blaðið - 30.06.2006, Page 14

FÖSTUDAGUR 30. JÚNÍ 2006 blaöiö
blaöid
Útgáfufélag: Árogdagurehf.
Stjórnarformaður: Sigurður G. Guðjónsson
Ritstjóri: Ásgeir Sverrisson
Fréttastjórar: Aðalbjörn Sigurðsson og Erna Kaaber.
AÐGERÐIR RIKIS-
STJÓRNARINNAR II
Aðgerðir ríkisstjórnarinnar til þess að draga úr þenslu í efnahagslíf-
inu voru gerðar að umræðuefni á þessum stað í gær. Einkum var
efast um skynsemi eða sanngirni þess að hækka tekjuskatt á al-
menning. Stjórnarherrarnir ræða raunar um að aðeins sé verið að draga
hluta áður boðaðrar skattalækkunar til baka, en því má ekki gleyma að
sú breyting hafði verið lögfest og almenningur hefur síðan miðað fjár-
hagsáætlanir heimilanna við að fá að halda meiru eftir af aflafé sínu,
sem því næmi. Skattahækkunin setur allar þær áætlanir úr skorðum og
ætli það sé alls staðar borð fyrir báru? Hætt er við því að við eldhúsborð
margra heimila þyki fólki lítið til þessa stöðugleika koma.
Tekjuskattur almennings verður við næstu áramót 35,72% en ekki
34,58% eins og fólk hafði gert ráð fyrir í trausti þess að marka mætti lög-
gjöf frá Alþingi og stefnu ríkisstjórnarinnar. Hið pólitíska fyrirheit - sem
nú hefur verið að engu haft - fólst í því að koma tekjuskattshlutfallinu
aftur í það far, sem var þegar staðgreiðsla skatta var tekin upp árið 1988
og vinda þannig ofan af vaxandi ásælni hins opinbera í vasa skattgreið-
enda. Ætli kjósendur gleymi því fyrir kosningar á komandi vori?
Skattahækkunin var fyrst og fremst hugsuð til þess að lægja öldur á
vinnumarkaði á einhvern yfirskilvitlegan hátt, en aðalaðgerðir ríkis-
stjórnarinnar gegn þenslunni fólust hins vegar i frestun framkvæmda og
breyttum útlánareglum Ibúðalánasjóðs. Eða svo var sagt.
Þegar gengið er eftir því, hvaða stórframkvæmdum ríkisins skuli
frestað, verður fátt um svör. í ljós kemur að aðeins verður frestað fram-
kvæmdum sem ekki er þegar farið að vinna í, og jafnvel þó þær finnist
segir forsætisráðherra að þeim verði aðeins frestað um skamma hríð,
vikur eða mánuði.
Hinn meginás aðgerðanna er að lækka hármarkslán fbúðalánasjóðs og
hámarkslánshlutfall. Þetta mun koma harðast niður á þeim, sem minnsta
kaupgetu hafa á höfuðborgarsvæðinu, en sáralitlu breyta utan þess.
Ef blikur í efnahagslífinu eru ekki meiri en svo, að þessar svonefndu
aðgerðir dugi til þess að bægja þeim frá, hljóta að vakna efasemdir um að
nokkurra aðgerða hafi verið þörf.
En það er vissulega aðgerða þörf, eins og best sést á því að á peninga-
markaði eru menn þegar farnir að búa sig undir högg síðsumars. Til þess
duga engar smáskammtalækningar af þessu tagi. Nær væri fyrir ríkis-
stjórnina að huga að því að draga úr umsvifum ríkisins, sem hafa blásið
út í takt við auknar skatttekjur góðærisins. Hressileg skattalækkun gæti
haldið mönnum við efnið að því leyti og um leið tryggt hagkvæmari nýt-
ingu fjármuna landsmanna. Ekki veitir af.
Andrés Magnússon.
Auglýsingastjóri: Steinn Kári Ragnarsson Ritstjórn & auglýsingar: Hádegismóum 2,110 Reykjavík
Aðalsími: 510 3700 Símbréf á fréttadeild: 510 3701 Símbréf á auglýsingadeild: 510 3711
Netföng: bladid@bladid.net, frettir@biadid.net, auglysingar@bladid.net
Prentun: Prentsmiðja Morgunblaðsins Dreifing: íslandspóstur
14 I ÁLIT
Ö U ÁU-fiR
U-oTtiáUiK HE-'M
JVW£ ÞtfuR, BARA ÆITO Leatt
i ÖPHliM E1AL5 0EUKSM/IEA...
og EMH BR tf/E5TUM 'flft í KosKíh&HR.
Útþenslustefna Evrópusambandsins
Undanfarna daga hef ég verið á þingi
Evrópuráðsins í Strassborg. Meðal
þeirra mála sem rædd hafa verið á
þeim fundum sem ég hef setið eru
samskipti Evrópuráðsins og Evrópu-
sambandsins, en fram hafa komið
áhyggjur af hálfu margra innan
Evrópuráðsins af stöðugri tilhneig-
ingu sambandsins til að útvíkka
starfssvið sitt, nú síðast með því að
undirbúa stofnun sérstakrar mann-
réttindaskrifstofu ESB. Hér er ekki
ástæða til að fara nánar út í þetta
mál að öðru leyti en því, að mann-
réttindamál hafa í áratugi verið
lykilþáttur í starfi Evrópuráðsins
og það hefur byggt upp mikilvægar
stofnanir á því sviði. Það er líka rétt
að hafa í huga að öll aðildarríki ESB
eiga aðild að Evrópuráðinu, en þar
eru líka til viðbótar yfir 20 ríki, sem
ýmist geta ekki eða vilja ekki eiga að-
ild að ESB.
Vilji til útþenslu á ýmsum sviðum
Ég minnist hér á þetta mál vegna
þess að þetta er ekki einstakt dæmi
um áhuga manna innan ESB á að
útvíkka starfsemi þess og valdsvið.
Annað dæmi eru skattamálin. Alltaf
með reglulegu millibili koma fram
hugmyndir um að samhæfa stefnu
aðildarríkjanna í skattamálum
og þótt þeim hafi hingað til verið
hafnað af einstökum ríkjum heldur
þrýstingurinn áfram, auðvitað
einkum af hálfu þeirra ríkja sem
búa við háa skatta og sætta sig illa
við samkeppnina frá þeim sem
leggja minni byrðar á borgarana.
Þriðja dæmið eru hugmyndir
sem nú eru uppi um að auka vald
ESB á sviði löggæslumála. Und-
anfarna daga hefur komið fram
í fjölmiðlum að framkvæmda-
stjórnin í Brussel þrýsti mjög á
um að auka hlutverk sambands-
ins á þessu sviði, bæði varðandi
setningu reglna og framkvæmd
þeirra. Þetta mál getur snert
okkur íslendinga með beinum
hætti í framtíðinni, enda eigum
við í dag margháttað samstarf
á þessu sviði við ríki ESB, eins
og meðal annars kom fram í ís-
lenskum fjölmiðlum í gær í tilefni
af ábendingum sérfræðinga ESB
varðandi valdheimildir íslenskra
stofnana til að vernda þjóðarör-
yggi og verjast hryðjuverkum.
Vald og ábyrgð fari saman
Samstarf ríkja og samhæfing að-
gerða skiptir að sjálfsögðu miklu
máli á sviði löggæslumála og að-
gerða til að tryggja öryggi borgar-
anna. Það er bráðnauðsynlegt fyrir
okkur að eiga slík samskipti. Þar
með er hins vegar ekki sjálfgefið að
nauðsynlegt sé eða æskilegt að fram-
selja vald til alþjóðlegra eða - eins og
sumir myndu segja - yfirþjóðlegra
stofnana. Þar verður að sjálfsögðu
að fara varlega, enda felst sú hætta
jafnan í framsali af því tagi, að vald
og ábyrgð fylgist ekki að. Lýðræðis-
lega kjörin stjórnvöld í einstökum
löndum bera pólitíska ábyrgð á
þeim ákvörðunum sem þau taka; rík-
isstjórnir sem glata trúverðugleika
fara frá völdum og þingmenn sem
missa stuðning ná ekki endurkjöri.
Öðru máli gegnir um stofnanir
á borð við ESB, þar sem allt ferli
við ákvarðanatöku er flókið og
ógegnsætt og hið raunverulega
vald liggur oftar en ekki hjá fram-
kvæmdastjórninni og embættis-
mannakerfinu, sem enginn hefur
kosið og þarf ekki að leita endur-
kjörs. Og jafnvel þegar sameigin-
legum ákvörðunum stofnana og
ríkisstjórna aðildarlandanna er
hafnað afkjósendum, eins oggerð-
ist í þjóðaratkvæðagreiðslum um
stjórnarskrá Evrópusambands-
ins fyrir ári, þá leitar sambandið
annarra leiða til að koma stefnu-
mörkun sinni í framkvæmd.
Þannig er nú margir innan sam-
bandins þeirrar skoðunar að lög-
festa eigi innihald stjórnarskrár-
innar í pörtum en ekki heilu lagi,
til að komast hjá nýjum þjóðar-
atkvæðagreiðslum. Lýðræðisleg
niðurstaða í einstökum löndum á
með öðrum orðum ekki að ráða
lyktum málsins - það á bara ná
markmiðinu með því að fara ein-
hverjar krókaleiðir.
Höfundur er þingmaður Sjálfstæðisflokksins
í Reykjavík.
Klippt & skorið
Porsteinn Pálsson skrifar eftirtektar-
verðan leiðara í Fréttablaðinu í gær um
þá leyndarhyggju og
pukur sem verið hefur um verð-
lagningu Landsvirkjunar á orku
til sumra viðskiptamanna sinna.
Vissulega kunna að vera rök fyrir
því að leynd hvlli á viðskiptasamningum, en
vandinn í þessu máli er vitaskuld sá að Lands-
virkjun er í eigu opinberra aðila og von að hinir
endanlegu eigendur vilji hafa hugmynd um
hvernig sölumenn þeirra standi sig. Þorsteinn
kemst að eftirfarandi niðurstöðu:
,Að þessu virtu má Ijóst vera að það fær ekki
staðistað farameð orku verð til stóriðju sem
eins konar leyndardóm íalmannaeigu. Verð
á framleiðsiu getur farið leynt i einkarekstri á
raunverulegum samkeppnismarkaði. Ekkert af
orkufyrirtækjunum uppfyllirþau skilyrði."
Gott og vel, en liggur þá ekki lausnin í augum
uppi?
Ein af fálmkenndum ráðstöfunum
ríkisstjórnarinnar til þess að slá á
þensluna felst í því að hámarkslán
(búðalánasjóðs voru lækkuð og hámarksláns-
hlutfall sömuleiðis. En það er hins vegar einsog
Guðmundur Bjarnason, framkvæmdastjóri
íbúðalánasjóðs, hafi ekki tekið
eftir þessu, því sama dag og
ríkisstjórnin greindi frá fyrir-
ætlunum sínum hófst auglýs-
ingaherferð hjá sjóðnum þar
sem gert var út á þann þorra
landsmanna, sem kynni að
finnast vera „kominn tími á nýja eldhúsinnrétt-
ingu", „þykir gólfefnin vera út sér gengin" eða
vill gera aðrar breytingar og betrumbætur á
hýbýlum sínum. En lánin hjá (búðalánasjóði eru
þó hreint ekki fyrir hvern sem er og alveg Ijóst
að þar á bænum hafa menn nú ekki áhyggjur
af annarri þenslu en rakaþenslu á eldhúsgólf-
fjölum. Þar taka menn ekki upp símann fyrir
minni lánsbeiðni en 570.000 krónur. Skálum í
kampavíni fyrir því!
Stofnun nýrrar eftirgrennslunarstofn-
unar á vegum Björns Bjarnasonar,
dómsmálaráðherra, hefur vakið verð-
skuldaða athygli. Þó enginn vilji kannast við að
um eiginlega leyniþjónustu
verði að ræða, segir það sína
sögu að innan stjórnkerfisins
hefur apparatið hlotið vinnu-
heitið „Leyndó". Klippari telur
hins vegar að stofnuninni
sæmi virðulegra heiti, sem um leið endurspegli
nútímalegt, faglegt og umhyggjusamt eðli
hennar. Hefur Þjóðaröryggisstofa ekki þann
hljóm?
andres.magnusson@bladid.net