Freyr - 01.07.1999, Qupperneq 21

3.tafla. Heildarforöi köfnunarefnis (kg/ha) í efstu 10 sm nokkurra
jarðvegsgeröa, hlutfall kolefnis og köfnunarefnis og losun (kg/ha) miðað við aö
0,5, 1 eða 2 % losni yfir vaxtartímann.
Heildar N Losun
í efstu 0,5% af 1% af 2% af
10 sm heild, heild, heild,
Jarðvegur kg/ha C/N kg/ha kg/ha kg/ha Athugasemdir
Mýrajörð [1] Hvanneyri 4000 18 20 40 80 -Mjög mikill forði -Mýramar rotna, alltaf einhver losun -Bleyta og hátt C/N hlutfall draga úrlosun
Móajörð [1] Hvanneyri 5000 12 25 50 100 -Mjög mikill forði, jafnvægi á háu stigi
Gljáajörð [1] Hvanneyri 3000 17 15 30 70 -Mikill forði -Bleyta og hátt C/N hlutfall draga úrlosun
Móajörð [4] Gunnarsholt 1900 12 9 19 36 -Meðal forði, e.t.v. enn í uppbyggingu -Mjög hagstæðar aðstæður fyrir losun
Sandjörð [4] Víkursandur 100 9 0,5 1 2 -Forði í uppbyggingu. Hér þarf áburður eða uppsöfnun með belgjurtum að vera umfram það sem fjarlægt er með uppskeru.
Klapparjörð [4] Geitasandur 200 11 1 2 4
[10] þá hefur vaxtarsvörun fyrir öll
næringarefnin N, P og K úr búfjár-
áburði sem dreift var með yfir-
breiðslu verið 40 - 70% af því sem
fékkst fyrir samsvarandi magn í til-
búnum áburði. Hér þarf að athuga
ástæður lélegrar svörunar og athuga
svigrúm til betri nýtingar búfjár-
áburðarins og athuga hvemig ná
megi betri nýtingu köfhunarefnis-
ins og allt að 100% nýtingu fosfórs
og kalís.
Mat á áburðarþörf í
vistvænum landbúnaði
Við mat á áburðarþörf í vistvæn-
um landbúnaði eins og það er fram-
kvæmt í Þýskalandi er tekið tillit til
eftirfarandi atriða en þetta er sam-
bærilegt við aðferð sem Friðrik
Pálmason [3] hefur kynnt:
Áætlað er hve mikil, uppskeran
muni verða t.d. 40, 50 eða 60
hkg/ha af heyi (þurrefni).
Efnamagn í uppskeru (NPK) er
einnig áætlað og það er reiknað
út hversu mikið muni verða fjar-
lægt með uppskemnni. Það gefur
hina eiginlegu grunnáburðarþörf,
en siðan er leiðrétt eftir efna-
ástandi jarðvegs.
Eftir ástandi jarðvegsins, jarð-
vegsgerð og tölum úr jarðvegs-
greiningu, er metið hvemig nær-
ingarefnaástand jarðvegsins er og
fyrir köfnunarefni hversu mikið
muni losna yfír vaxtartímann og
hversu mikið muni bindast úr
andrúmslofti.
Fyrir akurlendi er áætlað hversu
mikið muni losna úr jurtaleifúm
fyrra árs, mismikið eftir því hvort
graslendi er brotið eða t.d. kom
eða kartöflur hafa verið ræktuð í
landinu árið á undan.
Áburðarþörfin er þá gmnnáburð-
arþörfm, stundum með viðbót eða
frádrætti fyrir fosfór og kalí eftir
því hver staða þessara næringarefna
í jarðveginum er [2,7]. Síðan er það
efnamagn, sem losnar úr jarðveg-
inum yfír vaxtartímann og því sem
skilar sér úr jurtaleifum fyrra árs,
dregið frá. Til að útskýra þetta nán-
ar er rétt að taka dæmi og þá sér-
staklega líta á köfnunarefnið.
Köfnunarefni
Köfnunarefni jarðvegsins er nær
eingöngu bundið í lífrænum efnum
og lífVerum jarðvegsins. Einungis
örlítill hluti er í ólífrænu formi,
ammónium og nítrat, sem jurtir
geta tekið beint upp. Losun köfnun-
arefnis úr lífræna forðanum og
binding úr andrúmslofti byggir nær
eingöngu á lífstarfsemi jarðvegsins,
sem aftur er háð hita, vatni og
magni lífrænna efna í jarðveginum:
Hiti. Innan við 5°C er lífsstarf-
semi mjög takmörkuð en eykst
hratt við aukinn hita. Þar sem
jarðvegur á íslandi nær ekki
meira en 10-15°C hita er þessi
þáttur alltaf takmarkandi. Það er
mjög líklegt að það samband
FREYR 8/99 - 21