Freyr - 01.12.2001, Side 24

Tafla 3b. Átta umsvifamestu verkþættirnir í fjósi með mjaltir á básum (þ.m.t. dagleg beit- arstjórnun), raðað eftir hlutfallslegum breytileika. Mögulegar skýringar á breytileika og sóknarfæri vilji menn draga úr vinnuálagi.
CV Skýringar á breytileika. m.a. Möguleg sóknarfæri m.a.
Sækja á beit 96% Landfræðilegar ástæður. Afmarka betur rekstrarleiðir gripa og staðsetningu beitarhólfa.
Rag/rekstur 61% Skipulag fjóssins, rútínur Velja legubásaíjós ef kostur er. Athuga biðsvæði.
Kjamfóðurgjöf 57% Tæknilausnir, staðsetning fóðurs Meta hvort vinnuspamaður réttlæti fjárfestingu í tæknibúnaði.
Mjólkurfóðran 46% Staðsetning kálfa, lengd mjólkurfóðranarskeiðs, gerð íláta. Staðsetja kálfa nærri mjólkurhúsi. Athuga vinnuferla við hitun mjólkur..
Eftirlit m. bithaga 44% Landfræðilegar ástæður Ath. staðsetningu beitarhólfa.
Þrif i fjósi 36% Gólfefni, handverkfæri, mannafli Athuga að velja heppileg yfirborðsefni og handverkfæri.
Mjaltir 28% Nýting mannafla og tæknilausnir. Athuga vinnuferla.
Gróffóðurgjöf 26% Flutningsleiðir, tæknibúnaður, gerð fóðurganga. Gjafavagnar á hjólum eða í braut eiga oft rétt á sér í stærri fjósunum.
minnstan hlutfallslegan breytileika
(af þeim þáttum sem við hér
Qöllum um). Samantekt á
nokkrum tilgátum um orsakir
breytileika fyrir nokkur verk er
sýnd i 3. töflu.
Það virðist svo sem vinnuþörf
fyrir tiltekin verk í fjósi, (mælt sem
klst. á framleiðslueiningu), minnki
nokkuð við vaxandi framleiðslu-
magn. Ekki fengust þó tölfræðilega
marktækar niðurstöður fyrir þessu.
Þannig virðist verkið „mjaltir“ taka
hlutfallslega nokkuð styttri tíma
þegar framleiðslumagnið eykst og
gæti sá munur numið um 180 klst.
á ári fyrir hverja 100.000 lítra.
Vinna við gjafir, (kjarnfóð-
ur/gróffóður), virðist einnig
minnka. Við vaxandi framleiðslu-
magn er sá munur hins vegar mjög
háður gerð fjósanna.
Að lokum
Hér hefur verið fjallað um vinnu
við mjaltir, hirðingu og beitar-
stjómun í mjólkurframleiðslunni.
Aðrir verkþættir em ekki til um-
fjöllunar hér, en era að sjálfsögðu
efni til skoðunar. Mjólkurfram-
leiðsla er í eðli sínu vaktavinna og
auk þess sem áherslu þarf að leggja
á góða framleiðni þá væri einnig
ástæða til að skoða betur aðrar leið-
ir til að draga úr vinnuálagi á kúa-
búum með afleysingum, sam-
rekstri, verkaskiptingu eða öðmm
sambærilegum leiðum.
Þakkir
Bændunum sem hafa gefíð okkur
kost á að gera athuganir er þakkað.
Baldur Helgi Benjamínsson, Daði
Már Kristófersson, Sigurður Axel
Benediktsson og Gísli Sverrisson
hafa, auk höfundar, framkvæmt
mælingar. Grétar Einarsson, Bjami
Guðmundsson og Hólmgeir
Bjömsson hafa allir gefíð góð ráð
um meðferð þeirra gagna sem safn-
ast hafa.
Heimildir
Bames, R.M. 1980. Motion and
Time Study Design and Measurement
of Work. John Wiley & Sons, Inc, 689
s.
Grétar Einarsson 1976. Vinnurann-
sóknir í fjósum. íslenskar landbúnaðar-
rannsóknir 8 (1-2): 27-47.
Keller 1965. Veiledning i arbeids-
studier. Kort meddelelse nr 3. Land-
brukets Rationaliseringsfond, 34 s.
Keller, P. 1985 Metoder og
utrastning för arbetsstudier. NJF-Ut-
redning/rapport nr 19, 50 s.
KTBL 1998. KTBL-Tascenbuch
Landwirtschaft 1998/99.
Landbrugets Rádgivningssenter
1997. Handbok for driftsplanlægning
1997.
Altalað á kaffistofunni
Lionsmenn
græða upp land
Lionsklúbburinn Baldur fékk
úthlutað landi í Svartártorfúm á
Biskupstungnaafrétt til upp-
græðslu, i samstarfí við Land-
græðslu ríkisins. Einn klúbb-
félaga er Sturla Friðriksson,
erfðafræðingur, og kunnur fyrir
kveðskap sinn. Um þetta orti
hann eftirfarandi vísu:
Lionsbrœður bera á-
burð og frœ með aga-
legum krafti sem þeir sá
svo í Baldurshaga.
24 - pR€VR 12/2001