Freyr - 01.03.2002, Blaðsíða 37

Tilraunastöðin á Sámsstöðum var stofnuð árið 1927 þegar séð var að
Gróðrarstöðin í Reykjavík mundi missa land sitt undir vaxandi byggð og
gatnagerð.
Áður hafði Páll amtmaður
hvatt Sigurð til garðræktar og
skógræktarnáms þ.á m. til að
læra ræktun trjáplantna og er
hann kom frá Noregi haustið
1898 beið hans á vegum amtsins
starf við að koma upp fyrstu trjá-
ræktarstöðinni á íslandi en land
undir hana var þá fengið, innar-
lega með fjörunni í landi Akur-
eyrar.
Nú var strax hafist handa að
stofna jarðræktartilraunastöð á
Akureyri. Bæjarstjómin gaf 25
dagsláttur lands innst í bænum,
beggja vegna Nautagils og á því
var reist aðstöðuhús. Byrjað var
að ræsa landið og brjóta. Þetta
sumar vom settar niður 30 tunnur
af útsæðiskartöflum og rófur
vom keyptar til fræræktar.
Áburðartilraunir vora þá gerðar
og byrjað á tilraunum með gras-
fræssáningu. Tillög til félagsins
námu 1354 krónum og það fékk
500 kr. framlag frá Búnaðarfélagi
íslands.
Áburðartilraunir hófust á
Gróðrarstöðinni þegar fyrsta árið
og sömuleiðis tilraunir með sán-
ingu grasfræs. Á þessa tvo þætti
ræktunar virðist hafa verið lögð
hlutfallslega meiri áhersla á
Akureyri en gert var framan af í
Reykjavíkurstöðinni. Engu að
síður var fengist við garðrækt og
trjárækt þegar frá upphafi og árið
1908 tók Gróðrarstöðin við Trjá-
ræktarstöðinni á Akureyri og átti
hana eftir það.
Strax á fyrstu ámnum var
komið upp svokölluðum aukatil-
raunastöðum og vom þær árið
1906 orðnar fimm; á Húsavík,
Hólum í Hjaltadal, Sauðárkróki,
Æsustöðum í Langadal og á
Blönduósi. Fyrir tilstilli Ræktun-
arfélags Norðurlands vom á þessum
ámm stofnuð þrjú garðyrkjufélög
á heitum stöðum; Garð-
ræktarfélag Reykhverfinga á
Hveravöllum, sem enn er starf-
andi, Garðyrkjufélag Reykdæla á
Litlu-Laugum og Garðyrkjufélag
Seyluhrepps þar sem nú er
Varmahlíð. Merkilegast við þessi
félög var að þau notfærðu sér
heita vatnið á þessum slóðum til
að ylja jarðveginn. Það var gert
með því að veita því í lokræsum
(helluræsum) undir garðlöndin.
Þessa aðferð mun Sigurður Sig-
urðsson hafa „fundið upp” ungur
maður heima á Draflastöðum um
eða eftir 1890.
Verklegri kennslu í jarðrækt og
garðyrkju var haldið uppi á
Gróðrarstöðinni og vom nám-
skeið haldin hvert vor frá því
snemma í maí og fram undir 20.
júní. Nemar vom oft um 20.
Leiðbeiningar vom svo þriðji
meginþáttur í starfsemi Ræktun-
arfélags Norðurlands og fóra
Tilraunastöðinni á Reykhólum var komið á fót árið 1944 af Tilraunaráði
jarðræktar.
Freyr 2/2002 - 37 I