Freyr - 01.05.1994, Blaðsíða 33

Gróft yfirlit yfir samhengi lífvera í vistkerfi. (Mynd úr ritinu 0kologisk jordbruk, Landbruksforlaget Oslo, 1983).
vöxt plantna. Eins og öllum er ljóst,
hefur tunglið áhrif á sjávarföll (flóð
og fjöru) og sólin gefur birtu og yl og
hefur þannig áhrif á loftslagið. Með
öðrum orðum er ljóst að skilyrðin
hér á jörðinni ráðast að stórum hluta
af margvíslegum kröftum utan frá.
Biodynamískur ræktandi trúir á
fleiri slíka krafta en nútímavísindin
hafa enn uppgötvað. Jörðin er hluti
heildarinnar og við náum ekki að
skilja til hlítar það sem á sér stað hér
á jörðinni, án þess að skilja þá heild
sem jörðin er hluti af.
Biodynamískur ræktandi tekur
tillit til þessarar trúar sinnar á al-
heimskraftana og tekur þá m.a. mið
af stöðu himintunglanna og ferli
tunglsins í gegnum dýramerkin, þeg-
ar tímasetja skal ýmsa verkþætti eins
og t.d. sáningu, grisjun, illgresis-
hreinsun. uppskeru o.fl. I þessum
tilgangi er árlega unnið sérstakt
dagatal fyrir þessa verkþætti, sem
unnið er út frá stöðu tunglsins og
annarra himintungla.
Aflfræðin er veigamikill þáttur í
biodynamiskri ræktun, en þar sem
hún er bæði flókin og yfirgripsmikil
verður ekki revnt að fara nánar út í
hana hér.
Notkun safnhaugamoldar til
áburðargjafar. samplöntun og
skiptiræktun eru einkennandi fyrir
biodynamíska ræktun. Auk þess er
safnhaugurinn, jarðvegurinn og
plönturnar meðhöndlaðar með litlu
magni af sérstökum hvötum eða
„preparötum“. Gagnsemi hvatanna
er tengd trúnni á jákæð áhrif krafta
utan úr himingeimnum og sem eflast
í hvötunum.
2. Organisk biologisk rœktun.
Upphafsmenn þessarar greinar
lífrænnar ræktunar voru þýski lækn-
irinn Hans Peter Ruch og svissneski
líffræðingurinn Hans Múller. Að-
ferðin hefur náð mestri útbreiðslu í
þýskumælandi löndum Mið-Evrópu
og einnig talsverðri útbreiðslu á
Norðurlöndum. Eitt helsta einkenni
þessarar ræktunaraðferðar er hug-
takið „lifandi jarðvegur", sem felur í
sér skilning á nauðsyn öflugrar ör-
verustarfsemi í jarðveginum til að
hann verði frjósamur.
Tilgangur áburðargjafarinnar er
að efla starfsemi jarðvegsins.
Áburðarefnin eru fyrst og fremst
plöntuleifar og húsdýraáburður,
sem stráð er ofan á jarðveginn og
unnið niður í yfirborðslag hans.
Plöntuleifar eru einkum settar ofan
á jarðveginn sem jarðvegsþakning
og síðan sjá smádýr jarðvegsins um
að koma þeim niður í jarðveginn.
Jarðvinnslu er haldið í lágmarki, því
að hún truflar lífið í jarðveginum.
Belgjurtir eru mikið notaðar, þar
sem þær búa yfir þeim eiginleika að
geta bundið köfnunarefni andrúms-
loftsins.
3. Jarðvegur.
Garðamoldin getur verið ákaflega
breytileg. allt frá nær hreinum sand-
jarðvegi yfir í hreinan mýrarjarðveg.
Besta gróðurmoldin er blanda af
hvoru tveggja. Rétt samsettur jarð-
vegur fær með tímanum kornótta
byggingu. Sé slíkum jarðvegi hnoð-
að saman í höndunum loðir hann
saman, en myndar ekki harðann
köggul né rennur út á milli fingranna
eins og sandur. Jarðvegur með góðri
kornabyggingu býr yfir góðum eig-
inleikum til að taka upp og halda í
sér vatni. Jarðveginum gengur illa
að ná slíkri byggingu ef hann er
stöðugt unninn of mikið og of djúpt.
Að mati flestra þeirra er stunda líf-
ræna ræktun, er jarðvegurinn sá
þáttur sem hvað mest er vanræktur í
hefðbundinni ræktun og að „lifandi“
og alhliða samsettur jarðvegur sé
undirstaðan að velheppnaðri rækt-
un.
Ræktunarmoldin samanstendur
af tveimur megin þáttum. annars
vegar ólífrænum efnum og hins veg-
ar af lífrænum efnum („humus") .
Steinefnahlutinn er tilkominn vegna
veðrunar bergs og getur verið af
mjög breytilegri kornastærð, allt frá
steinum niður í litlar leiragnir.
Hreinn steinefnajarðvegur er
„dauður" jarðvegur og fá t.d. ána-
maðkar og ýmiss konar örverur ekki
þrifist þar í. Hins vegar inniheldur
steinefnajarðvegur ýmis mikilvæg
frumefni. Lífræn efni jarðvegsins
eru leifar ýmissa lífvera og plantna
og eru dökk á litinn. Um leið og
plöntur (og dýr) deyja verða þær
9'94 - FREYR 345