Litli Bergþór - 01.11.2002, Blaðsíða 19

síðan hjá Gunnari Bjamasyni, þar til hann var látinn fara
og svo útskrifaðist ég hjá Ama Péturssyni.
Eftir Hólaskóla var ég eitt sumar í skurðamælingum
og vatnsveitumælingum hjá Búnaðarfélagi íslands. Vann
hjá Ásgeiri L. í Rangárvalla- og Skaftafellssýslum. Og
svo var ég eitt ár ráðsmaður í Breiðuvík fyrir vestan, á
upptökuheimilinu.
Nú, svo má geta þess að ég vann náttúrlega öll sumur
frá fermingu, eftir að ég hætti sem sumarstrákur í
Brattholti, við ýmis störf, bæði hjá borginni, í sfld og
fleira.
L-B: Þú hefur þá snemma komið í Brattholt?
Njörður: Ég kom í Brattholt strax sem komabam
með móður minni, en hún var oft hér með okkur börnin,
hjá Einari hálfbróður sínum, þegar faðir minn var á
sjónum. Þegar ég var um 6 ára var ég eitt sumar hjá
Smára í Hólum, það var áður en Ida kom til sögunnar.
En eftir það var ég öll sumur í Brattholti fram yfir fer-
mingu. Það var gott að vera hér hjá Siggu og Einari.
Sigga dó árið 1957, þá 87 ára, en Einar dó árið 1985.
Sigríður Tómasdóttir í Einar Guðmundsson í
Brattholti. Brattholti.
L-B: Getur þú sagt mér fleira frá árum þínum í
Brattholti?
Lára skýtur inn: Jú, Njörður getur örugglega sagt
þér margt skemmtilegt um lífið hér í Brattholti áðurfyrr.
Njörður: Auk Siggu og Einars var hún Manga, syst-
ir Siggu, kaupakona hér mörg, mörg sumur og hér var
líka Eiríkur Tómasson, sonur Oskar frá Helludal, (systur
þeirra Siggu og Möngu). En Manga ól hann upp að
mestu leyti.
Það er sagt að Einar Guðmundsson hafi verið í miklu
eftirlæti hjá þeim Siggu og Möngu og þegar strákurinn
tók það í sig að hann vildi sjá Þingvöll um hásláttinn,
tóku þær sig upp og fóru með hann á Þingvöll til að sýna
honum staðinn. Þetta þótti nágrönnunum ekki gáfulegt
ráðslag! En þær voru öllum góðar, bæði mönnum og
skepnum. Þær báru frekar heyið heim á bakinu heldur en
sækja hesta og svita þá. Þeir Tommi og Steinar í
Helludal, (synir Óskar), hafa líka haft orða á sér fyrir að
fara vel með hesta. Það er líka sagt að Sigga hafi tuggið
ofan í köttinn og hundinn Kattus þegar þeir voru orðnir of
gamlir til að tyggja matinn sjálfir. - Hundarnir hér í
Brattholti hétu allir Kattus! - Og alltaf fóðraði hún
mýsnar uppi á lofti. En kannski var það líka til þess að
þær eyðilögðu minna. Já, hún var mikill dýravinur.
Þegar Sigga var orðin gömul og hálf blind, fékk hún
mig stundum til þess að leiða sig út að lind hér fyrir ofan
bæinn, sem hún trúði á að væri heilsulind, til að þvo sér.
Ibúðarhúsið í Brattholti, eftir að Njörður og Lárajluttu íþað.
Gamli bærinn hér brann haustið 1949 eftir réttir.
Kviknaði í út frá olíueldavél meðan fólkið var í fjósinu.
Einar átti merkilegt bókasafn með gömlum skinnbókum,
sem brann allt og var heilmikill skaði að. Um veturinn
var innréttaður bás inni í fjósi fyrir Siggu, en sumarið
eftir var byggður kjallarinn að nýja húsinu og flutt í hann.
Meðan verið var að byggja húsið bjó ég í hlöðunni.
Eiríkur var þá byrjaður að stíga í vænginn við hana Dúnu
í Kotinu og ég fékk að fara nokkrar ferðir á hestinum
hans Eiríks með bréf til hennar. Þau bjuggu svo hér í ein
10 ár, fyrst í kjallaranum eitt ár og síðan uppi á lofti, áður
en þau fluttu í Miðdalskot.
Samtímis mér var hér strákur sem heitir Þorsteinn, frá
Brekku. Hann var sumarstrákur hér í 10-12 sumur. Þær
systur gengu alltaf í síðpilsum og ullarbrók undir, með
gati í klofinu, svo þær þurftu bara að setjast niður þar
sem þær stóðu til að létta á sér. Manga átti kleinur í dalli
inni í skáp, hér í eldhúsinu og við gerðum það af skömm-
um okkar að biðja hana alltaf um kleinu, til að fá hana til
að beygja sig niður. Vorum að reyna að sjá uppundir
hana! „Það er meira hvað þið getið étið af þessum
kleinum“ sagði hún þá! — En þetta voru nú strákapör.
Það var mikill gestagangur þegar ég var hér ungur.
Þjóðgatan lá hér um hlaðið og ferðamenn og listamenn
komu hér við og það var spjallað og sagðar fréttir. Það
má segja að það væri nokkurskonar heimsborgarabragur á
fólkinu hér og alls ekki eins einangrað og mætti halda.
T.d. voru fjárhúsin skýrð eftir heimsborgunum: London,
París, Glasgow. Upp við Gullfoss var sauðahús. Þá var
fénu beitt frá beitarhúsunum og sauðamaður hélt fénu til
beitar. Heyskapurinn var ekki nema um sáta á kind. Það
voru milli 4-500 fjár í Brattholti þá og um 1000 fjár, sem
komu af fjalli. Það tók 3-4 daga að rýja allt féð man ég.
Ég sagði áðan að það tíðkaðist ekki að taka víxla ef
eitthvað þurfti að framkvæma, en Einar í Brattholti tók
einn víxil um æfina, þegar rafmagn kom í Brattholt milli
'60 og '70. Þá fór hann til Tryggva, bankastjóra í
Hveragerði og sagðist ekki hafa neinn til að skrifa uppá
fyrir sig, hvort hann myndi lána sér. Tryggvi sagði að
það væri sama hver skrifaði uppá ef hann væri bara ekki
af Letigarðinum. Dóri í Stekkholti var að keyra gamla
manninn og það var hann sem skrifaði uppá, svo rafmagn
komst í Brattholt. Einar talaði oft um að það hefðu verið
mestu framfarirnar í sínum búskap þegar rafmagnið kom
og rauf vetrarmyrkrið.
Litli Bergþór 19