Sunnudagsblaðið - 24.12.1959, Qupperneq 27
ÉG
AÐ fer vart hjá því, að
L> ejnhverntíma á lífsleið-
‘iijnt hvarfli sú spurning
að mönnum, hversu gamlir
þeir muni verða. Það fæst ekk
ert svár, hversu mjög sem
vöngum er velt yfir purning-
unni. „Enginn veit sína ævina
fyrr, en öll er“, segir í gam-'
alli íslenzkri þjóðvísu. og eru
^>að vissulega orð að sönnu.
Sumum auðnazt að ná tíræð
isaldri, og þá vaknar . spúrn-
jngin: Er það sjálfum þeim
tið þakka, heilbrigðu líferni
og öðrú þvílíku, eða er það
aðeins eitt af hinum óskiljan-
legu verkum forsjónarinnar?
Við skulum spjalla um þetta
og ýmislegt fleira í sambandi
við aldur í eftirfarandi línum.
Það er staðreynd; að starfs-
kraftar geta enzt mönnum allt
fram í háa elli. Goethe orti á
sjötugsaldri meistaralegt ást-
arljóð eins og „Marienbader
Elegie“, rétt eins og hann
væri enn. ástfanginn úngling-
ur. Á sjötugásta afmælisdegi
sínum endurgaJt.'Eihstein af-
mælisgjafirnar til sín með því
að skýrá samtíðarmönnum sín
um frá fyrstu tilraun sinni
með hina svokölluðu „al-
mennu hópkenningu11. Miche-
langelo skreytti á gamalsaldri
Sixtusarkapelluna og málar-
inn Tizian hætti ekki að mála
fyrr en hann var orðinn 99 ára
gamall. Bernhard Shaw var í
fullu fjöri fram eftir öllu og
á áttræðisaldri synii hann góð
an spöl á degi hverjum.
Það er ek-ki tif nein sérstök
aðferð til þess að ná háum
aldri. Mataræðið virðist ékki
hafa nein óbrigðul áhrif á lang
lífi manna og '-starfsþrek.
Hvort rnenn néyta áfengis
eða ekki, hvort þeir nevta tó-
baks eða- ekki^ hvort þeir
drekka ‘mikið, h’tið eða ekkert
kaffi, hvort þeir- neyta- dag-
|í,ega óbrotinnar fæðu eða há-
díðamatp. hvort þeir sofa mik-
ið eða lítið -— það virðis-" ekki
*Vera neitt samband á milli
^jessa og langlífisins. Áfengi,
tóbak og kaffi -er eitur, eins
og allir vita, og þ.essi eitur
hafa misiöfn áhrif á einstakl-
ingana, eftir því hvernig þeir
eru af guði- ge.rðir. En regla,
í bessum efnum, Sém- éigi við
alla, eriekki-til, . - . ...
Einstein keðjurevkir á sama
hátt og Churchill, sem enn
þann dag í dag drekkur álit-
légan skammt af whiskv dag-
lega.
Á legstéini í Englandi
stehdur eftirfarandi: ..Hér
hvílir NN. Hann lézt 110 ára
-gamall: Alla ævi sína. var
hann fullur á hverju kvöldi.
og það |sýo hræðilega, að siálf
.. u1*. dauþinp vogaði sér "ékki
að klófösta' hánn. Þesar svo
cinkenrjilega ' vildi' til da'g
nokku.rn. að hánn var ódrúkk-
inn fyrir utan husið,' sém
hann bjó í, — þá notaði dauð-
inn tækifærið og hafði hann
á brott með sér“. Þó að flest-
ir drykkjumenn látist á miðj-
um aldri, þá eru margir til,
sem lifa svo lengi, að ætla
mætti, að sjálfur Bakkus
varðveitt þá og ætlaði sér að
setja þá á safn.
Sumir halda því fram að
leiðin til langlífis sé að vinna
sem mest. „Þá fyrst varð ég
gamall, þegar ég hætti að
vinna“, sagði maður nokkur
og hann hefur mikið til síns
máls. Ameríski arkitektinn
Lloyd Wright, sem vann 12
stundir á dag allt til 89 ára
aldurs, sagði: „Því meir, sem
ég misnota krafta rnína, bví
sterkari verð ég“. Herbert
Hoover, sem var forseti
Bandaríkjanna 1930, er enn á
lífi 84 ára gamall. Hann er
enn í fullu fjöri, hefur fjóra
einkaritara og fær meira en
100 bréf á viku. — En með
þessum dæmum hefur ekkert
sannazt. Einn lifir eftir boð-
orðinu: Snemma að sofa og
snemma á fætur. Annar hef-
ur að kjörorði: Seint að sofa.
og snemma á fætur, — og það
er eins víst að hinn síðar-
nefndi verði helmingi eldri.
. Hvað' skyldu vísindin segja
um aldur manna? Samkvæmt
rannsóknum eiga heilasellurn
ar til dæmis að þola 120 ára
aldur og yfirleitt á heilbrigð-
ur maður frá náttúrunnar
hendi að geta orðið 110—120
ára gamall. Og þetta hefur
INDLAND
MEXIK'O
EOYPTALAND
USS-R,AFRIKA
JAPAN
POLLAND'
V£N£^Li£LA -
^PANN.
ÍTALIA.
ENGLAND'.
A5TRALIA.
frakkland.
ÞY£KALAND-
SVISS-
ISLAND.
SVIÞJOÐ.
USA .
gerzt allt frá örófi alda til
okk'ár daga. En hvert er ráðið
til þess að. varðveita- heilsu
síná og öðlast langlífi? Þeirri
spurningu er enn ós'varað, af
þeirri einföldu ástæðu, að eitt
óbrigðult ráð er ékki til.
Eftir meðalævi eru lifsskil-
yrði í hinum ýmsu löndum
dæmd. Meðalævin er eins og
nærri má geta mjög misjöfn
í hinúm ýmsu löndum, og má
glöggva si.g nokkuð í þessum
efnum á meðfylgjandi töflu.
Meðalævi manna í öllum heim
inum er um 67 ár. Hæsti með-
alaldur er í Bandaríkjunum,
75 ár og eftir kenningunni eru
því lífsskilyrði þar bezt. Rétt
á eftir kernur Svíþjóð. Við ís-
lendingar erum fyrir ofan
meðallag, en meðalævin hjá
okkur er 71.4 ár. Ef karlar og
konur eru reiknuð sitt í hvoru
lagi verður útkoman hér á
iandi þessi: Meðalævi kvenna
73.5 ár og meðalævi karla
69.4 ár. Það er áberandi, að
nær alls staðar í -veröldinni
eru konur langlífari en karl-
ar. Lægst meðalævi er í Ind-
landi, aðeins rösk 30 ár. Það
kemur sennilega mörgum á ó-
vart, að í sjálfu „sæluríkinu11,
Rússlandi, er meðalævi fólks
ekki nema 40 ár, meðan hún
er 70 hjá hinu stórveldinu,
Bandaríkjunum. Ósjálfrátt
hvarflar sú snurning að, hvort
ekki væri Rússum nær, að
bæta lífsk.jör íbúa sinna, í
staðinn f.yrir. að b.eita starfs-
Sjá næstu síðu.
HÉR BIRTIST línurit yfir meðalævi fólks í nokkrúm löndum.
Eftir me'ðalævi íbúa eru eins og fram kemur í greininni lífskjör
' þjóðanna reiknuð og neðst.á línurifinu er sú þjóð sem hæstan
méðalaldur hefur og þar af leiðandi hezt lífsk'jör, en þáð cru
Bandaríkin. Efst er liins vegar sú þjóð, sem hefur lægstan
méðalaldm.*, Indland, aðeins rösk 30 ár. Á miili Bandaríkjanna
óg Indlands eru settar nokkrar þjóðir til samanburðar. Island
er ófórlega á blaði hyað meðalaidur snertir. Meðaíævi Islend-
inga ((.- 71,4 ár samkvæmt upplýsingum Hagstofunnar.
VIÐ BIRTUM hér á opnunni grein um meðalævi fólks i
hinum ýmsu löndum og nokkrar vangaveltur um það, hvern-
ig menn verða hundrað ára.
í tilefni af henni höfðum við hug á, að ná tali af ein-
hverjum íslendingi, sem væri orðinn hundrað - ára; ■ Við -
hringdum í Gísla Sigurbjörnsson, forstjóra Elli- og hjúkr-
unarheimilisins Grund. Ilann tjáði okkur, að aðeins tveir
vistmenn væru yfir tíræít, annar væri karlmaður, elzti
borgari Reykjavíkur, 103 ára. Hann hefði verið hinn hress-
asti til skamms tíma, eti væri nú þungt haldinn. Hinn væri
kona, en luin væri ekki nógu hress til þess að ræða við okk-
ur. Hins vegar væri 10% vistmanna yfir nírætt og við gæt-
um áreiðanlega talað við einhvern, sem sennilegt væri, að
yrði liundrað ára.
Við létum þetta gott lieita og lögðum af'stað daginn eftir
vestur á elliheimili. Fyrstu fréttirnar, sem Gísli færði okk-
ur, voru þær, að elzti maður Revkjavíkur, Guðmundur
Jónsson, fyrrum baðvörður, hefði látizí um nóttina.
Við bönkuðum uþpá hiá Sigriði Brýniólfsdóttúr, sem er
97 árá og enn við góða heilsu. Hún les blöðin á hverjum
degi, að vísu ekki gleraugnalaust, en hvað um það. Sömu-
leiðis fæst liún við hannýrðir og í herbergi hennar mátti
víða sjá hreinustu listaverk, sem hún hcfur saumáð í, bæði
púða og veggteppi.
Sigríður er. fædd á.Mýrum í V.illingaholtshreppi, en flutt-
‘ . ist þaðan á unga aldri, er hún missti föður sinn. Hún fór .
með móður sinni til Þykkvabæjar og ólst.þar upp. Sigríð-
ur var kvænt Sigurði Hildibrandssyni.
— Hafið þér verið lengi hér á Ellihe.imi.Iinu? . . .
— Lengi? jJájá, blessaðir verið þið.j Óralengi.
■ — " - ' Sjá næstu síðu.
Synnudagsbtaðið 25