Afmælisblað Hvítabandsins - 01.04.1945, Side 15

Helga S. Þorgilsdóttir:
Hvítabandið 50 ára
Fyrir 50 árum var Hvítabandið stofnað
hér í Reykjavík og mun það vera með
elztu kvenfélögum borgarinnar.
Stofnfundur þess var haldinn snemma
á árinu 1895 og voru það merkiskonurnar
Olafía Jóhannsdóttir og Þorbjörg Sveins-
dóttir, er fyrir því stóðu, en þær báðar
létu ýms mannúðar- og umbótamál til sín
taka, eins og kunnugt er.
I fyrstu var það bindindisfélag ein-
göngu, en á fyrsta aðalfundi félagsins, 7.
ág. 1895, mætti fulltrúi frá hinu amer-
íska Kristilega alheims bindindisfélagi
kvenna, Mrs. Ancermann, og voru þá lög
félagsins samin í samræmi við þann fé-
lagsskap og varð Hvítabandið ein deild
úr því alþjóðafélagi.
Voru sams konar deildir víða um lönd
og stóð Hvítabandið í beinu sambandi
við þennan félagsskap, borgaði árstillag
til aðalfélagsins í Ameríku, átti fulltrúa
á mótum í Ameríku, Englandi og víðar,
keypti dönsk og norsk Hvítabandsblöð o.
fl. Þess er jafnvel getið, að félagið fékk
bréf frá Hvítabandi í Ástralíu og víðar
að.
Nú eru 60 deildir þessa félagsskapar
víða um lönd og er það eitt með stærstu
kvenfélagasamböndum heimsins. Starfa
þessar deildir að ýmsum málum, t. d.
bindindismálum, jafnrétti karla og
kvenna, friðarhugsjónum, dýraverndun,
fræðslumálum, alls konar líknarstarfsemi
o. m. fl.
Á fyrstu árum eftir að félagið var
stofnað hér, er getið um að stofnaaðr
hafi verið margar deildir út um land, t.
d. ísafirði, Akureyri, Eyrarbakka og
víðar.
Ekki er vitað hversu fjölmennt var í
félaginu, en í kringum aldamót voru 250
konur hér í Reykjavík og auk þess nokk-
uð margir karlmenn, og mun sú tala hafa
haldizt lengi. I fyrstu starfaði hér einnig
barnadeild og voru í henni 150 böm um
skeið. Á þessu má sjá, að félagsskapur-
inn hefur verið allumsvifamikill, enda
stjórnin í styrkum höndum, þar sem þær
voru Olafía Jóhannsdóttir, Þorbjörg
Sveinsdóttir og síðar Ingveldur Guð-
mundsdóttir.
Hafa þá oft verið fjörugir fundir og
margar góðar hugmyndir ftram komið.
Aðalviðfangsefnið var í fyrstu bind-
indisstarfsemin og var það því hliðstætt
Goodtemplarareglunni og markmiðið það
sama.
Árið 1901 sendi félagið áskorun til al-
þingis um algert aðflutningsbann áfengra
drykkja. Oft var talað um þörf fyrir sjó-
mannastofu og um skeið lánaði ein fé-
lagskonan, frú Kristín Símonardóttir,
stofu, þar sem sjómenn komu saman til
að skrifa bréf o. s. frv. Eftir að Sjó-
mannaheimilið komst á fót, sendu félags-
konur þangað jólagjafir. Svo djarfar
voru konurnar og einlægar í trú sinni á
málefnið, að þeim datt í hug að halda
vörð um Hótel ísland og fleiri veitinga-
hús á lokadaginn, til að varna sjómönn-
um að fara þar inn og eyða kaupi sínu í
áfengi. Hefur það að líkindum ekki þótt
kvenlegt í þá daga og verið gert gys að,
en um slíkt létu þær sér á sama standa.
Var starfað í sambandi við stúkurnar
fyrstu árin, en brátt drógst bindindis-
starfsemin yfir til þeirra og Hvítabandið
sneri sér að öðrum verkefnum.
Fátækramálin lélT félagið sig miklu
skipta og hafa þau alltaf verið aðalverk-
HVÍTABANDIÐ 1 3