Freyr - 01.09.1995, Qupperneq 30

dýrum. Miðað var við að 1/3 af sýnum væri tekin á
bóndabæjum með blóðsýnum af lifandi dýrum og 2/3 af
sýnum af sláturdýrum, ýmist úr kjöti eða líffærum, t.d.
nýrum vegna kadmíum rannsókna.
Ekki er unnt í stuttu máli að gera grein fyrir öllum
niðurstöðum sem fram koma í þessari skýrslu. Því eru
aðeins teknar til umfjöllunar þær niðurstöður sem þykja
markverðastar. Einnig ber að geta þess að ekki kemur
fram í skýrslunni hvað svarið „positive“ þýðir í hvert
sinn. Svar við þessu er eflaust að finna í hinum ýmsu
reglugerðum ESB, sem setja mörk um hámarksgildi
ýmissa aðskotaefna í afurðum sláturdýra, en þessar
heimildir hafa ekki verið kannaðar.
Hér er gengið út frá því að jákvætt svar þýði t.d. fyrir
stera-, hormóna- og sýklalyfjaleifar að efnin hafi yfir
höfuð greinst með þeirri mælínganæmni sem á við í
hvert skipti. Hvað varðar þungmálnta, þá eru sett
hámarksgildi sem iðulega eru yfir mælingamörkum,
þ.e.a.s. það er leyft að eitthvað lítið magn finnist af
þessum efnum. Jákvætt svar hvað varðar þessi efni er því
þegar efnin mælast yfir hámarksgildum.
Eftirfarandi eru þau atriði sem helst vekja athygli í
slcýrslunni:
1. Nokkuð algengt virðist vera að leifar stera og
kynhormóna finnist í dýrum. Þetta er sérstaklega
áberandi í löndum eins og Belgíu, Þýskalandi, Spáni
og Frakklandi. Helst eru það Testosterone og
Oestradiol efni eða afleiður sem finnast og þá oft í
ungkálfum. Oestradiol virðist t.d. hafa fundist í nær
100% af 200 ungkálfum sem sýni voru tekin úr með
slembiúrtaki í Belgíu. Frakkar gefa upp að Ana-
boliskir sterar hafi fundist í 6,2% tilfella.
2. Nokkuð er algengt að leifar asmalyfja finnist í dýrum.
Til dæmis finnst lyfið Clenbuterol í um 2% af dýrum
í Belgíu og Þýskalandi og Spáni. Áhrif þessara efna
eru með þeim hætti að þegar þau eru gefin í iniklum
mæli þá auka þau vöðvauppbyggingu dýranna og
fitusöfnun minnkar. I heild hafa Beta-agonists lyf
fundist í um 9% af kálfakjöti í Belgíu þar sem
rannsökuð voru grumsamleg dýr.
Thyrostats finnast nokkuð mikið í löndum eins og
Belgíu og Spáni. Þetta er hópur efna sem virka þannig
að þegar þau eru gefin í miklum mæli þá auka þau
vökvaupptöku í vöðvum sláturdýranna og því verða
þau þyngri við slátrun.
3. Flest lönd greina frá því að leifar sýklalyfja finnist í
sláturdýrum þeirra. I Belgíu fer þessi tala upp í 15%
en er lægri í öðrum löndum, t.d. 2,5% á Spáni og um
1% í Þýskalandi. Um áhrif sýklalyfja til að auka
vaxtarhraða hefur áður verið fjallað.
4. Af þungmálmum er algengast að kadmíum finnist í
því magni að teljast jákvætt. Til dæmis eru um 35%
sýna í Frakklandi jákvæð, en minna í öðrum löndum
t.d. 25% í Bretlandi, 17% á Ítalíu, 10% á Spáni og um
3% í Hollandi og Þýskalandi.
Taka verður niðurstöður þessara landa með fyrirvara,
þar sem vel er hugsanlegt að löndin leggi mismikla
áherslu á að uppræta þetta vandamál. Greinilegt er af
lestri skýrslunnar að mismikil áhersla hafi verið lögð á
sýnatökur og rannsóknir og þar af leiðandi virðast sum
lönd koma verr út en önnur í þessu sambandi.
Hormónar hafa verið bannaðir í mörg ár í löndum
ESB, sem vaxtaraukandi lyf. Olögleg notkun þeirra er
samt talin útbreidd í þessum löndum og til viðbótar við
slíka notkun hafa nú komið öflugri og hættulegri lyf í
flokki Beta-agonists.
Samtök neytendasamtakanna í Evrópu telja að ólögleg
sala á Beta-agonists lyfjum sé með sama hætti og sala
fíkniefna í þessum löndum.
Af ofanskráðu má draga þá ályktun að lönd Evrópu-
sambandsins eigi við verulegt vandamál að stríða hvað
varðar ólöglega notkun lyfja í landbúnaði og lyfjaleifar
í matvælum sínum.
Skýrsla sú sem hér hefur verið vitnað í er samin af
yfirstjórn landbúnaðarmála í ESB í Bruxelles. Hér er því
um opinberar niðurstöður að ræða sem sýna og sanna,
að um er að ræða umtalsverða ólöglega notkun ýmissa
lyfja við landbúnaðarframleiðslu þessara landa.
Það verður því að taka öll vottorð frá þessum löndum,
um að matvæli þeirra hafi verið framleidd án þess að
ólögleg lyf hafi verið notuð við framleiðsluna, með mjög
miklum fyrirvara.
Ef leyfa á innflutning matvæla frá þessum löndum
sem standast eiga íslenskar reglugerðir, um heilnæmi
matvæla, þá er það lágmarkskrafa íslenskra neytenda að
öflugt innflutningseftirlit verði haft með þessum inn-
flutningi.
Höfundar:
Dagmar Vala Hjörleifsdóttir og Halldór Runólfsson
í samráði við Halldór Jónsson og Olaf Olafsson.
MOIRR
Hormónamafían
flytur til Frakklands
Hormónamafían í Belgíu á undir
högg að sækja, eftir morð á dýra-
lækni, sem starfaði við eftirlit með
hormónanotkun. sl. vetur. Mafían
hefur því flutt starfsemi sína suður
á bóginn, til Frakklands. Meðal
þess sem Mafían fæst við er að
kaupa kálfa í Belgíu og flytja þá til
Frakklands þar sem þeir eru aldir
upp til slátrunar. Um 10-18 þúsund
kálfar hafa þannig verið fluttir á
mánuði til Frakklands að undan-
förnu, en engar hömlur eru á slíkum
llutningi innan landa ES.
Flutningur á starfsemi Mafíunnar
til Frakklands á sér þá skýringu að
þar eru í gildi frjálslegri reglur um
notkun vaxtaraukandi efna og
hormóna en t.d. í Belgíu og allt
eftirlit lítið. Þá eru franskar rann-
sóknarstofur ekki eins vel tækjum
búnar og skyldi til að sanna notkun
á ólöglegum efnum.
I ofanálag hagnast Mafían meira
í Frakklandi, þar sem verð á nauta-
kjöti er þar hærra en í Belgíu.
(Norsk Landbruk nr. 14/'95).
382 FREYR-9'95