Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1920, Blaðsíða 88

86
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLENDINGA
þjóðfélagsmál, séu ófögur yrkisefni.
En þau eru of þung í vöfum til þess
að umgerðin um þau verSi lyrísk —
haöttirnir verða þungstígir og þreyt-
andi. Og þau þurfa snildar-meðferð
til þess að ná inn að hjartarótum þjóð-
arinnar — til þess að lifa. Þessi ljóð
verða altaf dægurflugur, bundin við
tímann, sem þau eru ort á, háð atburð-
unum, sem þau eru um. Þau 'hafa
meira gildi sem skuggsjá áhugamála
og atferhs manna fyrir nokkrum árum
en listgildi.
En um þessi efni ortu skáld vor alt
fram að aldaimótum og lengur. Og
þau voru í innilegasta samræmi við
s>ína tíma. Ekkert þeirra sagði við-
urkendum skoðunum þjóðfélagsins
stríð á hendur. Bardagagnýrinn var á
þeim tíma, tsem hér er talað um, horf-
inn úr strengjum eina bardagaskálds-
ms, sem við höfum átt á síðari öldum.
Þorsteins Erlingssonar. Þau voru ö'H
í samræmi við umhverfið og áttu allar
sínar rætur í samtíðinni. Áhugaefni
hennar snerust um hið ytra lff. Yrkis-
efni skáldanna sveigðust að því sama.
En nú beinist athygli ungu skáld-
anna að ýmsu öðru- í stað þess, að
fyrirrennarar þeirra leituðu mestmegn-
is út í lífið, hið opinbera og áþreifan-
lega, ljóða þeir að jafnaði um hið
innra. Þeir leita inn. Ti'lfinningar,
ástríður, eldsumbrot sálarinnar, eru
þeim tömustu yrkisefnin. Þau leggja
ek-ki leiðir sínar um þjóðmála-akurinn.
Þau troða þar engar slóðir. Jörðin er
þeim ekki mikils virði. Þau kunna bet-
ur við sig á flugi um himna og heima
mannlegra tilfinninga. Þau yrkja ekki
eggjanaljóð eins og eldri skáldin. Alla
vafninga og vafstur hins opinbera lífs
láta þau afskiftalaust. í því er, með-
al annars framförin fólgin. Því ljóða-
gyðjunni er ekki ætlað að standa í því
skarnkasti.
Ástin er og áberandi þáttur í ljóða-
gerð yngstu skáldanna. Þau elska svr
að logar af hverju orði í ástakvæðum
þeirra. Gömlu skáldin unnu að vísu
konum líka. En þau lýstu þeirri ást á
alt annan hátt. Þau breiddu oftast
einhvern ógagnsæjan hjúp yfir hana.
svo lýsingm misti ematt marks. Eld-
urinn, sem átti að braka og gneistra i
kvæðinu, varð stundum hálf-volg
eimyrja. Og myndirnar, sem brugð-
ið er upp í þessum kvæðum, eru að
jafnaði líkamlegar, holdlegar. Þær eru
af þrá og þörfum 'Mkamans. Þær eru
þröngar, ná sjaldan inn til sálarinnar
og rúma ekki neitt utan við augnabliks
þarfir þess, sem yrkir- Kvæðin sýna
sjaldan samstilling ástarinnar við aðr-
ar h'fskendir skáldsins. Það er eins
og tengsl þess við aðra menn, náttúr-
una og guð hafi slitnað. Með þessu
verður hálfsögð sagan. Því ástin
þrengir ekki svið tilfinmnganna.
Þetta verður ékki sagt um hin yngri
skáld. Þau segja hispurslaust og ó-
tvírætt, að þau elski. Þau einskorða
ekki myndirnar og Iýsingarnar við eina
persónu. Þau taka himin og jörð, Guð
og aðra menn með í lýsingarnar:
Ást mín fær aldrei fölnað,
því eilíft líf mér hún gaf.
Aldirnar'hrynja sem öldur
um endalaust tímans haf.
Aldir og andartök hrynja
meS undursamlegum niS;
þaS er ekkert í heiminum öllum
nema eilífSin, GuS, — og viS.
Sig. Nordal.
Þau hlæja og gráta í sömu andránni,