Fréttablaðið - 20.09.2012, Blaðsíða 10

Fréttablaðið - 20.09.2012, Blaðsíða 10
20. september 2012 FIMMTUDAGUR Sól og blíða í Barcelona! Ármúla 7 | 108 Reykjavík | 5 500 600 | www.icelandexpress.is F ÍT O N / S ÍA 20.700 kr.* *Aðra leið með sköttum og öðrum greiðslum. Takmarkað sætaframboð, valdar dagsetningar og valin flug. Barcelona frá: BÓKAÐUNÚNA! 15.500 kr. *** Hotel Turin frá: Nóttin á mann án morgunverðar í tvíbýli. Verð frá: 15.700 kr.* LONDON, KÖBEN OG ÞAÐAN HVERT SEM ER! Við aðstoðum þig við að bóka framhaldsflug hvert sem er í Evrópu frá London og Köben. Pantaðu flug til London og Köben á www.icelandexpress.is og hafðu samband í síma 5 500 600, við finnum fram- haldsflugið þitt og komum þér alla leið á lægra verði! *Aðra leið með sköttum og öðrum greiðslum. FRÉTTASKÝRING: Áhrif hlýnandi loftslags Kolbeinn Óttarsson Proppé kolbeinn@frettabladid.is Einn fremsti vísindamað- ur heims á sviði hafísmála segir hættu á að eftir fjögur ár heyri hafís á sumrin sög- unni til á norðurskautinu. Brött spá, segir veðurfræð- ingur, en ísinn fer minnk- andi. Hefur áhrif á veður- far og lífríki sjávar. Draga verður úr útblæstri gróður- húsalofttegunda. Verði ekki dregið verulega úr hlýnun jarðar nú þegar mun hafís á sumrin heyra sögunni til á norð- urskautinu. Þetta segir breski vís- indamaðurinn Peter Wadhams, en hann er prófessor við Cambridge- háskóla og einn fremsti vísinda- maður í heimi á sviði hafísmála. „Loftslagsbreytingar eru ekki lengur eitthvað sem við ætlum að gera eitthvað í á næstu áratugum. Það þarf ekki aðeins að draga nú þegar úr útblæstri gróðurhúsa- lofttegunda, heldur þarf strax að rannsaka aðrar leiðir til að hægja á hlýnun jarðar,“ segir Wadham, í aðsendu bréfi til Guardian, og vísar meðal annars til hugmynda um að endurvarpa geislum sólar frá jörðinni. Endurvarpa sólargeislum Halldór Björnsson, sérfræðingur hjá Veðurstofu Íslands, segir að ýmsum þyki þessi spá Wadhams nokkuð brött. Engum blöðum sé þó um það að fletta að ísinn minnki og það hafi ýmsar afleiðingar. „Hafísinn er eitt af kulda- elementunum í loftslagskerfinu. Þarna speglast mjög mikið af sól- arorku í burtu og þarna er mjög kalt á veturna, að hluta til vegna þess að hafísinn einangrar sjóinn frá loftinu.“ Þegar ísinn minnkar hlýnar sjórinn þar sem minna endur- varp sólargeisla á sér stað. Hall- dór segir að síðan hafi komið sum- arstormar sem hafi sópað ísnum saman og molað hann niður og sjórinn hlýnað enn frekar. „Fyrir vikið ferðu inn í veturinn með þynnri hafís og það eru meiri orkuskipti milli lofts og sjávar og það hefur einfaldlega áhrif á veðr- ið á öllum þessum slóðum.“ Orsök vetrarstormanna? Vísindamenn telja ónóga reynslu komna til að hægt sé að fullyrða um áhrifin á veðurfarið. „Sumir vilja rekja kuldaköst síð- ustu ára og snjóþunga vetur í Evr- ópu til þess að heimskautalægðin, sem myndast að vetri til, hlykkist meira til af því að hún verður ekki jafn djúp.“ LANDSINS FORNI FJANDI Hafísinn getur skapað hættu á fiskimiðum en hann dregur úr vindi. Hverfi hann að fullu geta stormar því orðið mun verri en ella. MYND/LANDHELGISGÆSLAN Meðalárið Rauðu línurnar sýna hvernig ísbreiðan er í meðalári, en hvítu flekkirnir hvernig hún var í ágúst. Næst kemst hún meðalárinu við norðausturhluta Grænlands, norður af Íslandi. Sumarísinn er að hverfa Wadham segir bráðnun íssins eiga sér eina einfalda höfuðskýringu; hlýnun jarðar. Dregið hefur úr ísmyndun að vetrum og bráðnun á sumrin aukist. Hann sendi breska blaðinu Guardian erindi og segir þar: „Í fyrstu tók enginn eftir þessu; sumaríslínan færðist rólega aftur á hraða sem benti til þess að ísinn mundi endast í hálfa öld eða lengur. Að lokum varð sumarbráðnunin hins vegar meiri en vetrarmyndun þannig að öll íshellan brotnar upp yfir sumarmánuðina. Ég spáði því að þetta hrun yrði á árunum 2015 til 2016 og norðurskautið yrði íslaust frá ágúst til september. Þessi þróun er á lokastigum og verður líklega að veruleika á umræddum tíma.“ Sumarbráðnunin varð umfangsmeiri Þar vísar Halldór til djúprar lægðar sem myndast yfir skaut- inu á vetrum með ísköldu lofti á vel afmörkuðu svæði. Sumir telji að þar sem lægðin sé grynnri verði svæðið sjálft ekki jafn kalt og lægðin hlykkist til með kóln- andi veðri utan síns hefðbundna áhrifasvæðis. „Þetta er reyndar alls ekki óum- deilt. Menn vita að þetta hefur heilmikil áhrif á veður og það er hægt að rekja einstaka storma til þessa. Stormar sem venju- lega myndu keyra inn á hafísinn og deyja þar, vegna þess að þeir fengu ekki orku af sjónum, þeir hafa meira opið vatn til að þvæl- ast yfir.“ Fiskgengd og stormar Hafísinn hefur áhrif á vistkerfið. Undir honum myndast þörungar sem eru neðsti hlekkurinn í fæðu- keðju sem teygir sig alla leið til ísbjarna. Brotthvarf íssins bætir skilyrði fyrir lífríki í opnum sjó. Hverfi ísinn opnast því veiði- svæði, en rannsóknir skortir til að segja fyrir um nákvæmleg áhrif þessa. Bent hefur verið á að breytta göngu makríls og loðnu megi að einhverju leyti rekja til breytinga á hafísnum. Halldór segir að fari fram sem horfir minnki hafís í kringum Ísland einnig. Enn sé það svo að hafís á Grænlandshafi sé í hefð- bundnu magni, en það geti ekki haldist til lengdar séð. Það hafi áhrif á veðurfar. „Hafísinn getur virkilega verið til vandræða á miðunum, en eftir því sem hafísþekjan fyrir norðan er stærri því minna svæði hefur vindurinn til að hræra upp og skapa öldur. Brotthvarf hafíssins þýðir því meiri vind.“ Grænland Norðurheimskautsbaugur Ísland
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Fréttablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.