Bændablaðið - 16.10.2001, Page 4

4
BÆNDABLAÐIÐ
Þriðjudagur 16. október 2001
Tilraunaverkefni við slátt, þurrkun
og þreskingu á korni:
Er fokiO úr
sögunni?
Fyrirtækið Þreskir ehi’. er fyrir-
tæki í eigu 30 skagfirskra og
húnvetnskra komræktarbænda.
Þetta væri svo sem ekki umtalsvert
ef ekki væri fyrir það að fyrirtækið
er að gera tilraun með nýja aðferð
við slátt, þurrkun og þreskingu á
komi. Þetta verkefni hófst í haust
en Bjami Guðmundsson á Hvann-
eyri gerði frumtilraun með þetta
hér á landi í fyrra. Verkefnið er
styrkt af Framleiðnisjóði
landbúnaðarins og INVEST. Til
verksins vora keyptar
komsláttuvél og þreskivél frá
Kanada. Hvatamenn að þessu
verkefni hafa verið Þórarinn Leifs-
son í Keldudal og Bjami
Guðmundsson á Hvanneyri.
Slitið í siindur
Þórarinn segir að höfuð-
munurinn á þessari aðferð við
komslátt og hinni hefðbundnu sé
sá að slitið sé í sundur sláttur og
þresking á kominu.
„Við hefðbundna þreskingu er
sláttuvélin framan á þreskivélinni,
slær og leggur axið inn í vélina og
komið er þreskt. Með þeirri aðferð
sem við eram að prófa núna
keyrum við sláttuvélina á undan og
komið liggur í skára í viku til
hálfan mánuð eða jafnvel lengur.
Síðan keyram við þreskivélina á
eftir og í staðinn fyrir sláttuvél
framan á henni er þar kominn eins
konar sópur, gúmmíband með
stáltindum sem gengur undir
skárann og hirðir upp komið.
Komstilkurinn er sleginn í 30 sm
hæð yfir sverði og komskárinn
liggur ofan á stubbunum þannig að
vel loftar undir skárana. Sláttuvélin
er með 6 metra vinnslubreidd og
leggur í liðlega meters breiðan
skára. Þreskivélin er hefðbundin
fyrir utan frambúnaðinn."
Rigning skiptir ekki máli
-En ef rignir ofan íeftir
sláttinn ?
„Það virðist engin áhrif hafa
önnur en þau að það þomar seinna
og einnig er skárinn lengur að
þoma (lil þreskingar) eftir mikla
úrkomu en akur sem stendur. Það
virðist vera óhætt að láta komið
liggja nokkuð lengi. Eg sló fyrst
hjá mér 3. september sl. og náði
því síðasta upp þremur vikum
seinna eftir töluverða úrkomu á því
tímabili. Skárinn var aðeins farinn
að síga á hér og þar en var þó enn
að mestu uppi á stilkunum en
komið var í lagi."
Fokið hverfur
-Hvað vinnst með þessarí
aðferð við komskurð ?
„Það sem við eram fyrst og
fremst að horfa til með þessu er að
fokáhættan hverfur við þetta. Við
notkun á sexraða komy'rkjum sem
era nær allsráðandi hér norðan-
lands er töluverð hætta á foki. Við
horfðum upp á það í fyrra að tapa
allt að 70% af kominu í sumum
ökram vegna foks. Tveggja raða
yrkin era miklu sterkari og fjúka
síður en gefa lakari uppskera í
góðum áram. Með því að fella
komið og setja í skára getum við
leyft okkur að þurrka komið betur
úti á akrinum án fokhættu og spara
þannig verkunarkostnað, t.d. við
þurrkun inni í húsi. Vísbendingar
frá tilraun Bjama Guðmundssonar
á Hvanneyri frá því í fyrra benda
til þess að komið haldi áfram að
þroskast eftir að það er slegið."
-Hvað með hálminn sem skil-
inn er eftir við sláttim ?
„Það er ekkert meira slegið,
það er í raun bara í svipaðri hæð og
við hefðbundna þreskingu. Þessi
30 sm. stöngull er látinn vera og
fúna og er svo plægður niður í
haust eða næsta vor."
Nokkuð dýr tœki
-Eru þetta dýrari tœki en liinar
hefðbundnu þreskivélar?
„Já, þetta er dýrara þar sem um
tvær vélar er að ræða. Við fluttum
vélamar inn notaðar til að halda
kostnaðinum niðri. Þreskivélin er í
sjálfu sér hefðbundin og hægt er að
setja sópbúnaðinn á allar slíkar
vélar en sláttuvélin er sérhæfð vél.
Einnig kemur það til að við
verðum að fara tvær ferðir yfir ak-
urinn í staðinn fyrir eina."
-Fjölgar þeim sem rœkta kom í
Skagafirði?
„Nei, ekki að ráði. Aftur á móti
era þeir sem rækta kom að stækka
við sig. Árið 1996, þegar við
stofnuðum Þreski ehf. og keyptum
fyrstu þreskivélina, vora komakr-
amir um 50 hektarar. Tvö síðustu
ár hafa verið þresktir um 270 hekt-
arar og í ár reikna ég með að það
verði um 300 hektarar. Nú eram
við komnir með þrjár þreskivélar
og þessa einu sláttuvél. Þetta er
nokkuð ríflegur vélakostur en í
haust veitti ekki af vegna erfiðrar
tíðar til þreskingar."
-Gefið þið korn i'stað
kjarnfóðurs?
„Við gefum það sem hluta af
kjamfóðri. Við verðum að-fá
próteinhlutann og steinefni annars
staðar frá"
Gerum dœmið upp eftir haustið
„En nú er eftir að gera upp
dæmið fyrir þetta fyrsta haust þar
sem um tilraunaverkefni er að
ræða. Þær era margar spumingam-
ar sem svara þarf. Hvemig virkar
þetta verklag hér á landi? hvað ger-
ist ef rignir? og fleira. Eitt haust
svararekki öllum þessum spum-
ingum. Við fengum eldskímina
með rigninguna og þessi aðferð
stóðst hana nokkuð
vel."segir Þórarinn
Leifsson.
Bændablaðið/Orn
Kornskurður í Vallhólma. Myndin var tekin fyrir nokkrum dögum.
Rekstur og fjárfestingar
í landbúnaði
Ráðstefna í Borgartúni 6, Reykjavík 23. október
Lánasjóður landbúnaðarins, Byggðastofnun og Bændasamtök íslands efna til ráðstefnu um
rekstur og fjárfestingar í landbúnaði. Tilgangur ráðstefnunnar er m.a. að vekja umræðu um
þróun landbúnaðar og ræða um afkomu í landbúnaði og getu rekstrar til að standa undir
fjárfestingum.
Dagskrá:
Kl. 9.00-9.30
Kl. 9.30
Kl. 9.40
Kl. 10.00
Kl. 10.20
Kl. 10.35
Kl. 10.50
Kl. 11.00
Kl. 11.20
Kl. 11.30
Kl. 11.50
Skráning.
Setning. Hjálmar Árnason formaður stjórnar LL.
Ávarp. Guðni Ágústsson landbúnaðarráðherra.
Kaffihlé
Þróun landbúnaðar næsta aldarfjórðung. Jóhannes Torfason bóndi.
Þróun landbúnaðar næsta aldarfjórðung. Jón Sigurðsson, VÍ.
Umræður og fyrirspurnir
Staða og einkenni einstakra búgreina. Erna Bjarnadóttir, BÍ.
Umræður og fyrirspurnir.
Tæknivæðing - hvað er hagkvæmt? Bjarni Guðmundsson LBH.
Fyrirspurnir og umræður.
Kl. 12.00-13.00 Matarhlé.
Kl. 13.00 Okonomisk planlegging og rádgivning i Norge.
Ole Christen Hallesby, rekstrarráðgjafi, Noregi.
Fyrirspurnir og umræður.
Afkoma og skuldsetning í einstökum búgreinum. Hversu mikla
skuldsetningu þolir reksturinn?
Jónas Bjarnason, Hagþjónustu landbúnaðarins
Fyrirspurnir og umræður.
Almennar umræður.
Samantekt og niðurstöður. Sigurgeir Þorgeirsson, BÍ.
Ráðstefnuslit. Kristinn H. Gunnarsson,
form. stjórnar Byggðastofnunar.
Ráðstefnustjórar: Guðjón Guðmundsson, varaform. stjórnar Byggðastofnunar og.
Þórólfur Sveinsson, varaform. stjórnar Lánasjóðs landbúnaðarins.
Kl. 13.30
Kl. 13.50
Kl. 14.10
Kl. 14.30
Kl. 15.45
Kl. 16.00
Eftir ráðstefnuna verða léttar veitingar í boði landbúnaðarráðherra.
Vinsamlegast skráið þátttöku hjá Lánasjóði landbúnaðarins í síma 480 6000 eigi síðar en 19.
október nk. Ráðstefnugjald er kr. 3.500.
Lánasjóður landbúnaðarins,
Byggðastofnun, Bændasamtök íslands.
Hákon Aðalsteinsson skógarbóndi
að Húsum í Fljótsdai:
Hreindýrin liættuleg
ungum trjáplöntum
Segja má að starf Hákonar
Aðalsteinssonar, skógarbónda
að Húsum í Fljótsdal, sé fjórfalt.
Hann er skógarbóndi, rekur
bændagistingu ásarnt konu
sinni, Sigrúnu Benediktsdóttur,
og er einnig leiðsögumaður
hreindýraskyttna á haustin sem
og tollvörður við komu Norrænu
til Seyðisfjarðar á sumrin.
„Skógarbóndi er maður sem
lætur einhvern hluta af landi sínu
undir skógrækt og hefur það að
aðalstarfi að planta skóg, vinna við
skógarhögg á vetrum og bíða eftir
því að skógur sinn vaxi. Þetta er
tímabundin vinna á hverju ári hjá
okkur skógarbændum. Varðandi
plöntunina var gerður langtíma-
samningur við fyrirtæki sem heitir
Héraðsskógar upp á ákveðna
plöntun á ári. Þeir gera umhverfis-
mat þar sem planta á og ráðleggja
um hvaða plöntur eru settar niður á
hvern stað. Þetta hefur gengið vel
og að því að ég best veit er afar
gott samkomulag á milli
Héraðsskóga og þeirra bænda sem
hafa tekið það upp að gerast
skógarbændur,“ segir Hákon.
Hann segir nokkuð misjafnt
hve langan tíma á ári skógar-
bændur hafi vinnu við skóg-
ræktina, en það sé bæði við vor- og
haustplöntun og grisjun.
„Við bændur sem búum hér í
Fljótsdalnum höfunt forgang að
vinnu við grisjun í gömlu bænda-
skógunum sem hér eru. Á
síðastliðnum vetri höfðum við
vinnu við grisjun í eina þrjá
mánuði.“
Hreindýrin og skógurinn
-Hreindýr Ieita til byggða yfir
veturinn, eru þau ekki skemmdar-
vargar í skógi?
„Meðan plönturnar eru litlar
era hreindýrin miklir skemmdar-
vargar en eftir að plantan hefur
náð vissri hæð, svona fjórum til
fimm metrum, þá koma þau ekki
nálægt skóginum. Það sem gerist
er það að hreindýrin hnoða litlu
plöntumar niður og það stendur
ekki steinn yfir steini þar sem þau
fara yfir plönturnar."
-Eru miklar skemmdir á
plöntum á Austurlandi vegna
þessa ?
,,Það er nú ekki hægt að segja
að um miklar skemmdir sé að ræða
miðað við þá miklu plöntun sem
hér á sér stað. En þær eru ljótar þar
sem þær eru.“
Bœndagistingin vaxandi
-En þú ert ekki bara
skógarbóndi, heldur einnig með
bændagistingu'að Húsum, hvemig
gengur það yfirleitt hjá bændum
eystra?
„Auðvitað er það upp og ofan
hvemig gengur en yfirleitt má
segja að það hafi verið jákvæður
stígandi í bændagistingunni hin
síðari ár. I sumar hefur gangurinn
verið heldur lakari en í fyrra. Það
hefur verið verra veður og minna
um ferðamenn og bændagistingar-
menn era því ekki jafnánægðir nú
og undanfarin ár þótt á því séu
auðvitað undantekningar."
Engin uppgrip fyrir bœndur
-Snúum okkur að hreindýra-
veiðunum. Þú hefur í mörg ár
verið leiðsögumaður hreindýra-
veiðimanna. Eru það umtalsverðar
tekjur sem bændur eystra hafa af
hreindýraveiðunum?
„Ekki vil ég segja að það sé
umtalsverð búbót en smá arð hafa
menn af þessu. Veiðileyfi á hrein-
tarf kostar í ár 90 þúsund krónur
en á kú 45 þúsund krónur hér á
Fljótsdalsheiðinni og austan við
hana, sem er dýrasta svæðið. Síðan
fer það eftir því hvernig hreindýrin
haga sér hvað bændur hafa upp úr
þessu. Það er ekki kvóti á hvern
bæ heldur fer það eftir því í hvers
landi dýrin eru veidd hvað hver
hefur upp. Það er skráð í skýrslur í
hvaða landi dýrin eru veidd. Sumir
fá kannski ekki neitt í ár en aðrir
mikið en svo getur þetta hæglega
snúist við á næsta ári. í ár hefur
veiðin gengið ágætlega. Heildar-
kvótinn er rúmlega fjögur hundruð
dýr og ég hygg að það fari langt í
það að kvótinn náist en veiðum
lýkur 15. september. Það fer þó
eftir ýmsu hvort menn ná að veiða
upp í kvótann. Dýrin eru stygg
niður í fjörðunum og það getur
verið dimm þoka á Austurlandi,
sem tefur eða jafnvel kemur í veg
fyrir veiðar í nokkra daga. En yfir-
leitt eru menn nálægt því að veiða
upp í kvótann." segir Hákon Aðal-
steinsson.