blaðið - 16.12.2005, Síða 14

blaði
Útgáfufélag: Ár og dagur ehf.
Stjórnarformaður: Sigurður G. Guðjónsson.
Ritstjóri: Karl Garðarsson.
MATVÖRUVERÐIÐ
Skýrsla norrænna samkeppnisyfirvalda um matvöruverð á
Norðurlöndum í samanburði við það sem gengur og gerist í
löndunum í kring hefur vakið verðskuldaða athygli. Þar kemur
fram að matvara kostar 42% meira en í Evrópusambandslöndunum. Það er
hneyksli og það er óþolandi.
Sumir benda á að við flytjum mikið inn af matvöru og það kosti sitt.
Niðurstaða skýrslunnar er samt sú að við flytjum ekki nóg inn af matvöru,
því þetta háa verð megi að miklum hluta rekja til innflutningshafta á
búvöru,
Það ætti ekki að koma nokkrum á óvart. Það segir sig sjálft að í okkar harðbýla
landi kunni mönnum að nýtast mörg færi betur en að yrkja jörðina og ala
feitan búsmala. Nýútkomin skýrsla Rannsóknarmiðstöðvar um samfélags-
og efnahagsmál (RSE) tekur i sama streng, en höfundar hennar telja það
bráðnauðsynlegt að tsland gangi úr G-10 hópnum, en þar ræðir um þau tíu
lönd heims, þar sem landbúnaður nýtur mestrar verndar og neytendur eru
um leið hlunnfarnir í hvað mestum mæli. Blaðið tekur undir það og skorar
á ríkisstjórn og Alþingi að láta vinda frjálsræðis blása um engjar og fjós líkt
og á öðrum sviðum.
Að fleiru er þó að hyggja. Samjöppun á matvörumarkaði er mikið
áhyggjuefni, en í skýrslunni kemur fram að Baugur hafi 43% markaðshlut-
deild. Aðeins í Svíþjóð þekkist meiri markaðshlutdeild, en þar hefur ICA-
keðjan 45,2% hlut. Er þó rétt að hafa í huga að sú keðja er mun laustengdari
en við þekkjum hér á landi.
Sigurður Arnar Sigurðsson, forstjóri Kaupáss, sem rekur matvöru-
verslanirnar Nóatún, Krónuna og 11-11, vakti hins vegar máls á því í gær
að tölurnar úr hinni norrænu könnun væru úreltar. Kvað hann Baug hafa
55% markaðshlutdeild um þessar mundir. Jafnframt sagði hann að inn-
lendir framleiðendur og birgjar væru ofurseldir hinum markaðsráðandi
aðila og sagðist hafa vissu fyrir því að menn óttuðust viðbrögð Baugs færu
þeir í samstarf við aðra. Til þess að bæta gráu ofan á svart þyrfti Kaupás svo
að kaupa auglýsingar í fjölmiðlum í eigu Baugs, sem vitaskuld væri ótæk
aðstaða.
Það sér hver maður í hendi sér að það er vægast sagt óeðlilegt að Baugur
hafi slíka yfirburðastöðu, en það hefur gerst með uppkaupum fremur en
eigin vexti. Hún verður ekki til þess að stuðla að heilbrigðri samkeppni,
hvað þá lægra vöruverði. Og Baugurinn hringar sig utan um fleiri markaði
en matvöru.
Stór hluti þingheims lætur hins vegar sem ekkert sé, Neytendasamtökin eru
á jötunni og Samkeppniseftirlitið muldrar að ástandið sé nánast jafnslæmt
í sumum löndum öðrum. Er ekki tími til kominn að menn vakni við hinn
vonda draum?
Auglýsingastjóri: Steinn Kári Ragnarsson. Ritstjórn & auglýsingar: Bæjarlind 14-16,201 Kópavogur.
Aðalsími: 510 3700. Símbréf á fréttadeild: 510.3701. Símbréf á auglýsingadeild: 510.3711.
Netföng: vbl@vbl.is, frettir@vbl.is, auglysingar@vbl.is.
Prentun: Prentsmiðja Morgunblaðsins. Dreifing: (slandspóstur.
Auglýsingar 510 3744
blaöi
á
1
—Bi
F
Við tölum íslérisku !
|0- GPS tæki með
stýrikerfi á ísl^nsku
Hjálparaðg^íðic
á íslensku
Áuðvelt að læra á !
Breyta reitum
Korfg uppeetning
Punktar
LeiSir
Feril íkró
Flókrtari aSgeráir
Valkoetir
Veður
Mintn .........ja
X'V.
16 • Kópavogi • wwwaukaraf.is • <0 585 00CX)
14 I ÁLIT
FÖSTUDAGUR 16. DESEMBER 2005 blaðið
Spennusaga ársins?
Slakt gengi KR á 8. áratugnum
og almennur skortur á afþrey-
ingu hér á landi á þeim tíma
urðu þess valdandi að ég fékk
nokkurn áhuga á pólitík þegar ég
var að slíta barnsskónum. Ég fylgd-
ist t.d. grannt með bæjar- og borgar-
stjórnarkosningum jafnt sem
alþingiskosningum allt frá falli við-
reisnarstjórnarinnar 1971 en þá var
ég aðeins 8 ára. Playstation-tölva og
FIFA-leikur með sæmilegri grafík
hefðu líklega komið í veg fyrir
þennan áhuga en engu slíku var
vitanlega til að dreifa á þessum
árum.
Flest dagblöðin las ég reglulega.
Ég byrjaði á íþróttasiðunum, fikraði
mig þaðan yfir í teiknimyndasög-
urnar en var engan veginn mettur
af afþreyingu eftir þann lestur. Þess
vegna las ég líka leiðarana og fréttir
úr pólitíska argaþrasinu.
KR-ingur = sjálfstæðismaður
Kosningavökurnar voru síðan
miklar hátíðarnætur, ekki síst
vegna þess að dagblöðunum á kjör-
dag fylgdu kosningahandbækur sem
ég kepptist við að fylla út á meðan
ég fylgdist með kosningatölum í
sjónvarpinu.
Fljótlega tók ég afstöðu með Sjálf-
stæðisflokknum, að mig minnir á
ekkert traustari forsendum en ég
hef gert á fullorðinsárum: einhvern
veginn fannst mér hann trúverðugri
og ábyrgari en hinir þegar rætt var
um efnahagsvandann (sem ég botn-
aði kannski ekki mikið í) og síðan
spilaði kaldastríðshugarfar inn í
þetta. Vinstri flokkarnir höfðu auk
þess tekið af okkur Kanasjónvarpið
og verklýðshreyfingin var sífellt
að æsa til verkfalla sem bitnuðu á
starfsemi móður minnar. Stór og
sterkur Sjálfstæðisflokkur var
nokkur uppbót fyrir máttleysi KR-
inga á þessum tíma. Hins vegar
var ég aldrei aðdáandi Geirs Hall-
grímssonar, mér leist svona álíka
illa á hann og þjálfara sem nær ekki
árangri og maður vill skipta út fyrir
sigurvegara.
Uppreisnarandi unglingsáranna
og tímabundin fátækt á þrítugsaldri
fjarlægðu mig síðan flokknum tíma-
bundið en það er önnur saga.
Águst Borgþór Sverrisson
Völundarhús valdsins
Eftir kosningar missti maður hins
vegar þráðinn því erfitt var að átta
sig á því sjónarspili sem stjórnar-
myndunin var. Hvers vegna var t.d.
Framsóknarflokkurinn kominn
með forsætisráðuneytið árið 1978
eftir stórtap í kosningum? Hvers
vegna gufaði stórsigur Alþýðu-
flokksins upp í vonlausu vinstri
stjórnar samstarfi? Hvers vegna var
hálfur Sjálfstæðisflokkurinn skyndi-
lega kominn í vinstri óðaverðbólgu-
stjórn árið 1980?
Nýlega kom út bókin Völundarhús
valdsins sem rekur atburðarásina
í stjórnarmyndunum á íslandi í
forsetatíð Kristjáns Eldjárns. Þar
var háð skák sem var miklu flóknari
en kosningarnar. Annaðhvort er ég
svona sérkennilegur eða höfundur
bókarinnar er óvenjulipur penni því
lesningin er æsispennandi. Stjórnar-
myndanir voru flókin þraut á
þessum tima þar sem vinstri stjórnir
voru tíðar en sprungu ávallt með
látum, klofningur var í Sjálfstæðis-
flokknum og almenn tortryggni og
jafnvel ótti ríkjandi í pólitíkinni
vegna kalda stríðsins og ógnvæn-
legs efnahagsvanda. Sérkennilegt er
að fá óljósar barnshugmyndir mínar
um stjórnmálaforingjana staðfestar:
Geir Hallgrímsson var viðkunnan-
legur maður en of varkár og hikandi.
Ennfremur rennur upp fyrir mér við
lesturinn hvers vegna ég bar alltaf
virðingu fyrir Ólafi Jóhannessyni,
þessum þunglamalega manni með
hægan framsóknartalanda og skað-
brunnar tennur. Virðingin stafar af
því að hann var í senn afar klókur
og heiðarlegur. Það er ágæt blanda
í persónuleika stjórnmálamanns:
refur með siðferðisvitund.
Höfundur er rithöfundur.
Klippt & skorið
klipptogskorid@vbl.is
Pað hefur reynt á þolrifin hjá 365
miðlum að koma Nýju fréttastöðinni
(NFS) á laggirnar. Vinnuaðstaðan
þykir lítil og léleg og þessar fyrstu vikur hefur
vinnuálagið verið nánast ósæmilegt og ekkert
útlit fyrir að það skáni. Af þeirri ástæðu munu
margirstarfsmenn 365 vera farnirað hugsa sér
til hreyfings. Við garðhliðið bfður Páll Magn-
ússon, útvarpsstjóri RÚV, kampakátur með
nýtt útvarpslagafrumvarp í rass-
vasanum. Nú þegar er hann bú-
inn að ná í einn flóttamann frá
NFS, en það er Ingólfur Bjarni
^ m Sigfússon, einn allra besti liös-
maður fréttastofunnar. Kunnugir telja líklegt
að Brynja Þorgeirsdóttir sé næst f röðinni.
Stuðningsmenn Stefáns Jóns Haf-
stein og Dags B. Eggertssonar eru
sagðir grautfúlir út (það frumkvæði,
sem Steinunn V. Óskarsdóttir, borgarstjórl,
tók með þvl að hækka laun láglaunakvenna
hjá borginni. Þeirsegja fullum fetum að það sé
dýrasti kosningavíxill, sem sleginn hafi verið í
prófkjöri, og tala um ábyrgð-
arleysi. Þingmenn flokksins,
eins og Björgvin G. Sigurðs-
son og ofurbloggarinn Össur
Skarphéðinsson, sem lík-
lega hefur mest áhrif á skoðanamótun meðal
Samfylkingarmanna, hafa hins vegar fagnað
ákvörðun hennar. Ekkert hefur þó frést af af-
stöðu Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur,
formanns, sem hætti við að styðja Steinunni
til að geta gert hinn óháða hirðsvein sinn, Dag
B. Eggertsson, að borgarstjóraefni flokksins.
Dagblaðið DV hefur verið gagnrýnt
talsvert undanfarin tvö ár fyrir
óvægna umfjöllun um menn fremur
en málefni og þykirýmsum, sem það sýni ekki
nægilega aðgát í nærveru sálar. Nú hefur hin
geistlega stétt greinilega
fengið nóg, enda sálgæsla
hennar hlutskipti, því í Morg-
unblaðinu í gær skrifar sr.
Bolli Pétur Bollason um
fréttaflutning DV, sem hann telurósiðlegan.
„Þau eru alveg skýrþau neikvæðu áhrif, sem
DV hefur, ogþau eru svo víðtæk, að fáir geta
gert sér grein fyrirþví og allra slst blaðamenn
DV, sem fylgja vístbara ákveðinni ritstjórnar-
stefnu. Ég á óskaplega erfitt með að vera
sammála þeirri stefnu, sem hefur eftirfarandi
að kjarna;„við hlífum engum". Sú reynsia sem
ég verð fyrir i starfi mínu knýr mig hreinlega
tilmótstöðu... Égþykistlíkavitaoghefheyrt
þau rök að það sé skylda dagblaðsins að flytja
fréttir. Mér finnst alveg hreint dgætt að fá
fréttir, en ég lítekkiáþað sem fréttirþegar
markmiðið virðist gangaútá það að knésetja
fólk, sparka íþað liggjandi og ala á vanvirð-
ingu i garð náungans."