Fréttablaðið


Fréttablaðið - 14.04.2012, Qupperneq 32

Fréttablaðið - 14.04.2012, Qupperneq 32
14. apríl 2012 LAUGARDAGUR32 Suðurlandsbraut 20, Reykjavík | Sími 588 0200 | www.eirvik.is EIRVÍK innréttingar NÝJUNG á íslenskum innréttingamarkaði Farðu alla leið með Eirvík Við höfum gert samning við einn stæsta innréttingafram- leiðanda Þýskalands um framleiðslu á eldhúsinnréttingum sem verða seldar undir vörumerki Eirvíkur. Þér er boðið í glæsilegan sýningasal okkar þar sem við kynnum nýjustu strauma í hönnun eldhúsa. ÞÝSKÍSLENSKSAMVINNA A lgengt er að börn berjist fyrir lífi sínu á hverjum degi á götum stór- borga Rúmeníu. Hin margverðlaunaða heimildarmynd, Neðanjarðar- börnin (Children Underground), sem kom út fyrir tæplega ellefu árum, bregður ljósi á þetta sam- félagsmein og ekki síður þá miklu hæfileika sem börnin búa yfir, til þess að geta lifað af. Kvikmyndin hlaut fjölda viðurkenninga árið 2001 og 2002, m.a. á Sundance- kvikmyndahátíðinni og þá var hún tilnefnd til Óskarsverðlauna. Kvikmyndaleikstjórinn og blaðamaðurinn, Edet Belzberg, og kvikmyndatökumaðurinn Wolfang Held fylgdu fimm börnum eftir sem lifðu á götunni og héldu jafnan til á lestar stöðvum í höfuð- borginni Búkarest. Þegar myndin var tekin upp, voru börnin á aldrinum 8 til 16 ára. Þau eru því orðin full orðin í dag. Hvar eru börnin nú? Áform eru nú uppi um að gera framhaldsmynd um neðan jarðar- börnin, þar sem farið verður yfir lífshlaup þeirra. Belzberg og Held hafa látið hafa eftir sér að sú saga sé ekki síður átakanleg og merkileg en ekki liggur þó fyrir enn hvenær myndin á að koma út eða hvaða tímabil í lífi barnanna verður undir smásjánni. Óhætt er að segja að líf barnanna hafi verið þyrnum stráð. Börnin þurftu oft að grípa til örþrifaráða til þess að verða sér úti um mat, t.d. með þjófnaði og betli. Þá var vændi aldrei langt undan, fíkniefnanotkun og gróft ofbeldi sömuleiðis. Hörmulegustu senur mynd- arinnar eru hins vegar ekki tengdar þessum skugghliðum lífsins á götunni, heldur frekar þegar börnin engjast um af sorg vegna þess hve mikið þau sakna ástvina, einkum syst kina og mæðra. „Á tímabili fannst mér þetta bara einum of,“ sagði Belz- berg er hún tók við Sundance- verðlaununum eftir útgáfu verð- launanna árið 2000. „Ég hélt að það væri ekki hægt að ljúka svona verkefni vegna þessara erfiðu stunda sem maður sá.“ Mannleg eymd Þegar myndin var gerð var áætlað að í Búkarest einni hefðu verið um 30 þúsund munaðarlaus börn á götunni. Mörg þeirra flúðu erfiðar fjölskylduaðstæður, en stór hluti var áður á alræmdum munaðar- leysingjahælum sem sett voru upp í stjórnartíð kommúnistaleið- togans Nicolae Ceausescu sem steypt var af stóli með byltingu árið 1989. Hann var tekinn af lífi ásamt eiginkonu sinni í kjölfarið. Myndin sýnir vel hvernig áhættusamt líferni barnanna mótar þau sem einstaklinga, bæði hvað varðar skapgerð og hæfi- leika. Börnin sem fylgt var eftir heita Cristina Ionescu, 16 ára, Mihai Alexandre Tudose, ellefu ára, Violeta ‚Macarena‘ Rosu, 14 ára, Ana Turturica, 10 ára, og Marian Turturica átta ára. Þau eru öll á lífi í dag og tæplega ellefu árum eldri. Í myndinni er sú elsta, Cristina, harðgerður leiðtogi, hikar ekki við að slá þau yngri utan undir, og rekur þau áfram með harðri hendi. Á sama tíma er hún að berjast við söknuð og brotið bak- land fjölskyldu sinnar. Þau yngri halda jafnan til á lestar stöðvum, stela sér smávægilegum mat og drykk hér og þar, borða upp úr rusla fötum og reyna með útsjónar- semi að halda á sér hita á köldum vetrarkvöldum. Það er ekki síst við þær aðstæður þar sem sést best hversu úrræðagóð börn geta verið í erfiðum aðstæðum. Í senum myndarinnar þar sem börnin eru ein á göngu um kvöld, sjást dekkstu hliðar tilverunnar hjá þessum barnahópi. Þar sveima siðlausir vændiskaupendur um og sýna börnunum áhuga. Stundum geta þau ekki annað en hlaupið í burtu, þá oftar en ekki grátandi. Öll á lífi en áfram erfitt Það má heita ákveðið afrek að þessi hópur sem myndin snýst um hafi lifað af og að fjögur börn af fimm hafi náð að koma einhverjum grunni undir líf sitt. Öll glíma við mikla fátækt og í reynd litla mögu- leika á mikið betra lífi, en það eitt að þeim hafi tekist að brjótast inn í betri lífsaðstæður en þau glímdu við í æsku sýnir mikla útsjónar- semi þeirra við oft og tíðum eins Neðanjarðarbörn berjast áfram Munaðarlaus börn í Rúmeníu voru kvikmynduð í lífsbaráttu sinni í heimildarmyndinni um Neðanjarðarbörnin sem kom út árið 2001. Mikið vatn hefur runnið til sjávar síðan. Magnús Halldórsson skoðaði sögu barnanna sem hin verðlaunaða heimildar- mynd fylgdi eftir og hvernig þeim hefur gengið á lífsins leið síðan. Hún hefur verið þyrnum stráð, svo ekki sé meira sagt. NEÐANJARÐARBÖRNIN Börnin sem um er fjallað í heimildarmyndinni Children Underground drepa tímann með ýmsum hætti. Hér sjást þau á þaki Victorei lestarstöðinni í Búkarest. MYND/CHILDREN UNDERGROUND. KASTLJÓSIÐ Á SAMFÉLAGSMEIN Eftir að myndin var sýnd og verðlaunuð hafði hún mikil áhrif og þrýsti á stjórnvöld í Rúmeníu, og raunar víðar, um að búa betur að börnum sem búa við erfiðar heimilisaðstæður og alast upp á opinberum munaðar- leysingjahælum. Eftir að Ceausescu var steypt af stóli urðu vannærð börn á munaðarleysingjahælum umtöluð í fjölmiðlum, og var þrýst mjög á um að hælunum yrði lokað hið snarasta. Það var gert, en þó án þess að huga að framtíðaráætlunum um hvernig ætti að hjálpa munaðarlausum börnum. Tugþúsundir barna lentu á milli í kerfinu og fóru flest á götuna eins og fyrr segir. Mikið átak hefur verið gert til þess að bæta aðstöðu á munaðarleysingjahælum í Austur-Evrópu en hún er víða slæm og ekki bara í Rúmeníu. Betur má þó ef duga skal. Munaðarlaus börn eru víða á götum stórborga í Rúmeníu, þrátt fyrir að mynd Belzberg og Held hafi ýtt við og vakið athygli á samfélagsmeini. BELZBERG Edet Belzberg, kvikmynda- leikstjóri, heldur erindi. NORDICPHOTOS/AFP ömurlegar aðstæður og hægt er að hugsa sér. Cristina hefur barist við heróín- fíkn og þremur árum eftir útgáfu myndarinnar varð hún ólétt meðan hún var heróínfíkill. Frá þeim tíma hefur lífið snúist um næsta skammt og meðferðir til skiptis, eins og götufíklar glíma oft við. Barnið var tekið á fóstur- heimili strax við fæðingu. Barátta Cristinu skipti hins vegar sköpum fyrir þau sem yngri voru, en hún tók þau undir sinn verndarvæng, þrátt fyrir hörku oft á tíðum, og hjálpaði þeim í gegnum eymdarlegt líf. Líf hinna hefur þó ekki verið neinn dans á rósum. Mihai flutt- ist til Belgíu með þarlendum manni sem leitaði hann uppi á götum Búkarestborgar eftir að myndin var sýnd. Hann hjálpaði honum í gegnum stutt frönsku- nám, en nokkrum árum síðar var hann kominn aftur til Búkarest og bjó hjá starfsmanni félags- þjónustunnar í borginni. Marian fluttist á meðferðarstofnun eftir að lögreglan í Búkarest hreinsaði til á Victorei-stöðinni og hefur að mestu búið þar síðan. Ana og Violeta hafa gengið í gegnum miklar raunir, verið mis- notaðar og eru háðar fíkniefnum. Vændi hefur einnig verið hluti af þeirra lífi, eins og hjá mörgum öðrum börnum og ungmennum sem alast upp á götum Búkarest. ÖMURLEGAR AÐSTÆÐUR William Snyder fékk Pulitzer-verðlaunin árið 1990 fyrir myndaröð um munaðarlaus börn í Rúmeníu. Myndin hér að ofan er úr þeirri röð, en hún sýnir Mimi Rizescu, starfsmann á munaðarleysingjahæli, gefa veikum börnum næringu við ömurlegar aðstæður í Vulturesti í Rúmeníu.
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96

x

Fréttablaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.