Dagfari - 01.07.1962, Blaðsíða 13

Oss finnst það varla geta verið satt,
að vort blessaða land sé enn troðið her-
mannahælum og eigi að verða birgðastöð
ægilegustu manndrápstækja nútímans, það
hljóti að vera martröð eða draumur, sem
vér innan skamms vöknum af, blekking,
sem verði afhjúpuð, líkt og ský sviptast
brott fyrir vorblæ á morgni. Vér óskum, að
þessi geigvænu ský megi sem fyrst hverfa
af hugarhimni vorum og að oss gefist loks
tóm til að syngja í einingu og kinnroða-
iaust vísuna hennar Huldu, sem allir kunna:
Ö, Island, fagra ættarbyggð,
um eilifð sé þín gæfa tryggð,
öll grimmd frá þinni ströndu styggð
og stöðugt allt þitt ráð.
Hver dagur líti dáð á ný.
Hver draumur rætist verkum i,
svo verði Islands ástkær byggð
ei öðrum þjóðum háð.
Svo aldrei framar Islands byggð
sé öðrum þjóðum háð.
En óskin ein megnar lítið, og draumurinn
rætist ekki af sjálfsdáðum. Uppfylling ósk-
ar og draums krefst látlausrar baráttu.
Og það stendur í voru valdi að sigra um
síðir. Heill sé hverum þeim, sem það strið
heyr til þrautar af einurð, trúmennsku og
þolgæði.
Aldrei meira reynt á
íslenzku þjóðina.
Að loknu ávarpi Þóroddar talaði Sverr-
ir Bergmann læknastúdent og birtast hér
nokkrir kaflar úr ræðu hans:
Margir spyrja: Hví í ósköpunum er fólk-
ið að leggja allt þetta á sig? Hvað rekur
það til þess að þramma langa leið slíta
skóm og fá í sig harðsperrur? Svörin við
þessum spurningum eru augljós og spurn-
ingunum liefur verið svarað aftur og aftur
og þeim er enn svarað hér í kvöld og það
af enn meiri þunga en nokkru sinni fyrr.
Við hernámsandstæðingar krefjumst þess,
að enginn her og engar herstöðvar séu á
Islandi. Við viljum Island hlutlaust í hern-
aðarátökum og viljum að það skipi sér í
sveit hinna hlaulausu þjóða á alþjóðavett-
Þar við liggur sómi okkar og æra, að
við glötum ekki þessari trú, — að við glöt-
um ekki okkur sjálfum. Aldrei hefur meira
reynt á íslenzka þjóð í þessum efnum en
einmitt nú. Aldrei fyrr hefur verið rekinn
jafn purrkunarlaus áróður fyrir þátttöku
Islands í tortýmingardansi kalda striðs-
ins.
Hér má sjá á lofti spjöld með nokkrum af kröfum þeim, er uppi voru hafð-
ar í göngunni. Mymlin er tekin í Hvítanesi og sést Guðmundur skáld Böð-
varsson flytja ræðu sína.
vangi. Það er m. a. til þess að undirstrika
þessar kröfur, að við hernámsandstæðing-
ar efnum til mótmælagangna. En gangan
okkar felur þó í sér annað og enn meira:
Við viljum hvert um sig láta í ljós andúð
okkar og dýpstu fyrirlitningu á hernaðar-
anda, múgmorðstækjum og vígbúnaði. Við
viljum, að land okkar sé sáttarboði á al-
þjóðavettvangi en ekki múlbundið í hern-
aðarblokk. Við viljum iifa í sátt og sam-
lyndi við allar þjóðir jafnt í vestri sem i
austri. Við viljum frið, niðm’ með vopnin,
þagga þeirra mál, bægja burt ótta og tor-
tryggni. En menn kunna að spyrja: hvað
gagna slík orð og frómar óskir einstak-
lingsins í vondum heimi? Þessu má svara
með annarri spurningu: Hversu væri okk-
ur þá komið, ef við gæfum upp trúna á
frið á jörð og sátt með þjóðum heims?
Fólk verður að gera það upp við sig,
hvort það vill heidur fylgja stefnu stríðs
og dauða eða friðar og iífs — hvort það
vill heldur helga sig hugsjónum þeim, sem
birtast í vetnissprengjum og kjarnorku-
kafbátum, eða þá hinum, er boða sátt og
vináttu manna og þjóða. Hver hugsandi
maður velur siðari kostinn og neitar að
láta teyma sig til hernaðar- og mann-
drápsdýrkunar.
Islenzkir undirlægjumenn vinna af
kappi heima fyrir, — markvisst er fólkið
sljógvað og blekkt með skefjalausum á-
róði'i, en þrátt fyrir það sannazt hér í dag,
að Island nýtur þeirrar gæfu að eiga enn
syni og dætur, er kjósa sér málstað friðar
og lífs. Gangan okkar er e. t. v. fyrst og
fremst tákn staðfestu okkar að duga þeim
málstað.
Hér sézt gangan fara um Mosfellssveit. Göngufólki fjölgaði jafnt og þétt, þótt mest-
ur yrði f jöldinn, er komiS var inn í höfuðborgina. '
En hefur þá gangan okkar nokkur áhrif.
Ná þessar aðgerðir til fólksins og fá þær
það til þess að velta fyrir sér þeim mál-
efnum, er við berjumst fyrir. Eg svara
þessum spurningum hiklaust játandi. Mjög
er athyglisvert að taka eftir, hver orðið
hafa viðbrögð málgagna andstæðinga okk-
ar. Skömmu áður en Hvalfjarðargangan
var endanlega ákveðin, var haldin hér í
æðstu menntastofnun þjóðai’innar og skóla
samvinnumanna ráðstefna NATO-dýrk-
enda og vakti að vonum xnlkla gleði og
hrifningu hernámsblaðanna, enda kom
fram á ráðstefnunni ekki ómerkari maður
en hæstvirtur forsætisráðherra og lýsti yfir
fúsleika sínum að deyja fyrir NATO. Eitt
hernámsblaðanna skrifaði um það í leiðara,
og loksms væri NATO komið í afgerandi
sókn og kommúnistar og aðrir vondir
menn myndu nú ekki fara áróðursgöngu frá
Keflavík. Var kommúnistum síðan lýst
með hefðbundnu orðalagi os. frv .En eftir
að Hvalfjarðargangan var ákveðin má
DAGFARI 13