Freyr - 15.10.1994, Blaðsíða 20

voru með rúmlega 20 kýr og voru
meðalafurðir um 8.700 kg, þannig
að um var að ræða eitt afurðamesta
bú í Noregi. Ekki fengustu ná-
kvæmar upplýsingar um kjam-
fóðurnotkun, en hún var gríðarlega
mikil og kjamfóður gefið fjórum
sinnum á dag. Hins vegar var einnig
greinilegt að fóðrun var framkvæmd
af mikilli kunnáttu. Allir nautkálfar
voru aldir til kjötframleiðslu og
slátrað 18 mánaða gömlum með um
300 kg fallþunga. A búinu voru auk
þess um 120 ær. Við búið störfuðu
fjórir, en faðir þeirra var þama á
fullu í búskapnum, en hann var
nýkomin á eftirlaun þannig að þeir
sögðust hafa tekið hann af launaskrá
á búinu. Athygli vakti að á enda-
básum í fjósi voru blendingskýr
undan holdanautum sem höfðu kálfa
Mjólk og kjöt sem fœða.
Annar meginmálaflokkur ráð-
stefnunnar hafði yfirskriftina: Mjólk
og kjöt sem fæða.
Prófessor Jan I. Pedersen frá Osló
fjallaði þar um næringargildi þessara
afurða og gildi þeirra í almennri
fæðu neytenda í dag. Hann byrjaði á
að minna á að þessar afurðir hefðu
verið meginuppistaða í fæðu fólks á
Norðurlöndum um aldaraðir og
væru enn.
Hann benti á að mjólk væri með
mikilvægustu næringarefnum fyrir
fólk í þessum löndum og almennt
hollustugildi mjólkur væri um margt
óumdeilt. Hins vegar væri ekki
mögulegt að finna neitt algilt sam-
band heilbrigðis og mjólkumeyslu.
Meðal langlífustu þjóða heims væru
Japanir, Frakkar og íslendingar. Hjá
Setning 24. fundar NÖK á bryggjunni. (LjAsm. jfihannesToifason).
sem sugu þær, en þetta sögðu þeir
engin vandkvæði skapa í fjósi fyrir
aðrar kýr. Eins og íslenskir bændur
þekkja vel sögðu þeir að mikil um-
frammjólk færi í ungkálfa. Það sem
vakti athygli var að kýmar voru
margar nýbomar eða komnar að
burði og nær allar kýr á búinu bera í
júní og júlí. Álagsgreiðslur á mjólk
á þessu svæði með tilliti til árstíma
eru í júní og júlí. Á búinu var verið
að endumýja heygeymslur og voru
byggðir fjórir turnar undir einu þaki,
steyptir, en áður var vothey verkað í
flatgryfju. Um helmingur heyöflunar
var sóttur á leiguland þar sem yfir-
leitt var um að ræða leigu frá ári til
árs og töldu þeir það alvarlegast
veikleika búrekstrarins.
þeirri fyrstu væri mjólkurnneysla
sáralítil, hjá Frökkum í meðallagi en
íslendingar hefðu mestu mjólkur-
neyslu á íbúa allra þjóða. Gildi
mjólkur í næringu tengist öðru frem-
ur því hve mikilvægur gjafi hún er
af gæðapróteini, auk þess sem veru-
legur hluti af kalsíumneyslu fólks
kemur þaðan. Varðandi það skiptir
að vísu máli að nýting kalsíums í
fæðu er háð D vítamíni sem mjólk
er fremur snauð af og þess vegna er
víða um heim farið að D-vítamín-
bæta mjólk. Að öðru leyti er mjólk
góður bætiefna- og steinefnagjafi að
undanskildu járni.
Kjötneysla á Norðurlöndunum er
ákaflega breytileg. í Noregi er hún
minnst, aðeins tæp 50 kg á íbúa á
ári, en um 100 kg í Danmörku.
Finnland og Svíþjóð liggja þar
nokkuð mitt á milli, en hér á landi er
neyslan eins og lesendur vafalítið
þekkja um 65 kg. Skipting kjöt-
neyslu eftir kjöttegundum er síðan
gífurlega breytileg. í Noregi er t.d.
kjötneyslan að stærstum hluta nauta-
og svínakjöt með nokkuð jafnri
skiptingu milli tegunda. Gæði
kjötsins eru öðru fremur fólgin í
góðu próteini og tiltölulega miklu
magni flestra bætiefna og steinefna.
Vandamál beggja þessara fæðu-
flokka, mjólkur og kjöts, í neyslu-
ferli nútímans er tiltölulega mikið
magn af fitu ( ákaflega breytilegt í
kjöti) og það að megnið af þeirri fitu
er mettuð fita.
Breyting á nœringargildi
búfjárafurða með kynbótum.
Bemt Bech Andersen sem nú
nýverið hefur tekið við fram-
kvæmdastjóm hinnar miklu búfjár-
rannsóknarstöðvar Dana í Foulum
fjallaði um ýmsa möguleika til að
hafa áhrif á næringargildi þeirrar
búvöru sem framleidd væri af naut-
gripum.
Hann minnti fyrst á hina almennu
þróun að matvörur yrðu sífellt ódýr-
ari og hlutfallslega minni þáttur í
útgjöldum hins almenna neytanda.
Jafnhliða þessari þróun hefði vitund
neytenda um gæði og hollustu
matvæla aukist og sífellt kæmu fram
nýjar og breyttar kröfur. Miklir
möguleikar væru fyrir landbúnaðinn
til að koma til móts við þetta, en til
að árangur næðist krefðist það virks
kerfis í dreifingu og sölu vörunnar,
góðs gæðaeftirlits á öllum stigum og
verðáhrifa sem skiluðu sér frá neyt-
enda til framleiðenda.
í sambandi við mjólk fjallaði hann
um breytingu síðari ára á verðhlut-
föllum próteins og fitu og að allt
benti enn til aukins vægis pró-
teinsins | í framtíðinni. Þessu hefði
verið mætt með virku ræktunarstarfi
sem væri þýðingarmest til lengri
tíma litið. Ýmis áhrif fóðrunar til
stýringar væru einnig vel þekkt.
Með aukinni kjarfóðurgjöf þar sem
séð er fyrir að próteinþöifum sé
mætt sýndi fjöldi tilrauna að pró-
teinprósenta mjólkur hækkaði en
fituprósenta lækkaði. Þegar slík
fóðrun er keyrð út í öfgar verða
áhrifin mikil en þá er nánast um að
740 FREYR - 2094