Fréttatíminn - 27.07.2012, Blaðsíða 48

44 bækur Helgin 27.-29. júlí 2012
 RitdómuR Ég eR Zlatan ibRahimovic
Sigurgeir Sigurjónsson
ljósmyndari situr í fyrsta
og fimmta sæti metsölulista
Eymundsson. Í fyrsta sætinu
er Iceland Small World
– lítil og í fimmta sætinu
Iceland Small World – stór.
Vegahandbókin er í öðru
sæti og Hin ótrúlega píla-
grímsganga í því þriðja.
eftiRsóttaR
ljósmyndabækuR

 RitdómuR hin ótRúlega pílagRímsganga haRolds fRy
í ritröð Bjarts, Neon-röðinni, er komin út skáldsaga eftir breskan rithöfund, Rachel Joyce, nýlegt verk sem hefur
notið vinsælda á enska málsvæðinu og
fer nú víðar í þýðingum. Ingunn Sædal
hefur þýtt söguna afbragðsvel og má fela
henni stærri verkefni á komandi árum.
Tungutakið er skarpt, hnyttið og fallega
hugsað. Reyndar er sagan í fornum ensk-
um anda Chaucers og Bunyans: rakin er
för pílagríms en um leið og hann fer um
landið, fer hann um sitt eigið líf, gangan
er skírsla, hreinsun því á henni falla
múrar gleymskunnar, gáttir opnast í líf
pílagrímsins, er honum leið til sjálfsþekk-
ingar og sáttar. Grunnurinn er trúar-
legur, nokkuð sem gerist æ oftar eftir því
sem göngumönnum fjölgar, leiðir þeirra
og markmið skýrast. Þessa er meðal
annars vart í göngum um slóðir genginna
kynslóða: má gera því skóna að brátt fari
menn að ganga úr heimabyggðum til ver-
staða á ný, fornir helgir staðir verði brátt
heimsóttir og landið fái aftur þá helgi,
sögu og merkingar sem hefur um langan
aldur hulist.
Sagan er falleg í hugsun, þó í henni fel-
ist sértæk lífsreynsla þjóðanna sem búa
Bretland, mannfallið í fyrra stríði, hildar-
leikurinn í seinna stríði og hvernig sú
lífreynsla ásamt rótgróinni stéttskiptingu
þar í landi mótaði lundarfar kynslóðanna.
Harold er launaþræll, vinnur hörðum
höndum við að búa konu sem er úr efri
stétt en hann heimili, búa syni sínum
menntun. Kona hans er heimavinnandi
og gengst upp í hlutverki sem er spyrt
saman við neyslustýringu og stéttarleg
tákn velferðar. Óvænt sending hrindir af
stað hrinu atvika: Harold finnur hjá sér
skuld við aðra manneskju sem fyrir löngu
launaði honum gæsku með tryggð og tók
á sig sök sem hann átti. Hann leggur því
af stað frá suðurströnd Englands eftir
landinu endilöngu til Berwick í norðri og
finnur á leið sinni nýtt líf í rústum þess
sem hann hefur átt; nýja konu, nýtt sam-
félag og sjálfan sig á ný.
Hin ótrúlega pílagrímsganga er falleg
saga, gleðileg og grátleg í senn, opnar
sýn á enskar sveitir, landslag, héröð,
mannlíf sem er grátbroslegt í einmana-
leik okkar daga. Við göngum ekki nógu
oft saman, spjöllum ekki nóg, njótum
ekki samvista við fólk af öllu tagi þessa
stuttu stund sem jarðvist okkar er. Það er
mórallinn. Sagan er sögð frá sjónarhólum
Harolds og konu hans, Maureen til skipt-
is. Aragrúi persóna verður á vegi hans
og hún fer loks út úr sinni skel. Harmur
þeirra greinist, þótt ekki verði skýrt hvar
liggi orsök ógæfu sonar þeirra. Og þegar
Harold mætir hinstu rökum mannlegrar
tilveru gefur höfundurinn okkur skýr
fyrirmæli frá sjónarhóli konunnar sem
sendi honum hinstu kveðju, ákall um að
hann sinnti þeirri skyldu að endurgjalda
þá gjöf sem hann hafði þegið. Þetta er
mannbætandi verk.
Bækur
Páll Baldvin Baldvinsson
pbb@frettatiminn.is
Syndaganga föður
og eiginmanns
Fallega brotin bók heilsupostulans Þor-
bjargar Hafsteinsdóttur er komin út
hjá forlagi Sölku. Hún hefur að geyma
uppskriftir að þeytingum, hristingum og
grænum söfum – alls 68 uppskriftir. Bókin
er auk formála byggð upp af tíu köflum
þar sem uppskriftirnar eru flokkaðar
niður eftir eðli og erindi við maga, taugar
og sál. Hér er að finna grunnuppskriftir
að mjólk úr möndlum, sesam, kókos og
heslihnetum, hollráð um rafmagnsgræjur
til að vinna hráfæði í fljótandi formi. Þar
sem nú er framundan uppskera er ráð fyrir
áhugasama að líta á gripinn og sjá hvernig
hann rímar við tímann.
Safaríkt líf
Þorbjargar Bandaríska söngvaskáldið sendir frá sér nýtt
safn af hljóðritunum og er útgáfudagurinn 11.
september. Ber safnið heitið Tempest og kemur
út í ýmsum útgáfum. Sérstakar útgáfur eru
þriggja plötu vínilútgáfa, þá er að nefna cd-út-
gáfu með áritaðri munnhörpu, víníl-útgáfu með
munnhörpu og bók. Frá því í mars hafa þræðir
helgaðir Hibbing-stráknum verið logandi af þrá
eftir upplýsingum en fátt er gefið upp. Þeir sem
hafa prufueintök eru látnir sverja þagnareið.
Einhverstaðar lak út að heyra mætti mexikósk
áhrif í útsendingum, sumir segja ópusinn
68 mínútur, aðrir allt að 75 mínútum. Sem
hliðstæður eru nefnd lög á borð við Mississippi, Red River Shore og Cross the Green
Mountain sem öll eru langir ópusar og epískir. Gamli maðurinn er um þessar mundir á
ferð um Bandaríkin og verður að spila fram að jólum nokkur þétt í túrnum endalausa.
Nýtt söngvasafn frá Bob Dylan
Ævisaga Zlatans er bóksölulegt fyrirbæri
í Svíþjóð. Þar hefur hún selst í stærra upp-
lagi en nokkur bók og mun þegar fram líða
stundir hafa mikil áhrif á almennt viðhorf
til hópa sem búa við skerta samfélags-
stöðu vegna þjóðernisuppruna, litarháttar
og félagslegrar aðstöðu. Árið 2000 hitti ég
áhugamenn um kvikmyndagerð í Malmö
sem höfðu af rælni farið að fylgjast með
strák sem æfði með Rósagarðinum þar.
Þeir sögðu að viðfangsefnið hafi ekki bara
vakið athygli þeirra sem afburða efni í
knattspyrnumann heldur hafi félagsleg
staða hans verið forvitnileg. Er á tökur leið
fundu þeir að efnið var brennheitt, erlendir
umboðsmenn voru farnir að fylgjast með
drengnum og í lok myndarinnar var hann
keyptur af Ajax. Allt þetta rekur Zlatan nákvæm-
lega í sögu sinni sem David Lagercrantz skráði
og Draumsýn hefur nú gefið út í þýðingu Sigurðar
Helgasonar. Þar er af fölskvaleysi og hreinskilni
lýst aðstæðum sem ættu að hafa verið óyfirstígan-
legar og leitt ungling hratt á glapstigu, en líka
heimsmynd sem er mörkuð almennu þekkingar-
leysi, einbeittum áhuga á listgrein knattspyrnunnar
og mismunandi kúltúr félaga og þjálfara. Fótbolta-
þjálfun er á stigi hermennsku víða, skeytingarlaus
og dýrsleg. Launaheimur bestu manna er sjúklegur
og einæðið sem þeim er innrætt er vart mennskt.
Zlatan hefði getað orðið margt, stefna hans úr gettói
Málmeyjar var ekki bein. Hann hefur í frásögn
sinni skýra sýn á getu sína og skapgerðargalla en
er fullur af sjálfum sér og bokki er hann. Sagan er
þannig merkileg persónulýsing, víða nokkuð sundr-
uð í munnlegri frásögn hans og útheimtir djúp-
stæða þekkingu af frammistöðu margra helstu leik-
manna liðinna áratuga í Evrópu og er fyrir bragðið
erfið hverjum sem hrærist ekki í þeim heimi, en
opnar um leið glugga að lífsýn og veruleika sem
er forvitnilegur öðrum, svona rétt eins og hverjum
öðrum kima, líf aðalsmanna nátengt herfylkjum
fram til 1940 er þar helst til samanburðar. Bókin
hlýtur að vera hvalreki fyrir áhugamenn um afreks-
hillu knattspyrnunnar, hún er líka félagslegt doku-
ment um vestræn samfélög á liðnum áratugum.
Ekki get ég metið þýðingu Sigurðar en útgáfan er
hraksmánarlega frágengin í prófarkalestri og frá-
gangi. Því miður, hún geymir merkilegt efni. -pbb
Fótboltahetjan

hin ótrúlega
pílagrímsganga
harolds fry
Ingunn Sædal þýddi.
Bjartur, 312 bls. 2012.

Ég er Zlatan ibra-
himovic
Draumsýn bókaforlag,
378 bls. 2012.
Bók Rachel Joyce
hefur notið vinsælda
á enska málsvæðinu
og fer nú víðar í
þýðingum. Verkið er
mannbætandi. Ljós-
mynd/Fatimah Namdar
Zlatan
Ibrahimovic.
Við göngum ekki nógu oft
saman, spjöllum ekki nóg,
njótum ekki samvista við
fólk af öllu tagi þessa stuttu
stund sem jarðvist okkar er.
Það er mórallinn.