Bændablaðið - 27.10.2011, Blaðsíða 24

24 Bændablaðið | fimmtudagur 27. október 2011
Utan úr heimi
Í breskum fjölmiðlum hefur mjög
verið fjallað um stórfellda sauða-
þjófnaði í sumar. Þar er greinilega
ekki um útlaga á borð við Fjalla-
Eyvind og Höllu að ræða heldur
stórtæka atvinnuþjófa. Eyvindur
og Halla nældu sér í eina og eina
kind til að halda í sér líftórunni
en í Bretlandi hafa menn verið
að ræna heilu hjörðunum með
hundruðum fjár. Þurft hefur allt
að fimm fjárflutningabíla og tals-
verðan mannskap og fjárhunda til
að framkvæma suma þjófnaðina.
Tugir breskra bændabýla urðu
fyrir barðinu á slíkum sauða-
þjófum á síðasta ári.
1.500 kindum rænt að næturlagi
Í breska blaðinu The Sunday Times
18. september sl. var greint frá stór-
felldum sauðaþjófnaði í Lincolnskíri
í vikunni á undan. Þar hafi 1.500
kindum verið smalað saman í beitar-
hólfi að næturlagi og er þetta talinn
stærsti einstaki sauðaþjófnaður
sem vitað er um á síðari tímum.
Þjófnaðurinn átti sér stað á býlinu
Stenigot nærri Louth og er talið
að tjón bænda vegna þjófnaðarins
nemi um 100.000 pundum, eða sem
nemur um 18,3 milljónum króna.
Kom umfang þessa stórfellda sauða-
þjófnaðar bæði stafsliði tryggingar-
félaga og lögreglu mjög á óvart.
Talsmaður tryggingafélagsins
NFU Mutual sagði að til að gera
þennan þjófnað mögulegan um
hánótt hafi þjófarnir þurft að hafa
góða fjárhunda, um fimm stóra fjár-
flutningabíla og að minnsta kosti
þrjá menn á hverjum bíl. „Það hlýtur
að hafa verið mikið um flaut og köll
á hundana og þetta er í raun ótrú-
legur árangur.“ Sagði talsmaðurinn
að jafnvel um hábjartan dag gæti
þrælvönum smölum reynst erfitt að
ná saman svo mörgu fé á minna en
þrem klukkutímum.
Fulltrúi tryggingafélagsins áætlar
að kostnaður vegna sauðaþjófnaða
hafi fimmfaldast á undanförnu ári.
Nú væri orðið algengt að sjá þjófn-
aði á 100 til 200 fjár í einu. Frá því
í mars hafi borist 142 kröfur vegna
sauðaþjófnaða samanborið við 156
kröfur allt árið á undan. Rekja menn
ástæðuna fyrir auknum sauðaþjófn-
uðum til hækkandi verðs á lamba-
kjöti, sem hafi hækkað um nærri
40% á síðustu þrem árum. Verðið
hefur stigið jafnt og þétt allt frá því
að gin- og klaufaveikifaraldurinn
kom upp árið 2001 og sauðfé fækk-
aði verulega í Bretlandi.
The Sunday Times greinir frá
fleiri sauðaþjófnuðum. Þannig
hafi t.d. 300 kindum verið rænt frá
bæ nærri Hungerford í Berksskíri
og 200 kinda hjörð í Dartmoor í
Devonhéraði. Svipuðum fjölda hafi
einig verið rænt í Cockburnspath í
Berwickskíri.
330 kindum stolið í Ramsbottom
Breska ríkisútvarpið, BBC, greindi
t.d. frá því í maí sl. að 330 kindum
að verðmæti 25.000 pund hafi verið
stolið af beitarlandi við bæinn Higher
Bold Venture í Ramsbottom. Um
var að ræða fé af Texel-kyni og er
hver kind metin á allt að 90 pund.
Lögreglan sagði þjófa hafa smalað
hjörðinni saman og hlytu að hafa
notast við fjárflutningabíla til að koma
því í burtu. Landssamtök bænda, The
National Farmers‘ Uninon (NFU),
sögðu umfang þessa þjófnaðar hafa
verið óvenju mikið og að hækkandi
verð á lambakjöti kynni að vera
kveikja þjófnaðarins.
Talið er erfitt að selja stolin lömb
á fæti á opinberum uppboðum vegna
strangs skráningakerfis og eyrna-
merkinga á fénu. Öðru máli getur
gegnt með kjöt á svörtum markaði.
Bent er á að lambakjöt hafi hækkað
í verði frá 2,70 pundum á kílóið
árið 2009 í 4,40 pund 2010 (ótil-
greint hvaða skrokkhlutar) og hafi
síðan haldið áfram að hækka. Vegna
gengisbreytinga á evrunni gagnvart
breska pundinu er kindakjöt nú ekki
lengur flutt inn til Bretlands. Það
hefur leitt til þess að verð á kinda-
kjöti hefur rokið upp í landinu. Talið
er líklegt að einhver sláturhús séu í
vitorði með þjófunum, eða að þeir
hafi yfir sláturaðstöðu að ráða.
Bóndinn William Holden, sem er
50 ára að aldri, sagði í samtali við
BBC eftir þjófnað sem átti sér stað
13. maí, að tilfinningin væri eins og
sparkað hefði verið í hann. Hann erfði
búskapinn á Higher Bold Venture
býlinu frá móður sinni og hefur
rekið það ásamt tveim sonum sínum.
Holden undraðist þekkingu þjófanna á
hvernig ætti að meðhöndla féð.
„Það er ekki hægt að smala þessum
fjölda saman og ná kindunum upp á
bíl nema að menn viti hvað þeir eru
að gera.“
Mótorhjólagengi rænir fé af
flutningabílum
Sauðaþjófnaður er þó með ýmsum
blæbrigðum. Þannig greindi frétta-
stofa NBC News frá því 15. nóvember
2010 að tyrkneska lögreglan hefði
brotið upp hring glæpamanna sem
stunduðu það að ræna fé af fjárflutn-
ingabílum á fullri ferð á þjóðveg-
unum. Óku þeir þá flutningabílana
uppi á mótorhjólum, komu manni
upp á bílinn og hann rétti síðan
kindurnar yfir grindverkið til þeirra
sem óku á eftir á mótorhjólum með
hliðarvögnum.
Við húsleit á 15 stöðum hafði lög-
reglan upp á 279 kindum sem stolið
hafði verið með þessum hætti.
Að sögn lögreglu hafði fénu
verið stolið til að nota á Eid al-ddha
trúarhátíð múslíma. Þar var lifandi
fé slátrað við fórnarathöfn og kjötið
gefið ástvinum hinna gjafmildu
slátrara.
Stórfelldir sauðaþjófnaðir færast í vöxt í Bretlandi:
1.500 kindum rænt að næturlagi
Sviðsett mynd.
Bjartsýnin sem hvarf
Átökin um skuldaþak Banda-
ríkjanna og aukna skatta á þjóðina
voru áberandi í fréttum snemma
í ágúst sl. Ríkisstjórn landsins
fékk leyfi til að auka skuldirnar
en repúblikanar komu í veg fyrir
hækkun skattanna. Í framhaldinu
lækkaði matsfyrirtækið Standard
& Poor's lánshæfi Bandaríkjanna,
en hagkerfi þeirra er hið stærsta
í heimi. Afleiðing þessa varð
gríðarleg aukning á viðskiptum
með verðbréf um allan heim vegna
ótta um verðhrun þeirra. Það er
nýlunda að mat eins fjármálafyrir-
tækis á stöðu verðbréfamarkaðar-
ins hafi slík áhrif um allan heim.
Nýlega komst bandarískur dóm-
stóll að þeirri niðurstöðu að fjár-
málamatsfyrirtæki verði ekki kölluð
til ábyrgðar á matsgjörðum sínum,
þar sem þær falli undir lög um tján-
ingarfrelsi í stjórnarskrá landsins.
Það er m.ö.o. ekki ástæða til að óttast
um bandarísk ríkisskuldabréf eða
hagkerfi Bandaríkjanna. En banda-
rískir sparifjáreigendur og fjárfestar
bregðast aftur frekar við af ótta en
rökhyggju. Ef framundan er fjár-
málakreppa getur ástæðan verið van-
trú almennings á að yfirvöld valdi
því að takast á við fjármálakreppu.
Þar standa bæði bandarísk stjórnvöld
og ríkisstjórnir Evrópulanda illa að
vígi hvað trúverðugleika varðar,
vegna veikari stöðu hagkerfa sinna.
Þetta er alvarlegt mál fyrir vest-
ræn lýðræðisríki. Árið 1991 hrundi
áætlunarbúskapur Sovétríkjanna
til grunna þegar ríkið leystist upp.
Upplausnin kom af stað mikilli
bjartsýni í Bandaríkjunum og
Evrópu. Vestræn ríki fögnuðu henni
og botnlaus græðgi þeirra tók við,
með uppkaupum á fyrirtækjum og
eignum í fyrrum Sovétríkjunum á
lágu verði. Í framhaldinu varð evran
til sem gjaldmiðill og hún fékk það
hlutverk að hindra spákaupmennsku
sem unnt var að stunda með hjálp
gengismunar og vaxtabreytinga.
Áratug síðar er hagkerfi
Vesturlanda skuldum vafið.
Skuldirnar eru mesta efnahagsvanda-
mál bæði Evrópu og Bandaríkjanna.
Pólitísk átök um hámarks „skulda-
þak“ Bandaríkjanna á þingi þeirra
hefur skapað þar óvissu sem síðan
hefur birst í hiki við ákvarðanatöku
um lausn á skuldavanda ríkja ESB.
Sömu smásparendur, eftirlaunasjóðir
og alþjóðlegir fjárfestar og öðluðust
fullt frelsi um ávöxtun eigna sinna
eftir fall kommúnismans treysta því
ekki lengur að vestrænn kapítal-
ismi ráði við það verkefni að reka
heilbrigt fjármálakerfi. Af þeim
ástæðum er sú ákvörðun matsfyrir-
tækisins Standard & Poor's að lækka
lánshæfiseinkunn Bandaríkjanna
söguleg auðmýking fyrir stórveldi
sem skömmu áður var í fremstu röð
á alþjóðavettvangi, bæði um póli-
tíska stefnumótun, hernaðarmátt og
efnahag. Bandaríkin ráða ekki við að
stjórna efnahagsmálum sínum, þrátt
fyrir að bandarísk ríkisskuldabréf
séu talin traust eign.
Vandamálið er að Bandaríkin
hafa ekki náð sér upp úr þeirri niður-
sveiflu hagkerfisins sem átti sér stað
við mikil áföll stórra, bandarískra
fjármálastofnana né náð að skapa
ný störf. Þjóðin verður að taka meiri
lán til að borga skuldir sínar og til
að halda uppi lífskjörum hinna efna-
meiri, sem eins og fyrr er hlíft við
hærri sköttum við þessi tímamót í
sögu Bandaríkjanna.
En leiðtogar Evrópu hafa fátt
til að hreykja sér af. Aðgerðir til
að bjarga Grikklandi, Írlandi og
Portúgal frá gjaldþroti hafa ekki
dugað og í kjölfar þeirra koma Ítalía
og Spánn. Nýlega þurfti Evrópski
seðlabankinn (ECB) að koma Ítalíu
og Spáni til bjargar með því að kaupa
ríkisskuldabréf þeirra og marga fjár-
festa dreymir einnig um að losa sig
við þessi bréf og kaupa í staðinn
þýsk ríkisskuldabréf.
Í raun og veru á vantrú almenn-
ings í Evrópu sér aðrar ástæður.
Kjósendur og fjárfestar trúa því ekki
að Vesturlönd séu fær um að auka
hagvöxt við núverandi aðstæður.
Viðhorf þeirra hafa birst í götuó-
eirðum og vantrú á verðbréfamörk-
uðum. Almenningur víða um heim
vill fá leiðtoga sem bjóða upp á
hagvöxt og fleiri störf.
Á sama tíma og Vesturlönd eru
komin á hnén er almenningur í lönd-
um, þar sem nú á sér stað uppbygg-
ing og hagvöxtur, svo sem í Kína,
Indlandi, Brasilíu og Rússlandi,
furðu lostinn yfir þessari þróun, þar
sem nú eiga sér sýnilega stað djúp-
stæð hlutverkaskipti í hagkerfum
heimsins.
(Nationen, 13. ágúst 2011,
Ivan Kristoffersen.)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
1213
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60 61
62
63
64
65
Landstólpi ehf.
Gunnbjarnarholti
Sími: 480 5600
Fax: 486 5655
landstolpi@landstolpi.is
landstolpi.is
Vítt og breitt um landið hefur Landstólpi reist stálgrindarhús af öllum stærðum
og gerðum; iðnaðar- og skrifstofuhúsnæði, hesthús, reiðhallir, fjós og fjárhús.
Auk húsa til annarra nota.
Með öflugum tækjakosti og traustum starfsmönnum önnumst við verkið frá
hugmynd til uppsetningar og frágangs.
Vönduð stálgrindarhús