Bændablaðið - 16.10.2001, Blaðsíða 18

18
BÆNDABLAÐIÐ
Þriðjudagur 16. október 2001
Skráning á sœðingum á Netinu -
aukin liraði
Frá því.í vor hafa frjótæknar
getað skráð sæðingarskýrslur
beint á Netinu. Skráningin fer í
miðlægan gagnagrunn, sem er
tengdur heildarskýrsluhaldskerfi
nautgriparæktarinnar. Nautastöð
BI hefur aðgang að kerfinu til að
uppfæra nautaskrá. Notendur
ISKYR forritsins fá einnig gögn
jafnharðan um sæðingar þegar
þeir tengjast miðlara í gegnum
Netið. Þrátt fyrir það að nokkrir
frjótæknar nýti sér þetta nú þegar
vantar mikið upp á að þorri
frjótækni bjóði bændum upp á
þessa þjónustu. Tölvudeild BI
hefur tekist að endurskrifa
sæðingarkerfið til að auka
vinnsluhraða. Vinnsluhraðinn er
nú tífaldur á við fyrri útgáfu sem
er geysilegt framfaraspor. Þorberg
Þ Þorbergsson, forritari í
tölvudeild BÍ, hefur séð um
forritun kerfisins.
Uppfœrsla af ÍSKÚ
I sumar hefur verið unnið að
uppfærslu á ISKU forritinu fyrir
nautgripabændur. Myndaður var
samráðshópur með notendum og
héraðsráðunautum fyrr á árinu
sem kom sér saman um kröfulista
um viðbætur, sem brýnast væri að
ráðast í. og hefur verið unnið
Tölvumál
Jón B. Lorange
Bændasamtökum
íslands
samkvæmt honum. Forritið verður
þaulprófað frekar á næstunni áður
en það verður sett á Netið til
innkeyrslu til notenda. Nýjungar í
þessari útgáfu er m.a. spjaldskrá,
opnað er fyrir skráningu
afurðamælinga oftar í mánuði,
nautaskrá o.fl. Maríanna H.
Helgadóttir, þjónustufulltrúi á
ráðgjafasviði. hefur tekið við
þjónustu við notendur að nýju.
Netfangið hennar er
mhh@bondi.is.
Torleif Bratlie,
framkvæmdastjóri Landax í
Noregi, er væntanlegur til skrafs
og ráðagerða síðar í þessum
mánuði til að kynna nýja útgáfu af
forritinu InfoKu sem kemur út í
Noregi á næstunni. ÍSKYR
forritið er byggt á þessu norska
forriti, eins og kunnugt er. Torleif
hefur einnig hug á að heimsækja
kúabændur sem nota ISKU
forritið.
Styttist í nýja átgáfu af
jarðrœktarforritinu NPK
Fyrir áramót kemur út ný
útgáfa af NPK forritinu eins og
greint var frá í tölvumálum fyrr á
árinu. Umfangsmiklar viðbætur
og lagfæringar hafa verið gerðar á
forritinu til að koma til móts við
notendur. Tvær útgáfur koma af
forritinu. Annars vegar almenna
útgáfan sem er opin til að vinna
með áburð frá öllum áburðarsölu-
fyrirtækjum. Hins vegar útgáfa
fyrir Áburðarverksmiðjuna hf.,
sem allir kaupendur áburðar frá
fyrirtækinu fá í boði hennar,
samkvæmt samningi milli
Bændasamtakanna og
Áburðarverksmiðjunnar hf. Allir
núverandi notendur þeirrar útgáfu
fá fría uppfærslu í boði
verksmiðjunnar. Verð fyrir
almennu útgáfuna er kr. 9.500 og
uppfærsluverð er kr. 6.700.
www.bondi.is
Al mjdlkurkvúta
Bakkakoti í október á nýrri öld
Góðan daginn bændur góðir og
látið fara vel urn ykkur.
Eg undirritaður var svo hissa á
uppgjörinu á ágústmjólkinni sem
var að sjálfsögðu umfram greiðslu-
mark, að ég get ekki annað en látið
það í ljós, svo ánægður er ég. Ekki
ætti það að verða verra á næsta ári,
þar sem C-greiðslur bætast þá við.
Það er svo gaman að framleiða
góða vöru á góðu verði, að því
verður varla lýst með orðum.
Við íslenskir bændur hljótum
að geta framleitt á þessu verði, þar
sem vorbændur á Nýja-Sjálandi
framleiða lítrann á átta krónur og
verða feitir af. Eg ætla sko ekki að
kaupa kvóta af ykkur hinum á því
verði sem hefur viðgengist. Nóg er
nú fjárstreymið samt út úr grein-
inni, þó það vegi ekki þungt. Ef
fleiri nryndu neita að kaupa kvóta
á þessu verði myndi það vega
þungt.
Margt smátt gerir eitt stórt. Sá
sem er trúr yfir litlu verður settur
yfir meira. Hvernig væri að
Bændasamtökin, svo ég tali nú
ekki um Landssamband kúabænda
gerðu úttekt? Könnun meðal
mjólkurframleiðenda um framtíð-
aráform hvers og eins þeirra. I
Bóndi hefur orðið
fyrsta lagi hversu mikið þeir ætla
sér að framleiða, í öðru lagi fyrir
hvaða verð, og í þriðja lagi til hvað
langs tíma. Ef til vill er þetta allt á
hreinu ellegar óframkvæmanlegt.
Ef rétt er á haldið erum við
mjólkurframleiðendur með pálm-
ann í höndunum. Eins dauði er
annars brauð, svo hefur það verið,
svo er það og verður, hvort sem
okkur líkar betur eða verr, burtséð
frá þeim fjármunum sem tengjast
framleiðslurétti.
Svona er þetta einfalt. Ykkur
finnst kannski að ég taki stórt upp í
mig, en það þarf klof til að ríða
röftum. Eins og við vitum var
okkur í upphafi úthlutað kvóta til
framleiðslustýringar gegn ríkis-
greiðslum og höfum við notið
þeirra, en ekki til að braska kaup-
um og sölum. Þess vegna finnst
mér við vera á villigötum að geta
haldið þessu sem verðmætum
meðan volgt er í okkur hlandið.
Það er einfaldlega erfiðara að
bakka út úr þessum viðskiptum
eftir því sem það er dregið lengur.
Sá hlær best sem síðasl hlær.
Starfsbræður okkar erlendis hlæja
að okkur og ég lái þeim það ekki.
Það var þýskur vinnumaður hjá
mér síðastliðinn vetur. indæli-
smaður, húsbóndahollur og þótti
vænt um krónurnar sínar og fylgd-
ist vel með gengi krónunnar. Hann
hlustaði þegar var verið að tala um
kvótaverð, þar til að hann sagði
upp úr þurru, "ekki kaupa kvóta."
Danskur maður sagði við mig.
"Islendingar eru vitlausir, þeir
samnýta ekki tæki, er von að gangi
vel fjárhagslega?". Eins og komið
er getum við nýaldarbúar keypt kú
fyrir 100 þúsund, byggt yfir hana
fyrir 500 þúsund en síðan ekki selt
úr henni löggina með fullri reisn
nema eiga eitthvað sem við köllum
framleiðslurétt fyrir eina milljón.
Fyrr má nú rota en dauðrota. Get-
um við bændur boðið unga
fólkinu, þar á meðal börnunum
okkar, að taka við þessari "asskot-
ans" vitleysu, fyrirgefið þið orð-
bragðið. Langafi minn Markús
blótaði aldrei, sagði Sigurbjörn
biskup mér. Það hefur svo sem
enginn bent á það hvernig á að
hafa stjórn á mjólkurframleiðslu-
nni svo vel fari. Þið hafið bara
keypt og keypt framleiðslurétt og
vissulega gert góð kaup til ald-
amóta, en ekki þurft að bera neina
ábyrgð, þó þið hafið ekki framleitt
upp í réttinn, en hvenær falla
hlutabréfin? Ætli við kæmumst
ekki langt með að hafa stjórn á
framleiðslunni ef við létum gæðin
og nægjusemina vera í fyrirrúmi
með því kerfi sem er.
Sjálfsagt eru engin endamörk
hvað mjólkurframleiðendur verða
margir/fáir, en hvað getum við
keppst lengi á þeim nótum að
kaupa hver annan upp. Eftir því
sem þið eruð færri (ég veit ekki
hvort ég verð með) ætti að vera
auðveldara að miðla ríkisstuðningi
án fjárútláta og kvótakaupa.
Guðiti Runólfsson
Bakkakoti 1, Meðallandi
AFBRIGflAVAL I
GÚRKUNI2002
Annada = '24-50 RZ'
(Rijk Zwaan)
Nýtt afbrigði sem er mikið
ræktað í Hollandi og víðar erlend-
is. Armada virðist frjósamara held-
ur en rnörg önnur afbrigði, sem
sést m.a. á hægari sprotamyndun.
Þar af leiðandi gæti komið sterk-
lega til álita að halda 1°C hærri
hita á Armada en öðrum af-
brigðum. Blómin eru smágerð, en
ekki er ráðlegt að lækka hitann í
þeim tilgangi að fá stærri blóm, í
stað stærri blóma fást fleiri blóm.
Plönturnar halda góðum vexti.
jafnvel í dimmviðri.
Jessica (Rijk Zwaan)
Hefur verið og er mikið ræktað
þegar skipt er um plöntur að sumri.
Ræktun afbrigðisins hefur dregist
talsvert saman í Hollandi á síðustu
árum. Vöxtur plantnanna getur
verið gróskumikill og þéttur sem
taka verður tillit til við ræktunina
með jöfnum og góðum tilskurði.
Vöxtur plantnanna er tiltölulega
hægur. Eins og við ræktun annarra
hægvaxta afbrigða þarf að gæta
þess að láta ekki of mörg stofnald-
in vaxa fram, t.d. efst á stönglunum.
Of mörg stofnaldin bitna á aldin-
gæðunum (t.d. léttari aldin) og
vöxtur plantnanna raskast, m.a.
bitnar það á þroska sprotanna.
Slíkt gerir umskiptin yfir í sprota-
aldin erfið og þar með verða
sprotaaldinin full löng og hætta á
gulskellóttum blöðum eykst. Við
útplöntun að sumri mætti t.d. miða
við fyrsta stofnaldinið úr 6.-7.
blaðöxl og síðan úr annarrri hverri
blaðöxl. Samkvæmt reynslu hol-
lenskra ræktenda eru plönturnar
sterkar gegn toppsviðnun (þ.e. að
plönturnar missa toppinn þegar
þær eru u.þ.b. að ná upp í víra) við
útplöntun í björtu og góðu veðri að
sumri. Svo virðist sem hár nætur-
hiti að sumri valdi veiklulegum
aldinvísum sem detta auðveldlega
af plöntunum. Plönturnar mynda
sjaldan fleiri en einn aldinvísi pr.
blaðöxl, sem dregur mikið úr
vinnuþörfinni.
Gafst ekki nógu vel í norskum
tilraunum með vetrarræktun, en
hins vegar hafa Finnar ræktað
Jessica að vetri með góðum
árangri, sem og nokkrir norskir
ræktendur.
Korinda (Nunhems)
Korinda líkist Jessica hvað
varðar fjölda stofnaldina og
vinnuþörf. Vöxturinn erekki alveg
jafn beinvaxinn og hjá Jessica og
toppurinn er oft kröftugri, nokkuð
sem ýmsir ræktendur telja kost.
Plönturnar eru ívið seinni en
Jessica að gefa uppskem, en heildar-
uppskeran er góð bæði í stuttri og
langri ræktun.
Nicola (Nunhems)
Ef fyrsta stofnaldinið er látið
koma of ofarlega er hætt við að
grænvöxtur plantnanna verði of
mikill. Samkvæmt reynslu Hol-
lendinga batna aldingæðin eftir því
sem líður á ræktunina. Plöntumar
mynda tiltölulega kröftuga sprota.
Afbrigðið hefur gefist all vel í
vorræktun í Hollandi, þó getur ald-
inlögunin orðið frekar slök ef
plantað er mjög snemma út og ald-
inliturinn frekar ljós að sögn hol-
lenskra bænda. Annars segja þeir
aldingæði, endingu og aldinlit
betri en hjá Ventura.
Pyralis (Enzxi Zaden)
Vel þekkt afbrigði sem hefur
gefist vel víða erlendis. Vöxtur
plantnanna er tiltölulega kröftugur.
Gæta þarf þess að ofhlaða ekki
plönturnar með stofnaldinum, því
slíkt bitnar á aldingæðunum og
vexti sprotanna, sem veldur m.a.
of langri lægð í uppskeruna á milli
stofn- og sprotaaldinna. rétt eins
og getið var um með Jessica. Til
að plönturnar framleiði jafnt og
haldi vel út er mikilsvert að lækka
hitann í byrjun nætur að sögn
fræfyrirtækisins. Þegar sprot-
avöxturinn erkominn af stað mætti
fara með hitann niður í 18°C og
16-17°C í apríl. Samkvæmt
Garðyrkja
Garðar R. Árnason
Bændasamtökum
íslands
reynslu hollenskra garðyrkju-
bænda er helsta vandamálið með
Pyralis að plöntutoppunum hættir
til að sviðna í burtu við útplöntun
að sumri í miklu bjartviðri. Hefur
einkum verið notað í
janúarútplöntun í Hollandi.
Pyralis var með í norskum til-
raunum með vetrarræktun og gafst
vel, en þó hætti aldinunum til að
verða nokkuð grönn og mjó þegar
um langa ræktun var að ræða
(lengri en 10 vikur). Plönturnar
voru kröftugar í vextinum og
fljótar til að gefa uppskeru.
Ventura (Rijk Zwaan)
Afbrigðið hefur verið og er enn
mjög mikið ræktað bæði hér á
landi og víða erlendis, hefðbund-
inni ræktun sem og í vetrarræktun.
Hentar bæði fyrir ræktun
samkvæmt regnhlífaraðferðinni og
til niðurlagningar. Samkvæmt
reynslu Hollendinga er Ventura
eitt besta afbrigðið til að skila af
sér góðri uppskeru og góðri aldin-
lögun í lélegri birtu. Einn megin-
galli afbrigðisins eru full ljós
aldin, en hins vegar bitnar þessi
ljósi aldinlitur lítið á geymsluþoli
aldinanna. Vöxtur plantnanna er
gróskumikill og hraður og því
mikilvægt að halda plöntunum
stöðugt í góðu jafnvægi með
jöfnurn og góðum tilskurði.
Ventura hefur verið með í
norskum tilraunum með vetrar-
ræktun og gefíst vel. Fyrir vetrar-
ræktun mætti liturinn þó vera
dekkri, en eigi að síður má mæla
með afbrigðinu í slíka ræktun.
Þegar velja skal ákveðið afbrigði til ræktunar er oft úr vöndu að
ráða því taka þarf tillit til margvíslegra þátta og framboðið af af-
brigðum er mikið og stöðugt bætast ný við. Leggja ber mikla
áherslu á aldingæðin við val gúrkuafbrigðis og þá ekki síst á
geymslueiginleika aldinanna, auk lögunar og litar.
Að mörgu leyti er tiltölulega lítill munur á mikilvægustu gúrku-
afbrigðunum í dag. Segja má að í raun sé oft meiri munur á milli
einstakra gróðurhúsa og ræktenda heldur en á milli afbrigðanna.
Þetta skýrir m.a. þá staðreynd, sem vert er að hafa í huga, að
einstök afbrigði hafa reynst misjafnlega eftir garðyrkjustöðvum.
Að mínu mati ætti Ventura að vera áfram meginafbrigðið. Af
öðrum afbrigðum tel ég Armada, Jessica, Korinda, Nicola og Pyra
Iis áhugaverð. ÖIl eru þau uppskerumikil og gefa af sér góð aldin.