Freyr - 01.01.1999, Blaðsíða 14

Inn í nýja öld
með íslandsfeng
Núverandi ferli í
skýrsluhaldi
hrossaræktarinnar
Fyrsta skrefið í skýrsluhaldinu er
grunnskráning hrossa. Á árunum
1990 til 1991/1992 var ráðist í
viðamikið átak á þeim vettvangi
með það að augnamiði að leggja
traustan grunn að tölvuskýrsluhaldi
í hrossarækt sem varð að veruleika
við tilkomu gagnavörslukerfisins
Fengs 1991. Á fáeinum árum óx
gagnabanki Fengs hröðum skref-
um. í júní 1991 voru þar um 10
þúsund hross, í janúar 1992 um 21
þúsund, í janúar 1994 um 50
þúsund, í janúar 1995 um 63 þús-
und og í janúar 1998 (27. janúar)
voru skráð í Feng 99.425 hross;
23.78 kynbótadómar, 66.198
fangfærslur og 9787 eigendur. Nú í
byrjun árs 1999 (11. jan.) eru skráð
í Feng 108.813 hross; 25.382 kyn-
bótadómar, 78.155 fangfærslur og
10.471 eigandi. Til fróðleiks má
geta þess að á árinu 1986 þegar í
fyrsta sinn var reiknað út kynbóta-
mat fýrir undaneldishross á vegum
Búnaðarfélags íslands voru til í
tölvu rétt um 6 þúsund kynbóta-
dómar, á árunum 1987 til og með
1997 voru uppkveðnir 14.972
dómar og á árunum eftir 1990
(mest 1994) voru skráðir í tölvu
hátt í 3 þúsund dómar frá fyrri tíð.
Ekkert er þó enn tölvuskráð af
dómum frá árunum fyrir 1961.
Annað skrefíð í núverandi
skýrsluhaldi er færsla fang- og
folaldaskýrslna en skýrslumar era
sendar hálfútfylltar til þátttakenda
sem ljúka útfyllingunni. Hjá
virkum þátttakendum í skýrslu-
eftir
Kristin
Hugason
hrossaræktar-
ráðunaut BÍ
haldinu fer nær öll viðbótar skrán-
ing í gagnabankann fram í gegnum
skráningu fang- og folaldaskýrslna.
Nú era skráð um 3.500 folöld á ári
en fangfærslur eru fleiri (geldar
hryssur o.fl.).
Þriðja skrefið er viðhald upp-
lýsinga, þ.e. leiðréttingar á útprent-
un og færsla eignaskiptavottorða.
Fjórða skrefíð era kynbótadómar
sem viðamikilli skráningu og
úrvinnslu en um það verður ekki
fjallað frekar hér.
Fimmta skrefið er einstaklings-
auðkenning, þ.e. frostmerking og
örmerking. Við einstaklingsauð-
kenninguna era ýmist færð frost-
merkingarvottorð eða fyllt út eyðu-
blað í örmerkingarbók. Athugið þó
að í núverandi ferli er það full-
komlega í valdi hvers og eins
þátttakanda í skýrsluhaldi hvort
hann frost- eða örmerkir gripi sína!
Rétt eins og það er í hans valdi
hvort hann fær kynbótadóm á hross
sín eður ei.
Sértækt ferli
vegna útflutnings
Felst í skráningu útflutningshrossa
á sérstök eyðublöð, útgáfu upprana-
vottorða og útgáfu fyljunarvottorða.
Nýir tímar krefjast
enn nýrra
vinnubragða
Skýrsluhaldið þarf nú að færast
frá magnskýrsluhaldi yfir i nýtt
form sem kalla má gæðaskýrslu-
hald. Með gæðaskýrsluhaldi er átt
við ferli þar sem upplýsinga-
söfnunin á sér stað í skipulegri röð
og upplýsingarnar eru sann-
reyndar með kerfisbundnum
samanburði.
Skýrsluhald í
hrossarækt, nýtt
ferli tryggir
áreiðanleika
gagnasafnsins
Fyrsta skrefið er færsla á stóð-
hestaskýrslu sem er ný skýrsla. Á
skýrslunni kemur fram númer,
nafn og uppruni stóðhestsins,
notkunarstaður, notkunartímabil
og hver umsjónarmaður stóð-
hestsins er, þ.e. sá aðili sem
ábyrgur er fyrir notkun hestins
hverju sinni (eigandi, leigutaki
eða fulltrúi hrossaræktar-
samtaka). Þá eru skráð í skýrsluna
fæðingarnúmer, nöfn og uppruni
hryssnanna sem hjá hestinum eru
tiltekið tímabil. Einnig er hægt að
skrá í skýrsluna niðurstöðu
ómskoðunar ef hún er fram-
kvæmd. Skýrslan er í þríriti,
frumrit fer til Bændasamtaka
íslands til skráningar, annað
afritið verður eftir hjá um-
sjónarmanni stóðhestsins en hitt
hjá dýralækninum ef ómskoðun er
gerð. Skýrslan skal undirrituð af
10- FREYR 1/99