Freyr - 01.03.2002, Blaðsíða 13

Þessi námskeið eru oftast hald-
in úti. Heimsóttar eru jarðir, eins
eða fleiri þátttakenda, og landið
skoðað. Reynt er að finna þá
þætti sem helst takmarka nýtingu
náttúruauðlinda. Þessar vett-
vangsferðir eru ekki bara til þess
að færa bóklega hlutann yfir í
raunveruleikann heldur hafa þær
líka jákvæð áhrif á hópvinnuna.
Allir þátttakendur eru að velta
fyrir sér og ræða hvernig best
væri að stjórna landnýtingu á
þessari tilteknu jörð.
Mikil áhersla er lögð á að horfa
á landið án þess að binda sig við
núverandi skipulag þess eins og
t.d. girðingar. I huganum og
seinna á loftmynd er landinu
skipt niður þar sem jarðvegurinn
eða landslagið breytist. Best er að
stjórna hverju girðingarhólfi á
sjálfbæran hátt ef þar er sama
jarðvegsgerð og/eða landslag.
Þannig er hægt að aðgreina land
með mikla framleiðslumöguleika
frá rýrara landi.
Áætlanagerð og
SKIPULAGNING
Bændur útvega sér loftmyndir
af jörðum sínum, oftast í mæli-
kvarðanum 1:5000 til 1:10.000
en það fer eftir stærð og eðli
jarða. Loftmyndimar eru yfirleitt
í lit og plastaðar. Síðan teikna
bændur fyrstu upplýsingamar
beint inn á loftmyndina en fleiri
upplýsingar, skref fyrir skref, á
glæmr sem lagðar em yfir mynd-
ina.
Upplýsingar um landið eru
fyrst skráðar á myndina, m.a. um
jarðvegstegundir, jarðvegsrof,
vötn og læki, gróðurfar, svæði
sem þurfa á vemdun að halda,
flóðahættusvæði, svæði þar sem
eldhætta er og fleira sem kann að
skipta máli.
Á fyrstu glæru er jörðin skipu-
lögð upp á nýtt eftir þeim upplýs-
ingum sem vom teiknaðar inn á
Bændur að skipuleggja landnýtingu á
Schmidt).
myndina. Mikilvægt er að verða
ekki fyrir áhrifum af núverandi
girðingarstæðum. Einnig þarf að
hafa í huga stærð bústofns og
ræktunarlands, hvaða áhrif nú-
verandi landnýting hefur á land-
ið, hvemig best er að skipuleggja
búskapinn til að ná eða viðhalda
sjálfbæmi, halla lands og hvemig
land snýr við sólu, æskilegt girð-
ingaskipulag og stærð hólfa, girð-
ingartegund og kostnað, drykkj-
arvatn og fleira sem kann að
skipta máli.
Á aðra glæm er núverandi
skipulag landnýtingar á búinu
teiknað, s.s núverandi girðingar,
vegir, slóðar, brýr o.s.frv.
Yfirleitt nota bændur eigin
kortlagningarlykil. Það hefur
reynst betur en stöðluð fræðiorð.
Eftir þessi þrjú stig er reiknað út
hversu mikið land er áætlað í
hverja tegund landnýtingar skv.
skipulaginu, svo sem vegna beit-
ar eða ræktunar, skógræktar,
skjólbelta eða friðunar, land und-
ir vegi og slóða, byggingaland
o.fl.
Næst er nýja skipulagningin
borin saman við þá gömlu. Þá er
einni jörðinni. (Ljósm. Guðrún
mikilvægt að forgangsraða æski-
legum aðgerðum, m.a. m.t.t.
kostnaðar. Engin áætlun er nokk-
urn tíma endanlega tilbúin, hel-
dur þarf að endurskoða hana
reglulega og ræða hana við fjöl-
skyldu, vini, ráðgjafa, nágranna
o.fl. Langflestir þátttakendur taka
reglulega myndir af vandasömum
svæðum til að fylgjast með breyt-
ingunum.
Lítill hluti af þessum síðustu
fjórum námskeiðsdögum er bók-
legur en þar er skilgreint hvað
þarf að hafa í huga við áætlana-
gerð, eins og framtíðarsýn,
lykilmarkmið og fram-
kvæmdaáætlun.
Þrjár lykilspurningar em notað-
ar til að aðstoða landeigendur við
„rétta“ ákvarðanatöku:
Hef ég tíma?
Get ég stjórnað þessu ?
Skilar það órangri?
Svœðisskipulag
Ef margir bændur á einu svæði
hafa gert búsáætlun er hægt að
leggja þessar áætlanir saman,
horfa á þær í víðara samhengi og
búa til heildstæða svæðisáætlun. í
slíkri áætlun verður að taka tillit
Freyr 2/2002-13 |