Nýjar kvöldvökur - 01.01.1920, Qupperneq 8

2
NÝJAR KVÖLDVÖKUR.
Garman & Worse.
Saga eftir Alexander Kielland.
I.
Ekkert er jafn víðáttumikið og hafið, ekkert
afn umburðarlynt. A breiða bakinu sínu ber
það smælingjana, sem búa á jörðunni, eins og
rólynd en risavaxin skepna; og í svalkaida
djúpinu sínu á það rúm fyrir alt volæði ver-
aldarinnar. Pað er ekki satt, að hafið sje svik-
ult. því það hefir aldrei lofað neinu. Hið
mikla hjarta þess slær tállaust, hreint og frjálst,
og á því hvíla engar kröfur eða skyldur. —
Pað eitt verður jafnan heilbrigt í þessum sýkta
heimi.
Og þegar smælingjarnir sitja á ströndinni og
horfa út á hafið, þá syngur það gömlu Ijóðin
sín. Margir skilja þau alls ekki, og aldrei
skilja tvær sálir þau á sama veg. Pví hafið á
sjerstök orð handa hverjum einum, setn horfist
i augu við það.
Pað veltir brosandi tærum, grænum bárun-
um upp að berum fótum unglinganna, sem
eru að veiða krabba í flæðarmálinu; það brotn-
ar á skipinu eins og blá undiralda, og þeytir
söltu löðrinu langt inn á þilfarið; þungar, grá-
ar úthafsöldur velta upp að ströndinni, og
froðurákirnar þyrlast í bugðum um sljettan
fjörusandinn, meðan gráhvítur brimgarðurinn
teygir úr sjer, fyrir þreyttu auga áhorfandans.
Og í þunga niðnum, sem heyrist þegar báran
brotnar að fullu, er eins og dularfull samúð,
hver og einn hugsar um sín hjartans mál og
kinkar kolli til hafsins, eins og það væri vin-
ur, sem veit alt og þegir yfir öllum leyndar-
málum.
En enginn fær að vita hvað hafið er þeim,
sem búa út við ströndina, því þeir segja aldrei
neitt. Peir hafa hafflæmið fyrir augum sjer
alla æfina. Hafið er lagsbróðir þeirra og ráð-
gjafi, vinur þeirra og óvinur; það veitir þeim
viðurværi meðan þeir lifa og legurúm, þegar
þeir hníga í valinn. Orðin verða þar næstum
óþörf. Og augnaráð strandbúans breytist eftir
svipbrigðum hafsins — er stundum innilegt,
stundum hálfskeikað eða þrjóskufult.
En svo hittir þú einn af þessum strand-
byggjum, ferð með hann langt upp til sveita,
inn á milli fjallanna, í fegursta dalinn, sem þú
þekkir; setur fyrir hann dýrindis krásir og býrð
honum hvílu á mýkstu hægindum. Hann bragð-
ar ekki rjettina og festir ekki blund f hvílunni.
Hiklaust klifrar hann yfir hvert fjallið af öðru,
þangað til hann eygir Ioksins — langt í fjarska,
einhverja bláa rönd, sem hann þekkir. Pá er
eins og hjarta hans opnist, hann einblínir á
blámann, sem blikar út við sjóndeildarhring-
inn, þangað til alt verður glitrandi blátt fyrir
augum hans; — en hann mælir ekki orð frá
vörum. —
— Oft komust menn í kaupstaðnum þannig
að orði við Ríkarð Garman: »Að þjer — herra
sendiherraskrifari! skulið geta Iifað í þessari
einveru, þarna úti við vitann yðar!«
En gamli maðurinn svaraði altaf á þessa leið:
»Já, jeg get nú sagt ykkur það, að enginn
finnur til einveru úti við hafið, ef hann er
einu sinni farinn að kynnast því; — og auk
þess hefi jeg nú hana Magðalenu litlu t»já
mjer.«
Og honum var þetta alvara. Pau 10 ár,
sem hann var búinn að dvelja í einverunni
úti við ströndina, voru besti kaflinn af æfi
hans, og hafði þó ýmislegt drifið á dagana hans
og ekki altaf staðið á stöðugu um lifskjörin.
En hvort sem það var nú af því, að hann var
orðinn leiður á heiminum, eða það var litla
dóttirin hans, eða þá hafið, sem fjötraði hann,
ef til vill hjálpaðist þetta alt að — en á því