Bændablaðið - 05.07.2005, Qupperneq 4

4 Þriðjudagur 5. júlí 2005
„Það þarf líka græna fingur í svepparækt þótt hún
sé ólík annarri ræktun,“ segir Georg Ottósson,
garðyrkjubóndi á Jörfa á Flúðum, sem nýlega
keypti fyrirtækið Flúðasveppi. „Svepparæktin er
vandsöm og mjög margt í kringum hana sem þarf
að leggja alúð við. Sveppi þarf að tína á hárréttum
tíma og vinnan er því skipulögð frá degi til dags,“
segir Georg. „Eitt það mikilvægasta í svepparækt-
inni er hálmurinn, sem er það hráefni sem ræktun-
in byggist á. Það hráefni verður að vera gott og
meðferð þess frá upphafi skiptir máli. Á tímabili
vantaði hér nægilegt magn af góðum hálmi og því
var farið út í eigin ræktun á korni og strandreyr til
að tryggja nægt og gott hráefni. Eins hyggst ég
gera átak í að semja við fleiri bændur sem eru til-
búnir að selja mér 1. flokks hálm.“
Hjá Flúðasveppum vinna nú 25 manns og 10 á
garðyrkjubýlinu á Jörfa þar sem ræktaðar eru papríkur
allt árið í 3500m2 gróðurhúsum, tómatar í 1200m2 og
kálrækt á sumrin á 15 ha lands. Í hverri viku falla til
við svepparæktina um 60 tonn af rotmassa. Hluti hans
er borinn á reyrakrana og notaður í garðræktinni, en
annar hluti rotmassans er seldur, ýmist óblandaður eða
blandaður mómold. Þessi massi er lífrænn, næringar-
ríkur og laus við öll sníkjudýr og aðra óáran. Hann er
því keyptur talsvert af garðyrkjubændum og m.a. af
þeim sem leggja stund á lífræna ræktun. „Framleiðsl-
an hér uppfyllir nánast allar kröfur um lífræna ræktun,
það eina sem vantar upp á er að við kaupum einhvern
hálm af bændum sem ekki eru með lífræna vottun,“
segir Georg. „Við notum engan tilbúinn áburð í
svepparæktinni og engin eiturefni eða lyf. Alls staðar
annars staðar í Evrópu er verið að nota slík efni og
sums staðar eru sveppirnir líka úðaðir með varnarefn-
um til að auka endingu þeirra. Ég er mjög ánægður
með að geta haldið framleiðslunni hérna lífrænni og
án notkunar aukaefna. Það er líka stefnan í allri ís-
lenskri garðyrkju að leggja áherslu á sjálfbæran
búskap, hollar afurðir og horfa þannig til
framtíðar. Notkun á rotmassanum sem
til fellur hér fellur vel að þess-
ari ímynd. Mér finnst
líka mikils um vert
að vera þátttak-
andi í þeirri
hringrás sem
felst í kaup-
um Flúða-
sveppa á
hálmi af
kornbændum
og sölunni á
mold til garð-
yrkjubænda, þannig
styður hvað annað, eins og vera
ber.“
Þarf græna fingur í svepparækt
„Flúðasveppir eru gæðamerki og það
á líka að sjást á bílum okkar,“ segir
Georg Ottósson garðyrkjubóndi, sem
hér situr undir stýri á bíl fyrirtækisins.
„Við bændur verðum að skera
upp herör gegn torfærumótor-
hjólum, en ég hef séð menn
koma með svona hjól í Húsafell
á kerrum í tugatali,“ sagði
Snorri H. Jóhannesson, bóndi á
Augastöðum í Borgarfirði, í
samtali við Bændablaðið.
Snorri sagði að nú þegar mætti
sjá skemmd landssvæði eftir
torfærumótorhjól og hann
nefndi Vopnalág austan Surts-
hellis sem dæmi. Vopnalág er
gamall uppgróinn farvegur
Norðlingafljóts.
Snorri sagði að menn ættu að
minnast umræðunnar um fjórhjól-
in á sínum tíma sem hann sagði
að væru hátíð hjá torfærumótor-
hjólunum. Snorri fullyrti að mörg
þessara hjóla væru númerslaus og
óskráð. „Þessi hjól mega að sjálf-
sögðu ekki vera utan vega frekar
en önnur ökutæki. Sjái ég svona
hjól hringi ég að sjálfsögðu strax í
lögregluna og legg fram kæru.
Fyrir þremur vikum voru menn á
svona torfæruhjólum í Vopnalág
og keyrðu um hana þvera og endi-
langa. Ljóst er að ökumenn hafa
verið að stökkva og spóla. För eft-
ir svona tæki eru upp eftir öllu
Húsafellsfjalli, kringum Eiríks-
jökul og á Arnarvatnsheiði og
víðar.“
Snorri sagði að líklega væru
flestir eigendur torfærumótor-
hjóla áhugasamir um verndun
lands en í hópnum væru greini-
lega einstaklingar sem færu á svig
við lög. „Þessir einstaklingar hafa
komið svo slæmu orði á hópinn
að við erum margir sem látum
lögreglu vita ef sést til svona
hjóla. Lögreglan hefur áhyggjur
af þróun mála en vandinn er sá að
hún býr við kröpp kjör og þarf að
forgangsraða. Landsskemmdir af
völdum fjórhjóla eru ekki efst á
lista lögreglu en þetta er mál sem
bændur, landeigendur og náttúru-
verndarsamtök þurfa að vera vak-
andi fyrir,“ sagði Snorri.
Torfærumótorhjól
valda landspjöllum
í Vopnalág
„Ef vel tekst til gæti hitaveita
lækkað kyndingarkostnað íbúa
hér í byggðarlaginu um allt að
40 til 45%. Slíkt bætir auðvitað
búsetuskilyrði hér til mikilla
muna,“ segir Björg Ágústsdóttir,
bæjarstjóri í Grundarfirði. Ný-
verið var á vegum sveitarfélags-
ins boruð 540 metra djúp bor-
hola á Berserkseyri, austan Kol-
grafarfjarðar og virðist árangur
verksins ætla að verða allgóður.
Á rúmlega 300 metra dýpi
komu bormenn Ræktunarsam-
bands Flóa og Skeiða niður á æð
sem skilar um 30 sekúndulítrum af
79 gráðu heitu vatni og segir bæj-
arstjórinn það vatnsmagn geta full-
nægt heitavatnsþörf byggðarlags-
ins með ágætum. Bormenn eru
hættir störfum í bili, borun strand-
aði í hörðu bergi og var tekin sú
ákvörðun að fara í dæluprófanir á
holunni. Til greina kemur að bora
lengra eða aðra holu til að ná meira
magni og auknu öryggi fyrir vænt-
anlega veitu, en það mun ráðast af
frekari rannsóknum. Björg Ágústs-
dóttir segir að ekki sé goðgá að
ætla að eftir um ár verði farið að
leggja leiðslur frá Berserkseyri í
Grundarfjörð, en það er um 10 km
leið um nýju brúna yfir Kolgrafar-
fjörð. Í framhaldinu yrði svo sett
upp hitaveita í Grundarfirði, þar
sem hús hafa verið kynt með raf-
magni til þessa.
Þá var nýverið borað eftir
köldu vatni á vatnstökusvæði bæj-
arins, sem er skammt vestan þétt-
býlisins í Grundarfirði. Árangur
borunarinnar á dögunum var ágæt-
ur, mælingar standa yfir en gefa
væntingar um að bæta megi við
vatnsmagnið um 10-20 lítrum á
sekúndu. Slíkt segir Björg Ágústs-
dóttir að væri afar kærkomið, ekki
síst vegna fiskvinnslufyrirtækj-
anna á staðnum sem taka mikið
vatn til starfsemi sinnar, en að auki
er búist við aukinni kaldavatns-
notkun samhliða lagningu hita-
veitu.
Borað eftir heitu vatni
á Berserkseyri
Hitaveita væntan-
leg í Grundarfirði
Frá borunum starfsmanna Ræktunarsambands Flóa og Skeiða.
Vonir standa til að dagdeild fyr-
ir börn með tilfinninga- og geð-
raskanir taki til starfa á Suður-
landi í haust. Málið hefur verið í
vinnslu um það bil tvö ár og von-
ir manna standa til að málið
komist í heila höfn nú í haust.
Horft er til þess að nýta húsnæði
Gaulverjabæjarskóla í Flóa
undir þessa starfasemi, en hús-
næði hans hefur staðið ónotað
síðustu misserin eftir að skólarn-
ir í lágsveitum Árnessýslu voru
sameinaðir síðustu ár.
Að sögn Ásmundar Sverris
Pálssonar, formanns stjórnar
Skólaskrifstofu Suðurlands, er
Velferðarsjóður íslenskra barna
tilbúinn að leggja fram þriðjung af
rekstrarkostnaði, jafnframt því
sem sveitarfélögin ætla að leggja
fram talsvert. Nú er herjað á ríkið
að leggja fram það sem upp á vant-
ar og þingmenn Sunnlendinga að
beita áhrifum sínum til þess að það
gangi eftir.
„Það er mikil þörf fyrir svona
starfsemi,“ segir Ásmundur Sverr-
ir. „Húsnæðið í Gaulverjabæjar-
skóla hentar afar vel til kennslu
fyrir þessi börn, jafnframt því sem
ágætlega hentar að börnin eigi
þess kost að skipta um umhverfi.
Við teljum að um það bil tíu til
fimmtán börn af starfssvæði
Skólaskrifstofunnar þurfi þjónustu
svona deildar, en sá fjöldi verður
þó líklega breytilegur frá einum
tíma til annars.“
Dagdeild í Flóanum fyrir börn
með tilfinninga- og geðraskanir
Álftafjörður
Fé rekið
seint á
afrétt
„Vorið hefur verið sérstaklega
kalt og menn eru að reka fé á
afrétt mun seinna en alla
jafna gerist. Sumir þurfa að
aka fénu, en sjálfur þarf ég
ekkert annað að gera en opna
hliðin hér heima við bæ og þá
leitar féð til fjalla, þá annað-
hvort upp á Starmýrardal eða
inn á Lónsheiði,“ segir Guð-
mundur Eiríksson, bóndi á
Starmýri í Álftafirði.
Í Bændablaðinu nýverið var
greint frá því að bóndi á Nesj-
um við Hornafjörð hefði keypt
fé á bænum Múla í Álftafirði og
síðan mátti af fréttinni ráða að
þegar fénu var sleppt hefði það
farið yfir varnarlínu þá sem
liggur um Hamarsá. Þetta segir
Guðmundur ekki rétt, féð hafi
allan tímann verið haft á Múla
og reglurnar um varnarsvæði
aldrei verið brotnar. Nauðsyn-
legt sé að halda þessari stað-
reynd til haga sem og fylgja
reglum í öllu þessu sambandi,
enda mikið í húfi.