blaðið - 23.12.2006, Blaðsíða 20

Aöfangadagur
á Rás 2
Það verður mikið um dýrðir á
Rás 2 á aðfangadag en þar munu
nokkrir helstu útvarpsmenn
landsins leiða landsmenn inn í
jólahátíðina. Leikar hefjast 9:03
með Hrafnhildi Halldórsdóttur en
hún spilar Ijúfa og fallega jólatón-
list fyrir hlustendur og spjallar við
fólk til sjávar og sveita. Klukkan
13 tekur Hulda Sif Hermannsdóttir
við keflinu og segir hlustendum
frá ólíkum jólasiðum um víða
veröld og spilar skemmtilega jóla-
tónlist. Klukkan 16:08 tekur Guðni
Már Henningsson við og stendur
vaktina til 18 en svo rekur Svan-
hildur Jakobsdóttir lestina og
spilar notaleg jólalög til miðnættis.
Dagskrá
fyrir börnin
Listasafn Reykjavíkur, Hafnarhús,
verður með opið yfir hátíðarnar
og um að gera fyrir fjölskylduna
að kynna sér það sem þar er í
boði. Þar standa nú yfir sýning-
arnar: Uncertain States of Am-
erica og Erró - Grafík. Nú geta
börnin fengið lánaðan 32 spjalda
upplýsingastokk í afgreiðslu og
farið í skemmtilegan spurninga-
leik um sýninguna Uncertain
States of America. Tilgangurinn
er að gera heimsóknina í Lista-
safn Reykjavíkur enn áhugaverð-
ari og vekja börn og fullorðna
til umhugsunar um það sem
fyrir augu þer á skemmtilegan
og upplýsandi hátt. í stokknum
eru spurningaþrautir, tillögur og
leikir sem hægt er að glíma við
í heild sinni eða taka fyrir þau
spjöld sem vekja áhuga. Hægt
er að festa stokkinn á sig þannig
að hendur eru frjálsar og óheftar
til að punkta hjá sér, teikna eða
skrifa. Lokað er á aðfangadag,
jóladag og nýársdag en annars
opið daglega frá 10-17,12-15 á
annan í jólum og 10-14 á gaml-
ársdag.
Ótti eða valdhroki
að er hægt að láta þessa
nýju bók Guðna Th. Jó-
hannessonarfarasvolítið
í taugarnar á sér. Hún er
óneitanlega býsna hrað-
soðin og þess má stundum sjá merki
í textanum jafnt sem strúktúrnum.
Og einhverjir gætu geðvonskast yfir
því hve mörgum spurningum bókin
varpar fram án þess að Guðni hafi
við þeim nokkurt svar.
En þegar að var gáð finnst mér
nú reyndar að þessir „gallar' á bók
Guðna séu einmitt helstu kostir
hennar - eða öllu heldur, óhjákvæmi-
legir fylgifiskar þess sem best er við
bókina. Sem er hversu „aktúel" hún
er og glóðvolg - fjallar beinlínis um
atburði sem við erum að uppgötva
þessa dagana.
Mýgrútur af fróðleiksmolum
Af einhverjum dularfullum
ástæðum hafa höfundar
og bókaforlög á Islandi
verið mjög hikandi við
að gefa út bækur um
samtímaviðburði eða
alveg nýhðna sögu.
Þessi bók Guðna er
því að vissu leyti
nýlunda og ber
að fagna henni
sérstaklega sem
slíkri. Þær hleran-
ir og önnur belli-
brögð sem íslensk
stjórnvöld gripu
til gegn meira og
minna ímynduðum
andstæðingum, það
allt saman átti sér að
vísu stað fyrir mörgum
áratugum, en þetta er bara
að byrja að koma fram í dags-
ljósið núna og inn í þá umræðu
kemur bók Guðna eins og kölluð.
Það er verulegur fengur að þess-
ari bók og hún er vel, lipurlega og
skemmtilega skrifuð - með þeim
fyrirvara sem ég setti fremst í þess-
ari klausu. Guðni er hinn ágætasti
rithöfundur og kann að þræða ein-
stigið milli þess að skrifa læsilegan
texta fyrir almenning og sýna heim-
ildum fullan fræðilegan sóma. Hér
er mýgrútur af fróðleiksmolum og
myndin af samtökum vinstrimanna
á sjöunda og áttunda áratugnum er
afar skemmtileg - ef það er þá rétta
orðið.
Ofvarkár
Hér er ekki tóm til að draga víðtæk-
ar pólitískar ályktanir af því sem bók
Guðna leiðir í ljós en hún er vitaskuld
Guðni Th. Jóhannesson „Hérer
mýgrútur af fróðleiksmolum og
myndin af samtökum vinstrimanna
á sjöunda og áttunda áratugnum er
afar skemmtileg - ef það er þá rétta
orðiðsegir lllugi Jökulsson.
skyldulesning fyrir alla sem áhuga
hafa á sögu íslands og póhtík á 20. öld.
Ég verð hins vegar að segja að mér
finnst Guðni alltof varkár framan af
bókinni - það er eins og hann leggi sig
svo í líma við að „skilja tíðarandann'
eða kannski bara að verða ekki sak-
aður um að vera ljótur komm-
únisti að hann afsakar um
of glórulaust framferði ís-
lenskra yfirvalda gegn
„óvinum“ sínum.
Víst er Guðni á
réttri leið þegar
hann varpar ffarn
sinni meginkenn-
ingu um að „ótt-
inn“ hafi ráðið
ferðinnihjáþeim
yfirvöldum sem
brutu trekk í
trekk mannrétt-
indi á borgurum
- óttinn við komm-
únismann, lengst
af-ogrétterþað líka
að þann ótta verður að
skoða í samhengi við tíð-
arandann hér fyrrum.
En ekki verður hvað sem
er afsakað með þessum „ótta“,
enda er eins og Guðna blöskri æ
Bækur ★★★★
Skyldulesning
fyrir alla sem
áhuga hafa á
pólitík.
Of varkár framan
af bókinni.
Ovinir ríkisins
Eftir Guðni Th. Jóhannesson
meir eftir því sem fram vindur sög-
unni og hann gefst eiginlega alveg
upp á að reyna að afsaka hleranirnar
og önnur uppátæki stjórnvaldanna.
Það þýðir náttúrlega ekkert að draga
fjöður yfir að partur áf því hve yfir-
völd voru viljug til að grípa til „óhefð-
bundinna“ ráða til að fylgjast með
„óvinum" sínum lá einfaldlega í vald-
hroka og jafnvel valdníðslu. Sem virð-
ast hafa legið nánast í eðli íslenskra
stjórnvalda. Guðni hefði alveg mátt
neyða lesendur til að horfast betur í
augu við það.
Illugi Jökulsson
Helga, himneska stjarna
„Laglínan varð til á aðfangadags-
kvöld 1969 en þá var ég fimmtán
ára gamall. Árum saman reyndi ég
sjálfur að yrkja ljóð við lagið en það
gekk ekki neitt. Tíminn leið, lagið
leitaði sífellt á huga minn og ég var
sannfærður um að ég væri með eitt-
hvað verulega gott í höndunum,"
útskýrir Steinn Kárason en hann
sendi nýlega frá sér smáskífu sem
inniheldur tvær útgáfur af jólalagi
hans sem Sigurbjörn Einarsson
biskup orti ljóð við. Ljóðið ber
titilinn Helga, himneska stjarna.
.Mörgum árum síðar var ég stadd-
ur í messu í Hallgrímskirkju þar
sem ég heyrði Immanúel eftir
Sigurbjörn. Sá boðskapur heillaði
mig svo að ég var sannfærður um
að best færi á því að hann myndi
yrkja ljóð við lagið,“ segir Steinn.
Hann hafði fljótlega samband við
Sigurbjörn sem tók erindinu ljúf-
mannlega og bað Stein að koma
með nótur að laginu. Það vafðist
þó eilítið fyrir Steini þar sem hann
kann hvorki að lesa né skrifa nót-
ur. „Ég leitaði því til nágranna
míns í vesturbænum, Atla Heimis
Sveinssonar, og bað hann að skrifa
upp lagið. Atli gerði það fyrir mig
og ég hélt á fund Sigurbjörns með
það. Hann hringdi svo í mig nokkr-
um dögum síðar og sagði „Steinn
minn, þetta er tilbúið, þú mátt
sækja þetta.““ Sálmur Steins var
svo frumfluttur í Dómkirkjunni í
Reykjavík árið 2004. Á geislaplöt-
unni sem kom út á dögunum er að
finna tvær útgáfur af sálminum.
Annars vegar í flutningi Schola
cantorum og félaga úr kammer-
sveit Hallgrímskirkju undir stjórn
Harðar Áskelssonar í útsetningu
Atla Heimis Sveinssonar og hins
vegar í flutningi Hrólfs Sæmunds-
sonar barítóns og Steingríms Þór-
hallssonar organista.

jtimanvXum
ye^griífwf!-
mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm■
BBHBHi
mmmmmmmm
„Bókin sýnir að þar fer gáfumenni
sem tekur stjórnmálaafskipti sín
alvarlega og lestur hennar ætti að
vekja alla, andstæðinga Steingríms
sem og samherja, til umhugsunar
um mikiivæg mál."
Örn Arnarson, Blaðið
„Það er von mín að
þessi bók verði ómissandi í
bókasafni tískuáhugamanna,
sagnfræðinga og safnara, og
öðrum hönnuðum innblástur."
María Ólafsdóttir hönnuður.
Rosaleppaprjón
Ijósi
nyju
Hél*nc Maqnusson
„Textinn er nútímaleg
endursögn /.../fagurlega
skreytt landslagsmyndum
frá Njáluslóðum. Bókin
hefur þannig ýmsa þá
kosti sem dregið gætu
ungt fólk að þessum
merkilega arfi okkar."
Skafti Þ. Halldórsson,
Morgunblaðið 20. des. 2006
Salka
Gleðileg bókajól!
Bókaútgáfan Salka - Skipholti 50c -105 Reykjavík - salkaforlag.is
wmammmaummmmmmmm■