Bændablaðið - 05.07.2005, Qupperneq 42

42 Þriðjudagur 5. júlí 2005
Bændasamtökin auglýsa úrvals-
fatnað á íslenska bændur. Ég
skima yfir síðuna og býst við að
sjá lopapeysur. Lopapeysan hef-
ur verið úrvalsflík fyrir Íslend-
inga frá því um miðja síðustu
öld. Stundum hefur hún talist
einkenna sveitamenn, stundum
hefur hún þótt hæfa fleirum og
nú er lopapeysan mjög í tísku.
Hingað til hefur prjónaskapur
verið lifandi handverkshefð hér á
landi þrátt fyrir að við töpuðum
mest öllu handverki þjóðarinnar
með iðnvæðingunni. Vegna þess-
arar hefðar hefur lopapeysan náð
að verða táknræn fyrir Ísland og
glæsilegur minjagripur fyrir ferða-
menn. Lopapeysan verður ekki
prjónuð í vél. Hún er handverk.
Fyrir 50 árum þótti sjálfsagt að
allar konur kynnu að prjóna og nær
óhugsandi að reka heimili án þess
að geta prjónað sokk eða vettling.
Rut Magnúsdóttir, fyrrverandi
bóndi á Sólvangi í Flóa, tók til við
að prjóna ullarvettlinga á heilan
leikskóla á Selfossi. Börnin vant-
aði góða vettlinga því nú er lítið
prjónað.
Ekki er lengur sjálfsagt að kon-
ur kunni að prjóna og mér sýnist
raunveruleg hætta á að við týnum
niður því þjóðareinkenni sem
prjónaskapurinn er.
Menningarverðmæti glatast,
bæði munir og þekking, vegna þess
að fólk þarf ekki á þeim að halda
um tíma og gerir sér jafnframt ekki
grein fyrir að þetta séu verðmæti.
Hverju skiptir þó að ég kenni eng-
um að prjóna? Enginn notar prjón-
les hvort sem er. Fatnaður er ódýr
og nú eru til góð efni sem auðvelt er
að þvo í þvottavél og enginn saknar
þegar þeim er hent. Kvenlegar
dyggðir hafa líka fallið í verði og
ekki verður séð að handverkskunn-
átta ungra stúlkna geri þær eftir-
sóknarverðari á nokkurn hátt.
Nei. Ég læt mér ekki segjast.
Engu skiptir hvort lopapeysan verð-
ur í tísku eða þykir gamaldags.
Kostir hennar eru alltaf samir og
þeim verður ekki náð með eftirlík-
ingum. Hún er létt, hlý, endingar-
góð, klæðileg, umhverfisvæn og ís-
lensk framleiðsla. Lopapeysan er
landbúnaðarafurð, tímalaust lista-
verk sprottið úr íslenskri verkmenn-
ingu. Meðan hún er í tísku höfum
við tækifæri til að koma hefðinni til
næstu kynslóðar og hvetja allar
stelpur til að prjóna sér lopapeysu.
Ef þú kannt að prjóna og ert
móðir, amma, frænka, vinkona eða
grannkona unglingsstelpu sem
langar til að klæðast lopapeysu,
skalt þú hjálpa henni til að prjóna
sér eina slíka. Allir krakkar eiga að
fá tilsögn í prjónaskap í skólanum,
en oftast er það ekki nóg ef þau fá
enga aðstoð heima fyrir.
Ókeypis uppskrift að tískul-
opapeysu er að finna á heimasíðu
ÍSTEX, istex.is og uppskriftablöð
og lopi fást í handavinnubúðum og
öðrum sölustöðum ÍSTEX um allt
land. Plötulopi er ótrúlega ódýrt og
auðfengið handprjónaefni og allt
of lítið notaður miðað við það.
Bandprjónar eru líka auðfengnir
og lítil fjárfesting og í raun nauð-
synlegt hverri konu að eiga prjóna.
Gefið stelpunum ykkar prjóna
og prjónablað og hafið gott fyrir
þeim með því að stunda þjóðlegan
heimilisiðnað.
Sigríður Jónsdóttir,
Arnarholti
Prjónaskapur
Þjóðarhefð eða sérviska
Gjábakkavegur liggur um
Laugarvatnsvelli á Lyngdalsheiði.
Þar er að finna tvo hella sem eru í
brekku upp af völlunum, vestan og
norðan við þá. Í þeim var búið um
skeið á síðustu öld, en 1922 var flutt
úr þeim að fullu og öllu. Hjónum,
sem þar bjuggu síðast, fæddist barn
að vetrarlagi og varð faðirinn
sjálfur að gegna ljósmóðurstörfum
og taka á móti því.
Þegar ekki var búið í hellunum var
sauðfé iðulega hýst í þeim að
vetrarlagi og stundum lágu sauðamenn
þar við um nætur. En sagt var að reimt
væri í öðrum hellinum og fældi
draugurinn bæði menn og fé. Kom
fyrir að hann dró sauðamann á
fótunum eftir hellisgólfinu. Oft var
heyjað á Laugarvatnsvöllum frá
Laugarvatni og lá heyskaparfólkið þá
einatt við í hellinum. Heimild: Landið
þitt Ísland.
Hér má sjá Kaliforníubúa af
íslenskum ættum, hjá „bústaðnum“.
Hann hafði orð á því að þrautseigja
þessara Sunnlendinga hefði verið
mikil.
Hellir á Laugarvöllum á Lyngdalsheiði
MF þjónustan
flutt í húsnæði
Vélfangs
MF þjónustan hefur flutt starf-
semi sína á Gylfaflöt 24-30 í
Reykjavík (Grafarvogi) í hús-
næði Vélfangs ehf.
Í fréttatilkynningu kemur fram
að Sigurður Skarphéðinsson hafi
byrjað starfsemi í Grænumýri 5 í
Mosfellsbæ í apríl 1985. Hann hóf
hins vegar viðgerðir á Massey
Ferguson dráttarvélum árið 1965
hjá Dráttarvélum hf. „Starfsemi
fyrirtækisins mun á engan hátt
breytast nema til betri vegar þar
sem húsnæðið í Grænumýrinni
var komið til ára sinna og verður
nú að víkja fyrir íbúabyggð sem
fyrirhuguð er á því svæði. Við
munum áfram þjónusta allar teg-
undir dráttarvéla, vinnuvéla, hey-
vinnutækja og aðrar þær vélar
sem þurfa á þjónustu að halda.
Einnig munum við halda áfram að
útvega viðskiptavinum okkar
varahluti í allar tegundir véla og
smíðum á staðnum allar helstu
stærðir vökvaslangna. MF-þjón-
ustan er viðurkenndur þjónustuað-
ili fyrir Massey Ferguson og
Valtra dráttarvélar en óhætt er að
segja að ekkert verkstæði á Íslandi
hafi jafnmikla reynslu af þjónustu
við Massey Ferguson dráttarvélar
og MF-þjónustan.
Þá liggur það fyrir að MF-
þjónustan mun taka að sér þjón-
ustu fyrir öll þau vörumerki sem
Vélfang ehf. hefur söluumboð fyr-
ir og má þar nefna m.a. Terex-
vinnuvélar, CLAAS, Fendt, Kuhn,
Kverneland, Taarup og Shibaura.
Þá hefur Einar Magnússon
hafið störf hjá MF-þjónustunni en
hann hefur starfað við viðgerðir
og þjónustu véla frá árinu 1979 og
starfaði áður hjá Vélaveri hf.
Við vonum að þessir flutning-
ar hafi ekki mikil áhrif á við-
skiptavini okkar og viðskiptin
sem hafa alla tíð byggst á gagn-
kvæmu trausti og vonum við að
við höfum staðið undir þeim
væntingum sem til okkar hafa ver-
ið gerðar hverju sinni.“
Björn Ólafsson og Guðríður Gunnars-
dóttir á Þúfu í Kjós hafa undanfarin ár
unnið sleitulaust að kynningu íslenska
hestsins í Bandaríkjunum. Þau settu m.a.
upp ístölts sýningar víðsvegar um BNA
og stóðu fyrir námskeiðahaldi í samvinnu
við marga virtustu reiðkennara Íslands.
Nú hafa þau hjónin stofnað nýtt fyrir-
tæki, Icelandic Equestrian ehf., í sam-
vinnu við bandaríska aðila og er fyrsta
verkefni fyrirtækisins að stofna reið-
skóla, American Icelandic Riding Aca-
demy, með það að markmiði að mennta
bandaríska reiðmenn á íslenskum hest-
um. Auk þess hefur fyrirtækið á stefnu-
skrá sinni að vinna að kynningar- og sýn-
ingarmálum, sölumálum, móthaldi og
ýmsu fleiru er lýtur að íslenska hestinum.
Samstarfsaðilar í Bandaríkjunum eru
hjónin Peggy og Charles Gilbert sem eru
lögfræðingar að mennt. Sem slíkir hafa þau
lagt áherslu á að uppbygging fyrirtækisins
sé á allan hátt lögleg og að þeir sem ráðnir
verði til ákveðinna starfa og verkefna komi
til landsins á þeim forsendum. Þau hafa
kynnt sér innflytjendalögin og fundið leið
til að útvega vegabréfsáritanir fyrir fagaðila
sem vilja koma og vinna á vegum AIRA í
Bandaríkjunum.
Peggy, sem er MS sjúklingur, stundaði
hestamennsku á sínum yngri árum en hætti
því þegar sjúkdómurinn gerði vart við sig.
Árið 2000 ákvað hún að reyna að komast á
hestbak á ný og varð íslenski hesturinn fyrir
valinu. Skemmst er frá því að segja að
hestamennskan hefur gert henni gríðarlega
gott og skilað meiru en nokkur önnur með-
ferðarúrræði og hefur ást hennar og trú á ís-
lenska hestinum orðið til þess að hún og
hennar fjölskylda vilja nú breiða út boð-
skapinn og kynna þennan einstaka hest fyrir
öðrum og hjálpa þeim sem eiga íslenska
hesta að njóta þeirra til fulls. Þau stofnuðu
einnig Íslandshestafélag í Maine fylki þar
sem voru þá um 10 íslenskir hestar, en þeim
hefur nú fjölgað í 80 á tæpum fimm árum.
Fulltrúar fyrirtækisins stóðu fyrir kynn-
ingarfundi í reiðhöll Gusts í Kópavogi fyrir
skemmstu og urðu þar áhugaverðar umræð-
ur um möguleika slíks fyrirtækis. Björn Ól-
afsson hvetur alla þá er áhuga hafa á málinu
til að hafa samband, en ráða þarf fólk til
ýmissa verkefna. Nú þegar hefur verið
ákveðið að tveir af bestu kynbótaknöpum
Íslands, þeir Þórður Þorgeirsson og Erlingur
Erlingsson, muni slást í hópinn og fara til
BNA í haust og sýna þar hross í fyrirhuguð-
um kynbótasýningum. Veffang AIRA er
www.americanicelandic.com .
/HGG
Stofna reiðskóla fyrir Bandaríkjamenn
Björn Ólafsson og Guðríður Gunnarsdóttir ásamt Peggy Gilbert og syni hennar, Sean.
Bændablaðsmynd: HGG
kemur næst
út 30. ágúst