Freyr - 01.04.2005, Blaðsíða 16

KORNRÆKT
áburði getur verið frá 30 og upp
í 120 kg N á hektara. Áburðar-
þörfin fer líka eftir því hvað
ræktað hefur verið í landinu ár-
ið áður. Bygg ræktað á eftir
byggi þarf meiri áburð en bygg
sem ræktað er á eftir grænfóðri
eða er sáð í nýplægt tún. Hafa
má eftirfarandi töflu til hliðsjón-
ar:
Til að bera á nægjanlega mik-
ið af steinefnum, en sóa þeim
ekki í óþarfa, er rétt að nota
mismunandi áburðartegundir
eftir frjósemi jarðvegs. Eftirfar-
andi töflu má nota til hliðsjónar
þegar áburður er valinn:
Áburður nýtist best ef hægt
er að fella hann niður með sáð-
korninu. Til þess þarf sérútbún-
ar vélar en fáar slíkar eru til hér
á landi. Sé ekki kostur á að fella
áburðinn niður er rétt að dreifa
honum i flagið áður en sáð er.
SJÚKDÓMUM OG ILLGRESI
MÁ VERJAST MEÐ SÁÐ-
SKIPTUM
Einn sjúkdómur leggst á korn í
íslenskum ökrum. Við nefnum
hann augnflekk. Honum veldur
sveppur sem leggst á blöð og
stöngul kornsins. Þegar mikil
brögð eru að sýkingu, visna
blöðin og stöngullinn linast svo
að kornið leggst. Sexraðabygg
er yfirleitt viðkvæmara fyrir smiti
en tvíraðabygg. Skemmdir
verða líka meiri á mýrlendi en á
sandi.
Sveppurinn veldur ekki mikl-
um skaða á fyrsta ári og venju-
lega ekki fyrstu tvö ár akurs. Því
eru sáðskipti yfirleitt nokkuð ör-
ugg vörn gegn sveppnum. En
sé korn ræktað á sama stað
þriðja árið í röð eða lengur get-
ur þurft að grípa til varnarefna.
í grannlöndunum er ráðlagt efni
sem selt er undir heitinu Spor-
tak. Hæfilegur skammtur af því
er Vi lítri á hektara og úða má
áður en kornið fer að rétta úr
sér, en í meðalári er það um sól-
stöður.
Illgresi getur líka orðið til
vandræða í kornökrum við
langvarandi ræktun. Ef fram-
ræsla og jarðvinnsla eru í lagi
tekst korninu yfirleitt að kæfa
illgresið, en það er ekki einhlítt.
Því getur borgað sig að úða
gegn illgresi í stöku tilvikum.
Venjulega hefur hér verið notað
varnarefni sem selt er undir
heitinu Herbamix. Ef þörf er á
úðun bæði gegn sjúkdómum
og illgresi má blanda varnarefn-
unum saman og úða í einni
ferð.
SEXRAÐABYGG NORÐAN-
LANDS, TVÍRAÐABYGG
SUNNANLANDS
í stórum dráttum hentar
sexraðabygg best á Norðurlandi
en tvíraðabygg á Suðurlandi.
Ekki er Ijóst að öllu leyti, hvern-
ig á þessu stendur. Sumt vitum
við þó. Sexraðabygg þolir illa
hvassviðri og sunnanlands gerir
oft þau veður á haustin að sexr-
aðabygg hrynur í rúst. En þetta
skýrirekki allan muninn. Reynd-
ar er þessi skipting korns eftir
landi ekki einhlít. Til dæmis
reynist tvíraðabyggið Skegla vel
í Skagafirði og sexraðabyggið
Olsok er talsvert ræktað f upp-
sveitum Árnessýslu.
NORÐURLAND ER STÆRRA
EN MENN HALDA
Ef farið er eftir niðurstöðum úr
korntilraunum þá eru mörkin
milli Suður- og Norðurlands ekki
á hefðbundnum stað, það er
um Holtavörðuheiði og Möðru-
dalsöræfi. Kornið dregur mörk-
in um Skarðsheiði vestra og
Lónsheiði eystra. Fljótsdalshér-
að og meginhluti Borgarfjarðar
teljast því til Norðurlands frá
sjónarhóli kornsins.
Tíu yrki af byggi verða ræktuð
hér í sumar
Þau skiptast til helminga á
sex- og tvíraðabygg. Hér fylgir
listi yfir þau og örstutt lýsing:
TVÍRAÐABYGG
Skegla Islenskt, mjög fljótþroska. Mest notuð á Vesturlandi
sunnan Skarðsheiðar, í uppsveitum sunnanlands, í Hornafirði
og víða í Skagafirði. Reynist óþarflega fljótþroska i lágsveitum
syðra.
Kría Nýtt, íslenskt, nauðalíkt Skeglu en skilar meiri uppskeru.
Lítið er til af sáðkorni í ár.
Filippa Gamalt, sænskt, þrautreynt. Fremur seinþroska en
þolir súra jörð. Á best heima á mýrlendi sunnan til á landinu.
Rekyl Nýtt, sænskt. Fremur seinþroska og á best heima á
sandjörð sunnanlands.
Saana Nýlegt, finnskt. Seinþroska en strásterkt og stendur vel
fram eftir hausti. Gott er að nota þetta yrki sunnanlands í þá
akra sem síðast verða skornir.
SEXRAÐABYGG
Arve Gamalt, norskt, þrautreynt. Fljótþroska, en viðkvæmt í
veðrum. Aðalkornið á austanverðu Norðurlandi og á Fljóts-
dalshéraði. Hentar vel á framræstum mýrum.
Olsok Gamalt, norskt, þrautreynt. Ekki eins fljótþroska og Ar-
ve, en þolir vind heldur skár. Mest notað á vestanverðu Norð-
urlandi og í uppsveitum syðra. Gengur vel á söndum og mel-
um.
Lavrans Nýlegt, norskt, ónæmt gegn sveppasjúkdómum.
Nokkuð fljótþroska. Ráðlagt í gamla sjúka akra en hefur lítið
verið notað til þessa.
Ven Nýlegt, norskt. Seinþroska og hentar ekki nema að hægt
sé að sá snemma. Getur brugðist í löku árferði, en hefur skilað
metuppskeru í bestu árum.
Hrútur íslensk kynbótalína í tilraunaræktun. Mjög fljótþroska
og hentar þar sem sumur eru stutt og svöl.
Korn í Vindheimum, sólskin á Glóðafeyki. Ljósm. Jónatan Hermannsson
12
FREYR 04 2005