Freyr - 01.03.2002, Side 38

Gróðrarstöð var stofnuð á Eiðum árið 1905 og var rekin þar með hléum
fram undir 1940. Árið 1947 var stofnuð tilraunastöð á Hafursá í Vaiiahreppi
en hún var flutt að Skriðuklaustri í Fljótsdal árið 1949. Myndin er frá
Skriðuklaustri.
starfsmenn þess hvert ár í leið-
beiningaferðir um félagssvæðið.
Ræktunarfélag Norðurlands
var framan af byggt á aðild
einstaklinga þó að einstök
búnaðarfélög ættu einnig að því
aðild. Árið 1910 var hins vegar
ákveðið að gera það að sambandi
hreppabúnaðarfélaga í fjórð-
ungnum en það tók nokkru ár.
Merk saga Ræktunarfélags
Norðurlands verður hins vegar
ekki rakin nánar hér.
SÍÐUSTU ÁR GRÓÐRAR-
STÖÐVARINNAR í REYKJAVÍK
Árið 1920 verða þáttaskil í til-
raunastörfum við Gróðrarstöðina
í Reykjavrk. Einar Helgason
lætur þá af störfum fyrir Búnað-
arfélag íslands og gerðist þá það
sem kallað var “garðyrkjustjóri
landsins” og var launaður beint
af ríkissjóði með sérstakri fjár-
veitingu, sem færð var á Garð-
yrkjufélag íslands. Það ár koma
þeir til starfa hjá Búnaðarfélag-
inu; Metúsalem Stefánsson, áður
skólastjóri á Eiðum, og Ragnar
Ásgeirsson, sem kom þá heim frá
garðyrkjunámi og störfum í Dan-
mörku. Þeir tóku nú við þeim
störfum sem Einar hafði sinnt og
var gróðrarstöðvarlandinu skipt,
annars vegar til fóðurræktartil-
rauna og hins vegar garðyrkjutil-
rauna. Metúsalem var falið að sjá
um þær fyrrnefndu og að hafa
umsjón og eftirlit með öðrum til-
raunastöðvum og dreifðum til-
raunum sem þá voru stafræktar
með tilstyrk Búnaðarfélags Is-
lands. Ragnari annaðist garð-
yrkjutilraunirnar undir yfírum-
sjón Metúsalems.
Lægð hafði orðið í tilrauna-
starfseminni á stnðsárunum fyrri,
en nú urðu fjárráð Búnaðarfélags
íslands meiri eftir stríðið og Met-
úsalem talar um endurreisn til-
raunastarfseminnar í skýrslunni
um störfin 1921. Þessi skipan
hélst þó ekki nema til ársins 1927
en það ár voru fóðurræktar- og
aðrar jarðræktartilraunirnar flutt-
ar að Sámsstöðum í Fljótshlíð þar
sem Búnaðarfélag Islands kom
upp tilraunastöð, sem síðar var
lengi landsþekkt.
Metúsalem getur fyrst tilrauna
með innlenda grasfrærækt árið
1923 er hann reyndi að rækta fræ
af háliðagrasi. Þetta var í sam-
ræmi við ályktun Búnaðarþings
1921. Árið 1923 var Klemenz Kr.
Kristjánsson ráðinn til Búnaðar-
félags íslands eftir að hafa lært
um grasrækt og grasfrærækt sér-
staklega í Danmörku og Noregi.
Klemenz fékkst við grasfrærækt
og komrækt á stöðinni næstu
fjögur árin að hann fluttist austur
að Sámsstöðum í Fljótshlíð að
byggja þar upp „komyrkju og
grasfræræktarstöð Búnaðarfélags
íslands” eins og hún var þá
nefnd. Búnaðarfélag Islands átti
og rak tilraunastöð á Sámsstöð-
umtil 1941 að Tilraunaráð jarð-
ræktar tók við henni.
Garðyrkjutilraunum var svo
haldið áfram í Gróðrarstöðinni
undir umsjón Ragnars Ásgeirs-
sonar næstu árin og hann hélt þar
garðyrkjunámskeið til ársins
1932 að hann flyst austur að
Laugarvatni og kom þar upp til-
raunastöð í samræmi við samning
á milli Búnaðarfélags Islands og
Héraðsskólans. Þar hélt hann
einnig garðyrkjunámskeið. Heita
vatnið hefur dregið þessa starf-
semi austur á þessum árdögum
ylræktar á Islandi.
Það er því árið 1932 sem til-
raunastarfsemi lýkur hér í Gróðr-
arstöðinni. Þá munu enda jarð-
ræktartilraunimar, sem í gangi
vom og áfram var sinnt þessi
fimm ár, hafa runnið sitt skeið.
Sjálfsagt hafa landþrengsli vald-
ið því að starfsemin var flutt frá
Reykjavík enda liðu aðeins fá ár
þar til gata var lögð yfir mikið af
landi hennar, þ.e. Hringbrautin.
Búsáhaldasýning
Árið 1921 var Gróðrarstöðin í
Reykjavík vettvangur fyrir merk-
isatburð í búnaðarsögunni. Þar var
haldin „Búsáhaldasýning” Bún-
aðarfélags íslands. Til hennar var
mjög vandað. Undirbúningur var
hafinn þegar árið 1919 og þá leit-
| 38 - Freyr 2/2002