Neytendablaðið - 01.04.1983, Blaðsíða 29

Neytendablaðið - 01.04.1983, Blaðsíða 29
Mest er kvartað vegna galla á fatnaði og gott er að vita rétt sinn í þeim efnum. í verslun er nú algengt að seljendur taki fram sérstaklega, að þeir ábyrgist hið selda. Oft eru gefin út ábyrgðarskírteini, þar sem seljandi greinir frá því hversu víð- tæk ábyrgð hans er á hinu selda og hversu lengi hún gildi. Kaupmenn setja þá oft ein- hver skilyrði fyrir því að ábyrgðin gildi, svo sem að hið selda skipti ekki um eig- anda á ábyrgðartímabilinu, eða kaupandi hafi ekki sjálfur reynt að bæta úr göllum á hinu selda. Hver er þá réttur kaupanda til þess að fá bættan galla, þar sem ábyrgðar er ekki getið sérstaklega? Skal það nú rakið í grófum dráttum. Hér verður eingöngu fjallað um lausafjárkaup, og í lögum um lausafjárkaup nr. 39 frá 1922 er að finna ákvæði um galla. Þegar skera á úr því hvort söluhiut sé áfátt verður að miða við ástand hlutarins þegar afhending fer fram. Kaupalögin telja upp þau úrræði sem kaupanda eru fær, ef söluhlutur reynist gallaður, og þau skilyrði sem sett eru fyrir hverju einstöku af úrræði kaupanda. Ef galli er verulegur getur kaupandi rift kaup- um eða heimtað afslátt, stundum getur kaupandi krafist annarra ógallaðra hluta í stað hinna gölluðu og oft er seljanda heimilt að bæta úr göllum á seldum hlut. Einnig getur kaupandi oft krafist skaða- bóta vegna galla. En hversu lengi eftir að kaup áttu sér stað getur kaupandi kvartað undan galla á söluhlut?,Um þetta er að finna reglur í 52-54. gr. kaupalaganna. Þar segir að í öllum almennum kaupum skuli kaupandi bera fyrir sig galla á hlut án ástæðulauss dráttar. Hafi kaupandi orðið þess var að hlut var áfátt, eða hann hefði átt að verða þess var, og skýri hann selj- anda ekki frá því án ástæðulauss dráttar, þá getur hann ekki síðar borið það fyrir sig að hlutnum hafi verið áfátt. Vilji kaupandi rifta kaupunum eða krefjast viðbótar eða nýrra hluta í stað þeirra sem hann hefur fengið, skal hann skýra seljanda frá því án ástæðulauss dráttar, ella missir hann rétt sinn til að hafna hlutnum eða krefjast við- bótar. Tímamörkin miðast sem sagt við það þegar kaupandi uppgötvaði gallann eða hefði átt að uppgötva hann, og er það háð mati hverju sinni hvernær ætla mátti að kaupandi hefði átt að uppgötva galla á söluhlut. í 54. gr. kaupalaganna er svo að finna sérstaka fyrningarreglu sem sett er til að afmarka þann tíma sem kaupandi getur kvartað undan galla á söluhlut við selj- anda: „Nú er liðið ár frá því er kaupandi fékk söluhlut í hendur og hann hefur ekki skýrt seljanda frá að hann ætli að bera fyrir sig að söluhutnum hafi ábótavant verið, og getur hann þá eigi síðar komið fram með neina kröfu af því tilefni nema seljandi hafi skuldbundið sig til að ábyrgjast hlut- inn lengri tíma, eða haft svik í frammi.“ Eins og hér hefur verið rakið, má líta svo á, að samkvæmt kaupalögunum beri seljandi undiröllum venjulegum kringum- stæðurn eins árs ábyrgð á söluhlut í lausa- fjárkaupum. Kaupandi verður aðeins að gæta þess að tilkynna seljanda um gallann án ástæðulauss dráttar, frá því er hann varð gallans var. Kaupalögin eru frávíkjanleg og gilda aðeins ef ekkert er um annað samið eða leiða má afvenju. Því er kaupanda ogselj- anda heimilt aðsemjasín í milli um kaupin á hvern þann hátt er þeir kjósa í skjóli samningsfrelsis. Þó er í lögum um verðlag, samkeppnishömlur og óréttmæta við- skiptahætti (56/1978) ákvæði um það að yfirlýsingu um ábyrgð megi því aðeins gefa, að ábyrgðaryfirlýsingin veiti viðtak- anda betri rétt en hann hefur skv. gildandi lögum. Því má segja að seljandi beri að öllu jöfnu árs ábyrgð á hugsanlega leyndum göllum á söluvöru sinni, og jafn- vel ríkari ábyrgð ef hann hefur tekist hana á hendur með útgáfu sérstaks ábyrgðar- skírteinis þar um. Lára V. Júlíusdóttir hdl. Verðlag á Suðurlandi Á Selfossi er gefið út vikublað- ið Dagskráin og hefur þar að undanförnu birst reglulega verðkannanir í verslunum á Selfossi og Hveragerði. í blaði því sem út kom síðast í janúarmánuði er birt verð- könnun sem gerð var 26. janúar sl. í þeim tveim verslunum sem eru á Selfossi, Kaupfélaginu Höfn og Kaupfélagi Árnes- inga. Samtals var kannaö verð á 57 vörutegundum (merkja- vörur) og voru 38 þeirra til í báðum verslununum. í 14 til- vikum reyndust þessar vörur ódýrari í Kaupfélagi Árnes- inga, í 22 tilvikum í Kaupfélag- inu Höfn og í 2 tilvikum kost- uðu þær það sama í báðum þessum verslunum. Ef þessar 38 vörutegundir hefðu allar verið keyptar í Kaupfélagi Árnesinga hefðu þær kostað 1025,35 kr., en í Kaupfélaginu Höfn 1033,75 kr., eða 0,8% meira. í fyrsta tbl. febrúarmánaðar er siðan birt samskonar könnun sem gerð var 31. j anúar 1983 í tveimur verslunum í Hverugerði, Olísversluninni og útibúi Kaupfélags Árnesinga. í þessu tilviki var kannað verð á 59 vörutegundum og voru 32 þeirra til í báðum verslunum. í 14 tilvikum reyndust þær ódýr- ari í Kaupfélaginu, í 17 tilvik- um í Olís og í einu tilviki kost- uðu þær sama. Samtals kostuðu þessar 32 vörutegundir 661,45 í Olísversluninni, en 706,30 í útibúi Kaupfélagsins, eða6,8% meira. Um miðbik febrúarmánaðar er svo að endingu birt verð- könnun á kökum og brauðum sem gerð var 15. febrúar sl. í Guðnabakaríi og Bakaríi Kaupfélags Árnesinga, en bæði eru þau á Selfossi. Samtals eru 35 atriði til í báðum bakaríun- um og voru 18 þeirra ódýrari í Bakaríi K.Á., 14 í Guðnabak- aríi og 3 atriði kostuðu það sama í báðum bakaríunum. Ef þessi 35 atriði hefðu öll verið keypt í Bakaríi K.Á. hefðu þau kostað 716,70 kr., en 731,60 kr. í Guðnabakaríi, eða 2,1% meira. Dagskráin á heiður skilinn fyrir þessar kannanir og er blaðið eindregið hvatt til að halda þeim áfram. Jafnframt ættu þessar kannanir að geta orðið öðrum héraðsblöðum hvatning til hins sama. Jafn- framt vill Neytendablaðið benda slíkum blöðum á að neytendafélög starfandi í sama héraði eru án efa tilbúin til sam- starfs á þessu sviði. NEYTENDABLAÐID - 27

x

Neytendablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Neytendablaðið
https://timarit.is/publication/904

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.