Fréttablaðið - 14.04.2012, Síða 30

Fréttablaðið - 14.04.2012, Síða 30
14. apríl 2012 LAUGARDAGUR30 V ið byrjum á að kaupa okkur fræ. Ef við erum að tala um grænmeti í lítinn heimilis- garð þá er sniðugt að sá í litla plastdalla undan mjólkur- vörum, fylla þær af næringar- lítilli mold, dreifa þar 15 til 20 fræjum af hverri tegund og vökva. Muna bara að merkja hvað er hvað,“ byrjar Jóhanna B. Magnúsdóttir leiðbeiningar sínar um matjurtarækt. Hún er stödd í sexstrenda gróður húsinu sínu sem er hennar aðal- vinnustaður á þessum tíma árs. Þar er hún með þúsundir smáplantna sem fyrir alúð hennar eiga eftir að vaxa og dafna og verða að hollri fæðu. Sumra þeirra sáði hún til í mars. „Íslenska sumarið dugar ekki öllum grænmetistegundum til að ná þroska og því þarf að sá snemma til þeirra sem lengstan vaxtartíma þurfa. Það eru til dæmis stein- selja, púrrulaukur og rósakál. Nú er hins vegar hárrétti tíminn til að forsá flestum káltegundum, til dæmis grænkáli, blómkáli, brokkáli og hvítkáli,“ segir hún. Fyrst hiti svo svali Jóhanna segir dollurnar með fræjunum vel settar á volgum stað til að byrja með, til dæmis í stofuglugga og mælir með að dag- blað sé breitt yfir þær fyrstu dagana. En um leið og fræin fara að spíra þarf að koma þeim fyrir í svalara herbergi (12-18 gráð- um) og mikilli birtu, annað hvort með sól- ríkum glugga eða flúrperu, til dæmis bíl- skúr eða gestaherbergi sem stendur ónotað. Eftir viku til tíu daga er komið að því að færa kálplönturnar í aðra potta, eða plast- dalla, eina í hvern, lyfta þeim varlega upp og pota þeim svolítið dýpra í seinni pott- inn sem á að vera fullur af næringarríkri mold. Sáir hún aldrei neinu úti á þessum árstíma? „Nei, en ég veit um fólk sem gerir það og það getur alveg lukkast. Fer auð vitað eftir tíðarfarinu, en það er hægt að breiða yfir ræktunina. Mér finnst best að bíða með það fram í maí að sá úti og þá fer gulrótafræið fyrst niður. Ég sái gulrótunum ekki fyrr en um 10. maí.“ Gulrótum líkar vel sendinn jarðvegur að sögn Jóhönnu. „Ég sái gulrótunum í raðir, bý til eins til tveggja sentimetra djúpar raufar með 20 til 25 sentimetra millibili, það auðveldar illgresis- hreinsun á milli. Svo er gott að hafa í huga að gulrótafræ spíra alveg upp í 90% svo maður má ekki setja fræin mjög þétt. Gott er að setja smá sand yfir fræin og mold líka og þjappa að. Svo er rosalega mikilvægt að vera duglegur að vökva, gulrótafræ eru mjög viðkvæm fyrir þurrki og mega ekki þorna á meðan þau eru að spíra.“ Jóhanna mælir með því að nota plássið á milli raðanna og sá hreðkum ( radísum) þar. „Þá er komin hreðku-uppskera áður en gul- ræturnar þurfa plássið,“ segir hún. „Þær eru svo fljótar til.“ Þurftafrekar plöntur Jóhanna er með garðyrkjustöð á Dalsá. Þar selur hún plöntur til framhaldsræktunar og græn- meti þegar að uppskerunni kemur. „Ég rækta bara lífrænt þó ég hafi ekki enn haft fjár- magn til að fá mér vottun. Kann það og vil í rauninni ekki kunna neitt annað,“ segir hún. Notar hún þá húsdýraáburð og ekkert blákorn í garðana? „Já bara húsdýraáburð og safnhauga- mold.  Matjurtir þurfa mjög næringarríka mold og það þýðir ekkert annað en að setja töluvert af húsdýraáburði og þangmjöli í garðinn vegna þess að þetta eru þurftafrekar plöntur.“ Besti tíminn til að undirbúa útibeðin fyrir væntanlega mat- jurtaræktun er einmitt núna, að sögn Jóhönnu. „Það er gott að vera snemma í að vinna garðinn, setja skítinn í hann og stinga hann upp,“ segir hún. En er ekki erfitt að ná í húsdýra- áburð í þéttbýli, til dæmis hér á höfuðborgarsvæðinu? „Nei, það er hægt að fá nóg af skít hjá hrossaeigendum. Þeir þurfa alltaf að losa sig við hann og borga fyrir það. En hrossa skítur þarf að vera minnst þriggja mánaða gamall þegar hann fer í garðana og það getur verið vandamál að ná í hann með stuttum fyrirvara. Maður þarf líka að snúa sér til einhvers hesteiganda sem notar ekki mjög mikið af spónum. En svo er líka hægt að leita til ýmissa fyrirtækja, svo sem Gæðamoldar og Gámastöðvarinnar og ná sér í moltu úr safnhaug. Moltan er ekki alveg eins sterk og næringarrík og hrossa- skítur en ef vel er að gerð hennar staðið eru öll næringarefni í henni.“ Eitt enn. Er auðvelt að rækta lauk? „Já, það er auðvelt. Hvítlauk setur maður niður á haustin, stingur bara niður rifjum. En aðrar tegundir af lauk er hægt að setja niður núna og gróðrarstöðvarnar selja sáðlauka. Það þarf bara að setja skeljasand í beðin áður og áburð. Laukarnir þurfa kröftugan jarð- veg með góðum áburði.“  Jóhanna kveðst hafa verið að rækta frá því hún man eftir sér því hún er alin upp við það bæði í Biskupstungunum og á Snæ- fellsnesi. „Ég hef verið að rækta hvar sem ég hef verið og alltaf haft mestan áhuga á mat jurtunum enda bragðast eigið græn- meti alltaf best,“ segir Jóhanna brosandi. Hún ætlar að veita leikskólakrökkum leið- sögn í að rækta matjurtir í vor og kallar sig „ömmu náttúru“ í því hlutverki. Það er gott að vera snemma í að vinna garðinn, setja skítinn í hann og stinga hann upp Eigið grænmeti bragðast best Íslenska sumarið er of stutt fyrir ýmsar grænmetistegundir. Því þarf að drífa í að sá fyrir kálplöntunum í apríl. Það segir Jóhanna B. Magnúsdóttir garðyrkjufræðingur á Dalsá í Mosfellsdal sem rekur garðyrkjustöð og heldur námskeið um ræktun matjurta þar, úti um land og í leikskólum. Gunnþóra Gunnarsdóttir fékk fræðslu um forsáningu grænmetis og undirbúning jarðvegsins. JÓHANNA B. MAGNÚSDÓTTIR Kann vel við sig í gróðurhúsinu sem er hennar aðalvinnustaður á þessum tíma árs. FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN VORLEGT Hér eru margar ólíkar tegundir grænmetis í uppvexti í gróðurhúsi Jóhönnu. PRIKLUN Þessi pattaralega planta er á leið úr fjölbýli í einbýli. Forræktun innan dyra Sáning Tegundir Um miðjan mars salvía, rósmarín, timjan Í lok mars rósakál, púrrur, steinselja, sellerí Um miðjan apríl blómkál, hvítkál, spergilkál, grænkál, rauðkál Eftir miðjan apríl gulrófur, næpur, hnúðkál, rauðrófur, vorlaukur, höfuð- salat, spínat, ertur og baunir Sáð beint út í beð Sáning Tegundir Eftir miðjan maí gulrætur, radísur, næpur Í lok maí spínat, klettasalat, blaðsalat, vorlaukur, koríander Salati, spínati, vorlauk, ertum og baunum er gott að sá innandyra snemma vors og svo aftur seinna að vorinu beint út í beð. Þá dreifist uppskeran. Einnig getur verið gott að sá næpum, klettasalati og fleiri tegundum úti með 2-3 vikna millibili í sama tilgangi. ■ SÁNINGARTÍMI MATJURTA - VIÐMIÐ Velja gott fræ - lífrænt (organic) eða F1. Kíkja á gildistíma aftan á pökkunum. Kaupa nýtt gulrótafræ á hverju vori, kálfræ geymist milli ára. Sáðmoldin – létt, næringarsnauð, gott að blanda með fínum vikri. Bakkar – pottar. Mikið úrval til. Einnig hægt að nota plastbakka undan mat- vælum úr kæliborðum eða undan mjólkurvörum. Mikilvægt að þvo notaða bakka. ■ SÁNING INNAN HÚSS STEINSELJA Jóhanna sáði í þennan bakka í mars og nú þarf hún að fara að prikla.
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96

x

Fréttablaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.