Bændablaðið - 16.10.2001, Síða 13

Þriðjudagur 16. október 2001
BÆNDABLAÐIÐ
13
SAUÐFJÁRBÚ - HVAÐ GETUM VIÐ LESIÐ ÚR ÞESSUM TÖLUM?
1. Þetta árið kemurflokkun
búanna nokkuð öðruvísi út en
fyrirárið 1999. Mismunurá
afkomu fellst í tilkostnaði
fremur en afurðum. Það er
nokkuð óvænt. Afurðir eru ekki
ósvipaðar á þeim 10 búum
sem lentu í þessum þremur
flokkum. Reyndar aðeins hærri
í lakasta flokki. Ullarinnlegg er
almennt lítið á þessum búum.
Tekjur á kind eru 11.694 kr. í
hæsta flokki en 9,736 kr í mið
flokki og 11.252 kr í lægsta
flokki.
2. Kjarnfóður og áburður.
Jarðræktin er grundvöllur að
hagkvæmum rekstri.
Áburðarnotkun er mun meiri á
lægstu búunum. Munurinn er
504 kr á kind.
Kjarnfóðurnotkun er einnig
mun meiri. Vélkostnaður er
422 kr hærri á kind í lakasta
flokknum miðað við hæsta
flokkinn. Sé litið á allan
breytilega kostnaðinn er
munurinn 2.285 kr á kind
lakasta flokknum í óhag. Sé
litið á hlutfall tekna kemur í Ijós
að á hæstu búunum fara 6,9%
af búgreinatekjum í að greiða
fyrir áburð en 10,4% í mið
flokki en 8.7% í lægsta flokki. í
breytilegan kostnað fara 21,5%
af búgreinatekjum í hæsta
flokki en 31,7% í lægsta
flokknum.
3. Framlegðarstig er 76% á
bestu búunum, 64,8% á mið og.
54,8% hjá þeim lökustu. Með
öðrum orðum þá á bóndinn
eftir 76% af búgreinatekjunum
þegar hann er búinn að greiða
fyrir breytilegan kostnað en
aðeins 54,8% á þeim lægstu.
Mismunurer21,2%. Framlegð
á vetrarfóðraða kind er 8.888 kr
á bestu búunum en 6.161 kr. á
þeim lægstu. Frávik er 2.727 kr
á kind. Þessar tölur
endurspegla þann mun, sem
getur verið á vel reknu
sauðfjárbúi annars vegar og
hins vegarbúi þarsem
reksturinn hefur gengið illa.
Breytilegur kostnaður á kind er
2.806 krá hæstu búunum en
5.091 krá þeim lægstu.
Mismunurer 2.285 kr. á
vetrarfóðraða kind.
Framlegðarstigið er á margan
hátt betri mælikvarði því að
búin eru með mismunandi
miklar tekjur af öðrum
búgreinum. Á sauðfjárbúi með
3 milljón kr. veltu nemur 21.2%
munur í framlegðarstigi 636
þúsund kr. á ári.
Ryöfrí veltitrog
á gólf eða vegg
VELAVAL-Varmahlíd ir
Sími 453 8888 Fax 453 8828
Veffang www.velaval.is
Bændasarritötf4alaiTds
Búreikningur 2000
ak 114 sauðfjárbúa raðað
e. vérgum þáttatekjum á kind
Uustotn oqræktun:
Vetrarfóðraðarldn^ur
Innl dilkakjöt, kg. óv
Inlögð lömb
Lömb til nytja, flöldi
Greiðslumark, ærg.
Stærð túna, ha.
Magn heys, FE
Mánaðarverk
Jörð og jarðarnúmer:
Ábúandi:
Sími/fax:
Mitt
Laxalind
Jón Jónsson
Netfang:
Mitt
I
Búreikningar
Hæstu 10 Miöja 10 10 bú Hæstu ■ 10 Miöja 10 Lægstu bu 10 Hæstu Miöja á kind Lægstu
330 335 274 -Meðalvigt kg.
5,777 5,895 5,180 ^17.5 17.6 18~9
\463 490 398 1.40 1.46 1.45
27\ 258 273 0.83 0.77 1.00
29 30 0.09 0.10 0.11
91,952 90,417' \ao6o 279 270 285
14 14 0.042 0.042 0.058
Tekjur:
Þús. kr.

Mitt bú |
Frávik
Hlutfall tekna
kr. a kind
Frávik
Innlagt dilkakjöt (innanlands) 1,436 1,396 1,292 s. 33.5 38.2 29.4 4,352 4,167 4,715
Umsýslukjöt 242 238 142 733 710 518
Innl kjöt af fullorðnu 334 48 32 1,012 143 117
kwLGærur og slátur 133 146 96 403 436 350
227 217 194 688 648 708
Beingr&tðsla 1,188 1,120 1,181 27.7 30.7 26)S\^ 3,600 3,343 4,310
Aðrar tekjur sabðfé ~~—^46 22 44 \ 745 66 161
Aðrar búgreinatekjur\- 102 1.2 2.1 2.3 ^>-'161 224 ~~372
Búgreinatekjur samtals -^6859 3,262 90.0 89.3 70.0 C/M.694 9,737 11,252
Aðrar tekjur 389 1,319 —— -^10.0 10.7 30.0 1,3Öb i.ior 4,814
Tekjur samtals 4,290 4,402 10070— 400.0 100.0 13,000 10,899 16,066
Gjöld: Breytilegur kostn.)
Kjarnfóður
Áburður og sáðvörur
Rekstur búvéla
Rúlluplast og garn
Aðrar rekstrarvörur
Lyf og dýralækningar
Búnaðargjald 2,55%
Verktakagr. s.s. rúllup.
Önnur þjónusta
Breytil. kostn. samtals
Framlegö
Fastur kostnaður
Þús. kr.
Hlutfall
2,933 2,113 1,688
kr. á kind
539 5TT
248 206
221 272
130 152
261 224
12 200
306 397
Frávik
Framlegðarstig
^-2^06 3,430_______
8,888 6,307 6,161 \T
Tryggingar og skattar '''''' 111 134 123 2.8 336 400 449
Viðhald útihúsg^ 90 177 2.1 4.8 6.2 273 528 993
Anrjar-köSfnaður -—T43" 203 3.6 3.9 4.6 473 427 741
Rafmaan og hitauete- 35 41 71 0.8 1.1 1.6 106 122 259
FtettSfrirkostnaður bifreiðar 295 234 385 6.9 6.4 8.7 894 699 1,405
Laun 38 78 0 0.9 2.1 0.0 115 233 0
Hálf fastur kostnaður. 725 807 1,054 16.9 22.1 23.9 2,197 2,409 3,847
Fyrn. útihúsa og ræktunar 211 161 211 4.9 4.4 4.8 639 481 770
Fymingar véla og tækja 498 343 432 11.6 9.4 9.8 1,509 1,024 1,577
Niðurfærsla gr.marks 23 95 131 0.5 2.6 3.0 70 284 478
Fyrningar samtals 732 599 774 17.1 16.4 17.6 2,218 1,788 2,825
Fjármagnsliöir samtals 286 276 243 6.7 7.6 5.5 867 824 887
Fastur kostnaður samtals 1,743 1,682 2,071 /T 40.6 46.1 47.0 5,282 5,021 7,558
Gjöld samtals 2,669 2,831 3,466 / 77.5 78.7 8,088 8,451. J2.650
Fjölskyldutekjur 1,621 820 93/ 22.5 21.3 4,912 2,448 37M6-
Launagreiöslugeta 1,659 898 «36 fC_38.7 24.6 21.3 5,027 2,681 3,416
Vergar þáttatekjur
Efnahagsreikningur
Eignir alls
Skammtímaskuldir
Langtímaskuldir
Skuldir alls
Eigið fé
Tekjur án beingreiðslna
Framlegð án beir.greiðslna
Launagr.geta/n beingr.
Veltuhraði^armuna^
2,246
52.4 37.9
s. kr.
7,87JT 8,682 7,875
1/312 1,346 1,762
3,230 1,793 2,368
3,139 4,130
745
5^543-^3,
2,671 2,142 1,902
1,745 993 507
471 -222 -245
7T33 537
IZ
14.4
183.6 237.8 178.9
105.9 86.0 93.8
42% 64% 48%
]_______Eiginfjárhlutfall
58.7 43.2
Unnið SF
214
6,806 4,131 2,314'
kr. á kind
23,864 25,916 28,741
3,976 4,018 6,431
9788 5.352 _8.642
13764 93370 16073
10,100 16,546 13,668
Frávik
4. Fastur kostnaður er á þessum búum
nokkuð hár. Hann nemur 40,6% af tekjum á
hæstu búunum, 46,1% á mið, en 47% á
þeim lægstu. Með öðrum orðum þá fara 40
til 50% af tekjum í fastan kostnað. Þetta
samsvarar um og yfir 5 þúsund kr á
vetrarfóðraða kind. Gjöld alls nema þannig
um 62 % af tekjunum á hæstu búunum en
78,7%% á þeim lægstu.
5. Fjölskyldutekjur eru þá 37,8% af
tekjunum á hæstu búunum en 22,5% á mið
og 21,3% hjá þeim lægstu. Fjölskyldutekjur
á vetrarfóðraða kind nema þannig 4.912 kr.
á kind á hæstu búunum en á mið búunum
2,448 kr. og 3.416 kr hjá þeim sem lenda í
lægsta flokki. Það sem einkennir þessi bú
er að þeim stjórna eldri bændur. Meðalaldur
í hæsta og lægsta flokki er 49 ára en 54 ára
í miðflokki. Hafa verður í huga að hér er
unnið úr uppgjöri til landbúnaðarframtals
en ekki rekstraruppgjöri. Það verður að
hafa í huga þegar þessar tölur eru notaðar.
7
8,094 6,394 6,942
5,288 2,964 1,850
1,427 -663 -894
6. Skuldir eru töluverðar á þessum búum.
Séu skuldir miðaðar við veltu búanna þá
eru hæstu búin með lakasta stöðu. Skuldir
nema 4,5 milljónum en ársveltan er 4.290
þúsund kr. Skuldir eru þannig 5,9% yfir
ársveltu.
Næsta skref er að setja sér markmið til að
bæta reksturinn
I dálkinn „mitt bú“ setur þú tekjur og
gjöld pr. vetrarfóðraða kind. Best er að nota
Exel-líkanið þar sem það reiknar allt út um
leið. Þegar þú skoðar þínar tölur og berð
þær saman við uppgefnar tölur áttu að geta
metið hvernig þú stendur miðað við aðra
bændur. Þeir sem ekki geta slegið inn
upplýsingar í tölvu geta engu að síður áttað
sig á sínum rekstri - svo lengi sem þeirra bú
eru áþekk búunum í töflunni hér að ofan.

Pbís, % V*