6. - 20.9.
1990. Óbirt samantekt.
Guðni Guðbergsson 1989. Sveiflur í fisk-
stofnum Mývatns og Laxár. Veiðimála-
stofnun skýrsla, VMST-R/89032 16 bls.
Guðni Guðbergsson 1991. Laxveiðin
1990, í undirbúningi.
Guðni Guðbergsson 1990. Laxveiði
1989. Skýrsla Veiðimálastofnunar
VMST-R/90016, 17 bls.
Magnús Jóhannsson og Guðni Guðbergs-
son 1991. Arangur gönguseiðaslepp-
inga á vatnasvæði Rangánna. Skýrsla
Veiðimálastofnunar VMST-S/91001.
Norusis, M.J. 1986. Spss/pc+ tölfræði-
hugbúnaður. Chicago 1986.
Vigfús Jóhannsson 1990. Hafbeit. Eldis-
fréttir, 6. tbl. 6. árg. bls. 13 - 19.
Guöni Guðbergsson er verkefnisstjórí hjá
Veiðimálastofnun í Reykjavík og Magnús
Jóhannsson er deildarstjóri Suðurlands-
deildar Veiðimálastofnunar með aðsetri á
Selfossi. Peir hafa báðir lokið prófi í
fiskifrœði frá Óslóarháskóla.
Með gúrku að vopni
Það bar við í Somerset á Englandi
nýlega að skálkur einn, vopnaður
gúrku, rændi bensínstöð. Hann
varð fangaður og dæmdur í þriggja
og hálfs árs fangelsi. Kollegar okk-
ar hjá The Times velta vöngum yfir
málsatriðum, t.d. þvíhvort gúrkan
hafi verið afsöguð.