Fréttatíminn - 15.04.2011, Blaðsíða 18

Páskaglaðningur
American Express®
Skráðu þig á
americanexpress.is
og fáðu tvöfalda
Vildarpunkta Icelandair
af allri veltu
frá 15. til og með 30. apríl!
L
inda Rós lýsir
sjálfri sér sem
tvöföldum pers-
ónuleika. Önnur
persónan er klár,
jákvæð og með
sjálfstraust. Hin er vonlaus,
heimsk og pirruð. Undanfarin ár
hefur neikvæða persónan verið
háværari og örsjaldan hefur
Linda Rós séð tilgang með lífi
sínu.
„Ég hef verið rög við að fremja
sjálfsmorð en hef gert eina til-
raun. Ef mér hefði boðist að ýta á
takka og enda líf mitt þá hefði ég
hiklaust gert það. Alveg þar til á
mánudaginn fyrir rúmri viku. Þá
langaði mig allt í einu að lifa.“
Linda Rós telur sig loksins
hafa fundið árangursríka leið
til að takast á við þunglyndið.
Átak hennar undanfarinn mánuð
bendir að minnsta kosti til þess. Í
upphafi árs dvaldi hún á Reykja-
lundi og sótti fyrirlestra á vegum
Geðheilsuskólans. Þar var sagt
frá rannsókn sem sýndi að þol-
þjálfun 3-5 sinnum í viku, 30
mínútur í senn, drægi marktækt
úr þunglyndi. „Ég ákvað að prófa
og byrjaði strax eftir útskrift af
Reykjalundi á þolæfingum sex
sinnum í viku.“
Linda Rós stundaði stífar
þolæfingar nánast daglega og á
þrítugasta degi varð hún undr-
andi á óvæntum tilfinningum.
„Ég lá uppi í sófa. Klukkan var
ellefu á mánudegi og allt í einu
fann ég hvað ég var kát. Ég
vissi ekki hvað var að gerast en
dreif mig í að senda öllum sem
höfðu hjálpað mér alveg ofsalega
væmin skilaboð og þakka þeim
fyrir. Síðan þá hef ég fundið fyrir
lífslöngun.“
Hún segist ekki trúa á töfra-
lausnir en telur þessa aðferð þó
vera sína töfralausn. „Ég veit að
ég á eftir að detta niður aftur ein-
hvern tíma en nú veit ég að ég get
komist upp aftur. Mér hefur ekki
liðið svona vel síðan ég var barn.“
Loftfirrtar þolæfingar
Þol ákvarðast af starfshæfni
hjarta og blóðrásar en talað er
um þol sem loftfirrt og loftháð.
Loftháð þol er hæfni líkamans
til að nýta súrefnisupptökuna
við stöðugt og langvarandi álag.
Loftfirrt þol er hæfni líkamans
til að taka hraustlega á í stuttan
tíma. Við 65-80% af hámarksálagi
fer líkaminn að vinna loftfirrt.
„Hjá mér gerist það þegar púls-
inn er kominn upp í 152 og ég
reyni að halda því í þrjátíu mín-
útur. Á tækjunum í World Class
eru viðmiðunartöflur en há-
markspúlsinn finnur maður með
því að draga aldur frá tölunni
220. 80% af útkomunni er púlsinn
sem ég reyni að halda til að þjálfa
loftfirrt þol. Loftfirrtar æfingar
örva myndun taugaboðefnanna
serótóníns og endorfíns í mið-
taugakerfinu. Það eru einmitt
efnin sem þunglynt fólk þarf á að
halda.“
Linda Rós segist nýgræðingur
í íþróttafræðum en undanfarinn
mánuð hafi hún meðal annars
lært lotuæfingar til að þjálfa
loftfirrt þol. Hún æfir aðallega í
tækjasal á líkamsræktarstöðvum
og segist aldrei hlífa sér við að
mæta. „Sama hvað ég er löt þá
sleppi ég ekki að mæta í ræktina.
Ég er orðin alveg óstöðvandi. Ég
er enn dálítið hrædd við lóða-
tækin og ekki alveg með á hreinu
hvernig ég á að ná hámarksár-
angri en ég er alltaf að læra.“
Aldrei liðið vel í vinnu eða
skóla
„Ég er með fullkomnunaráráttu
og var alin upp við að maður eigi
að standa sig í öllu. Ég er með
eindæmum samviskusöm og get
endalaust pínt sjálfa mig áfram.
Þrátt fyrir þunglyndið reyndi ég
að lifa eðlilegu lífi og leyndi líðan
minni vel. Ég afrekaði meira að
segja að klára háskólapróf og
stunda vinnu sem hvort tveggja
olli mér gífurlegri vanlíðan. Mér
hefur aldrei liðið vel í vinnu né
skóla. Í byrjun ársins 2009 gafst
ég upp og reyndi að svipta mig
lífi. Á síðustu stundu hætti ég
við og ákvað í kjölfarið að fara að
vinna í mínum málum.“
Linda Rós hefur gert margt til
að sigrast á þunglyndi og kvíða
og hefur meðal annars leitað
sér hjálpar hjá geðlæknum og
sálfræðingum. Hún hefur glímt
við bakverki í áraraðir og fyrir
rúmu ári fór hún í brjósklosað-
gerð. Að henni lokinni tóku við
deyfisprautu meðferðir og sjúkra-
þjálfun. Hún fræddist einnig um
árvekni, sem er færni í að ná
hugarró, og fór í endurhæfingu á
verkjadeild Reykjalundar.
„Ég veit ekki hversu oft ég
hef heyrt hvað hreyfing hefur
góð áhrif á geðheilsuna. Ég tók
skorpur í göngutúrum og fór á
hverjum degi, vikum saman, á
mínum strunshraða. Ég fékk
ekkert út úr því nema ánægjuna
af því að ganga. Ég hafði tekið
skorpur í sundi og skorpur í fjall-
göngum. Hot yoga var það sem
dró mig af stað í ræktina og ég
prófaði að fara í 23 tíma á 30
dögum. Það dugði ekki til.“ Linda
Rós segir vini sína hafa hjálpað
henni gríðarlega mikið með því
að fara með henni í ræktina og
kenna henni á tækin.
„Ég vil hvetja alla sem eiga við
depurð, þunglyndi og dauðahugs-
anir að etja að gefa þessu séns.
Ég hélt, í alvöru talað, að ég
myndi aldrei ná þeim stað í lífinu
að mig langaði meira til að lifa en
deyja.“
Hugræn athyglismeðferð
gagnlegust
Linda Rós lærði hugræna atferlis-
meðferð á göngudeild geðdeildar
þegar hún leitaði sér fyrst hjálpar
í heilbrigðiskerfinu. „Aðferðin
var líka kennd á Reykjalundi og
síðar fór ég á námskeið í hug-
rænni atferlismeðferð gegn
kvíða. Ég er harður stuðnings-
maður þess að hugræn atferlis-
meðferð verði kennd í grunn-
skólum. Þetta er án efa eitt það
gagnlegasta sem ég hef nokkurn
tíma lært. Uppáhaldssetningin
mín er: „Það er ekki hegðun
annarra sem raskar ró þinni
heldur eigin viðbrögð við þeirri
hegðun.“ Þetta er eiginlega hug-
ræn atferlismeðferð í hnotskurn.
Ég prentaði þetta út og er búin
að vera með uppi á vegg hjá mér í
rúm tvö ár.“
Dýrin bjarga
Linda Rós býr ein með hundi og
ketti og segir nærveru þeirra
einnig bæta geðið og veita henni
mikla ánægju. „Þau bjarga lífi
mínu. Ég var rúmliggjandi í tvo
mánuði eftir brjósklosaðgerðina
og stundum leið heil vika án
þess að ég hitti aðra manneskju.
Hundurinn minn er algjör gleði-
gjafi og var hjá mér allan tímann.
Ég veit ekki hvað ég hefði gert án
hans. Ég held að það sé gott fyrir
alla að eiga dýr.“
Spurð um líðan sína í dag
segist Linda Rós finna lítið fyrir
þunglyndiseinkennum en kvíð-
inn sé enn til staðar. „Vonandi
tekst mér að draga úr honum
líka. En mig langar að lifa.“
Þóra Tómasdóttir
thora@frettatiminn.is
Loksins
langar mig
að lifa
Linda Rós Helgadóttir hefur verið kvíðin og döpur frá því hún
var barn. Hún er menntaður tölvunarfræðingur en undan-
farin tvö ár hefur hún ekki getað verið á vinnumarkaði vegna
þunglyndis og bakverkja. Hún sagði Þóru Tómasdóttur frá því
hvernig líðan hennar hefði gjörbreyst á einum mánuði með
loftfirrtri þolþjálfun. Í fyrsta sinn langar hana að lifa.
Linda Rós segir loftfirrtar
þolæfingar í lotum vera
lykilinn að bættri líðan.
Linda Rós hélt að hún næði
aldrei þeim stað í lífinu að
hana langaði meira til að
lifa en deyja.
Ef mér hefði
boðist að
ýta á takka
og enda líf
mitt þá hefði
ég hiklaust
gert það. Al-
veg þar til á
mánudaginn
fyrir rúmri
viku. Þá
langaði mig
allt í einu að
lifa.
18 fréttir Helgin 15.-17. apríl 2011