Freyr - 01.05.1997, Qupperneq 31

Gunnhildur Frímann tilbúin að sá í rýgresistilraun. Ljósm. Þ.S.
fjölærum grösum eins og t.d. vallar-
foxgrasi. Þetta stafar af því að rý-
gresið safnar ekki forða til vetrarins
og því fer meiri orka í blaðvöxt á
sama tíma og fjölær grös safna
forða í rætur fyrir veturinn. Munur-
inn á rýgresistegundunum fer m.a.
eftir þeim tíma sem það hefur til
endurvaxtar, þ.e. hversu snemma á
vaxtartímanum fyrsti slátturinn er
tekinn. Ef tíminn er stuttur (<3040
dagar) er lítill sem enginn munur á
tegundunum. Ekki er raunhæft að
ætla að endurvöxturinn hafi meira
en 5060 daga til vaxtar hér landi, ef
snemma er slegið. Þá hefur ekki
verið minnst á annan greinilegan
mun á tegundunum sem er skriðtími
þeirra. Sumarrýgresið skríður u.þ.b.
5570 dögum eftir sáningu og sprett-
ur úr sér (gæðin rýma) ef það er
ekki nýtt á réttum tíma, en vetrarrý-
gresið skríður mun seinna eða aldrei
við íslenskar aðstæður.
Skoðað var sérstaklega hvort
sláttutími fyrri sláttar hefði áhrif á
heildaruppskeruna og reyndist svo
ekki vera. Reyndar bendir tilraun á
Hvanneyri til þess að ef einungis er
tekinn einn sláttur seint að hausti þá
dregur það verulega úr heildampp-
skerunni.
Fóðurgildi einærs rýgresis
Itarlegar mælingar á meltanleika og
próteini voru gerðar úr efni til-
raunarinnar hér að ofan frá sumrinu
1994. A 6. mynd er sýnt hvemig
meltanleiki þurrefnis og prótein-
innihald breytist með vaxtarferlin-
um. Marktækur munur er á milli rý-
gresistegundanna, vetrarrýgresinu í
vil, bæði í meltanleika og prótein-
magni í fmmvextinum og í meltan-
leika í endurvextinum. í fmmvext-
inum er munurinn í meltanleika
minnstur í upphafi vaxtartímans en
eykst eftir það. Segja má að vetrar-
rýgresið hafi aldrei sprottið úr sér
en sumarrýgresið er í meltanleika
komið undir gæðamörk úrvals töðu
eftir 60 daga, þó að próteinið sé enn
viðunandi. Þessar niðurstöður em
nokkuð í samræmi við fyrri rann-
sóknir Matthíasar Eggertssonar og
Bjama E. Guðleifssonar. Þó er sá
reginmunur að hér virðist draga
vemlega úr meltanleikafallinu þeg-
ar líður á vaxtartímann. Athygli
vekur einnig hversu mikill og stöð-
ugur munur er í meltanleika rýgres-
istegundanna í endurvextinum.
Þennan mun er erfitt að skýra því að
endurvöxturinn í báðum tegundun-
um er eingöngu blaðvöxtur. Þessi
skýri munur á milli tegundanna
verður til þess að ef uppskeran er
mæld í fóðureiningum (7. mynd)
eða próteini er hún markvert meiri í
vetrarrýgresinu, þó að heildarþurr-
efnisuppskeran af hektara í meðal-
ári sé svipuð á milli tegundanna.
5. ‘97-FREYR199