Freyr - 15.10.1994, Blaðsíða 19

Nyvágar Rorbu-Hotel, þar sem fimdurinn var haldimi. Gisting er í húsunum fremst á
myndinni, en ráðstefnu- og veitingaaðstaða fjœr.fLjósm. Jóhumws Tmfason).
Notkun áburðar og illgresiseyðing-
arefna er hverfandi í samanburði við
það sem þekkist á suðlægari breidd-
argráðum. Um er að ræða stöðugt
ræktunarkerfi í grasræktinni með
mikilli notkun á búfjáráburði.
Hann benti á að þetta væru yfir-
leitt strjálbyggð héruð og staða mála
nú væri sú að framleiðsla á mjólk á
þessum svæðum væri langt umfram
þarfir íbúa þeirra, bæði í Finnlandi
og Noregi, en nánast í jafnvægi í
Svíþjóð.
Finnskur tilraunastjóri, Kyllikki
Lampinen, fjallaði einnig um kosti
búfjárframleiðslu á norðlægum slóð-
um. í erindi hennar voru dregin fram
mörg sömu áhersluatriði og að fram-
an eru nefnd. Lagði hún áherslu á að
til að vinna sannfærandi að gæða-
framleiðslu væri vottun framleiðsl-
unnar mikilsvert mál. Mikið og
traust skýrsluhald um búfé væri því
lykilþáttur. Einnig skipti máli að
Norðurlöndin héldu forystuhlutverki
sínu í nautgriparækt með mikla
áherslu á heilbrigði og hreysti gripa
í ræktunarstarfinu.
Undir þessum dagskrárlið kom
síðan umfjöllun bænda um stöðu og
starfshætti við þessar búskaparað-
stæður.
Jóhannes Torfason fjallaði um
búskap íslenska bóndans og tókst
vel upp og hlaut almennt lof
áheyrenda á fundinum. Stöðu ís-
lenska bóndans ættu lesendur þess-
arar greinar að þekkja þannig að
ekki þykir ástæða til að rekja það
erindi frekar.
Landbúnaður í Norður-
Noregi
Ole Johan Rist, sem er bóndi í
Lófóten, gerði grein fyrir stöðu
landbúnaðar á svæðinu og lífs-
kjörum norðumorska bóndans. Hann
er fyrst og fremst með mjólkurfram-
leiðslu. Hann hafði rúmlega 13 kýr
og voru meðalafurðir hjá honum um
7.200 kg eftir kúna. Samdráttur
hefur verið mikill í landbúnaði í
Norður-Noregi á síðustu tveimur
áratugum. Jarðir eru örsmár, oft
undir 10 ha. Samdrátturinn hefur
leitt til að mjög almennt er að land-
búnaður í dag byggi að verulegum
hluta á leigulandi. Oft er aðeins um
að ræða leigu frá ári til árs. í
Lófóten sagði hann að 40% landsins
sem í dag væri nýtt væri leiguland.
Ekki er annað að sjá en þetta sé
hengingaról á landbúnað á þessum
slóðum. Þessar aðstæður leiða til að
bændur halda að sér höndum í öllum
framkvæmdum. Heyskapur var al-
mennt ekki mikið kominn í gang á
þessum slóðum þessa dagana, en
sagt að hann hæfist almennt í fyrstu
viku júlí í venjulegu árferði.
Votheysverkun hefur verið á síðari
árum allsráðandi heyverkunarað-
ferð. Flatgryfjur og notkun sláttur-
tætara hefur verið ráðandi, en
votheysgeymslur sem byggðar eru í
dag eru byggðar sem tumar.
Rúllubaggatækni er orðin vel þekkt
sem heyöflunaraðferð en hefur ekki
hlotið neina viðlíka útbreiðslu og
hér á landi.
Ákaflega erfitt er að meta tekju-
möguleika bænda á þessum slóðum
á grunni afurðaverðs til bænda.
Tekjur frá margslungnu og flóknu
styrkjakerfi eru miklar. Ekki bar
mönnum að öllu leyti saman um
hversu miklar þær væru, en nefndar
voru tölur á bilinu 50-70% sem hluti
tekna í formi styrkja. Grunnur að
mjólkurverði til bænda í Noregi er í
dag um 35 kr. á lítra, en á þessu
svæði eru álgsgreiðslur yfir tug
króna til viðbótar á hvern lítra.
Landbúnaður og fiskveiðar eru
undirstaða byggðar í Norður-Noregi.
Fram um 1960 tíðkaðist mikið
samþætting þessar greina þannig að
bændur sóttu vertíð, en slíkt lagðist
að mestu af um 1960.
Styrk og kosti búskapar á þessum
slóðum mat Ole aðallega í hrein-
leika, lítilli áburðamotkun og góð-
um tími snemmsumars, frá vorönn-
um til sláttar, sem gæfi gott svigrúm
til að sinna viðhaldsvinnu á búinu.
Vankantana mat hann mesta í vönt-
un á betri stofnum jurta til ræktunar,
ræktunaráföllum vegna kals og allt-
of mikilli kjamfóðumotkun í fram-
leiðslunni. Hann taldi einnig að það
veikti landbúnað á svæðinu hversu
gífurlega hann væri háður opinber-
um styrkjum og sums staðar á svæð-
inu skorti á faglegan styrk bænda.
Afurðastöðvar á þessu svæði eru
undantekningarlaust samvinnufyrir-
tæki bænda. í Norður-Noregi eru 10
mjólkurbú, en um er að ræða land-
svæði stærra en ísland og heildar
mjólkurframleiðsla er nær tvöföld
framleiðsla hér á landi. í landshlut-
anum eru 7 sláturhús
Heimsókn á fyrirmyndarbú.
í ferðarlagi um héraðið voru
heimsótt bú. I þeirri ferð sem ég fór
kom ég á bú sem rekið er af tveim
ungum bræðrum, sem greinilega
voru mjög öflugir bændur og höfðu
mjög góða fagmenntun í landbún-
aði. Þeir höfðu áður unnið við
stjómsýslustörf en snúið sér að bú-
skap. Kvótinn á jörðinni var um
140.000 lítrar. Rétt er að nefna að
mjólkurkvóti er þama bundinn jörð-
um og öll sala eða leiga óheimil,
þannig að hver og einn er fastur í
því fari sem kvótinn myndar. Þeir
2<T94 - FREYR 739