Nýjar kvöldvökur - 01.01.1920, Blaðsíða 38

32
NYJAR KVÖLDVÖKUR.
Álfur er óðfluga og eirðarlaus. Hann kveður
Unu í Vesturey þannig: »Víst er eyjan þín
yndisleg, Una! En samt er hún nú að verða
mér að fangelsi — og sá, sem finnur að hanr.
er fjötraður, spyr ekki um, hvort fjöturinn er
úr járni eða rósum.« Síðar segir hann um
sjálfan sig: »Eg er dæmdur til þess, að þrá
sifelt ástríður hins dauðadæmda og þyrsta í
eitraðar veigar.« »Eg er eins og vígvöllur, þar
sem tveir flokkar berjast, og eg ræð ekki hvorir
sigra.« Eg er landflátta og förumaður á leið-
um jarðarinnar, en ek í purpura og gullreið
um óravegu draumanna.«
Oft er æfintýramaðurinn slöðvaður á fluginu.
Honum verður að líta yfir líf og æfistarf ann-
ara manna. Sál hans heillast um stund, hann
starir agndofa. Hann reynir stundum að hlægja
til að harka af sjer viðkvæmnina. »Augnablikin
þjóta fram hjá mér eins og visin strá, sem
vindurinn feykir. Og ekkert þeirra vil eg biðja
að dvelja hjá mér. Öll eru þau ófullkomin.*
»Er ekki eitt hreiður, sem þú átt, stærra en
jörðin öll, sem enginn getur eignast.« »Getur
ekki verið, að mér hafi sést yfir eitthvað á
jörðinni, að eg ætti að kynnast henni betur,
áður en eg tala við dómarann.«
»Eg veit vel muninn á lífi okkar, Steinunn.
— Rú hefir bygt upp úr rústum, eg hefi lagt
í rústir.«
Rað er óvinnandi verk að vitna í þessa þætti.
Á hverri blaðsfðu tindra slípaðir gimsteinar.
Ein setning, ein samlíking getur þar á stund-
um opnað manni heilan heim. Hver og einn
verður sjálfur að lesa, finna og njóta. Lfk-
ingarnar og brotin öll renna þá saman í eina
heild, andstæðurnar í eðli og lífi æfintýra-
mannsins verða skiljanlegar. Við sjáum, að
höfundurinn leiðir hann ekki fram sem hug-
sjón sína, heldur sem eina af myndunum úr
hinni miklu bók lífsins, mynd sem við gleym-
um ekki, en finnum að hefir sitt gildi.
í þáttum þessum leiðir skáldið okkur ein-
mitt inn í Iistaverkasafn. Við staðnæmumst við
hverja myndina af annari og hrópum ósjálf-
rátt: sRetta er lífið.« Við þekkjuiii Disu af
Skaganum. Rantiig konur eru til, jafnvel mitt
á meðal vor. Myndirnar eru svo náttúrlegar,
að þær taka hug vorn fanginn. Eða þá Una,
Auðna og Steinunn í Haga. Við dáumst að
hverju málverki. »f*etta er lífið!« — svona
margbreytt og margþætt, ýmist fult af and-
stæðum eða fegursta samræmi.
Sumir kvarta yfir því, að bók þessi haldi
engri fastri lífsstefnu fram. í köflunum ágætu
»Gras« og »Dagur dómsins« og í frásögninni
hugðnæmu um Unu í Vesturey sýnist þó bent
í vissa átt. Skáldið sýnir oss hvarvetna myndir
úr lífinu, sem við þekkjum og skiljum. Og
hver sá, sem kennir okkur að skilja lífið betur,
hann gerir okkur einmitt færari um að velja
sjálf lífsstefnuna, — og velja rjett.
Bókin er listaverk.
Hver, sem annars getur fundið nautn í fögru
málverki eða mynd, dregnri af hönd listamanns
og með blæhreinum lit og línum, hver, sem
getur orðið hugfanginn af, fögru, þróttauðgu
máli og draumgjöfulli Ijóðlist, hann mun ekki
hafna bók þessari eftir fyrsta lestur, Hann mun
stöðugt finna nýja nautn við að blaða í henni,
og lesa þar upp aftur og aftur fegurstu kaflana.
I. B.
Spakmæli.
Enginn er fátækur, fyr en hann hefir tapað
mannorði sínu, enginn óhamingjusamur, fyr en
hann hefir tapað sjálfum sjer.
— > c-
Mótlætið er vor besti augnlæknir.
--> «-
Menn, sem lítið vita, tala venjulega mikið,
hinir, sem mikið vita, tala oftast fátt. Fávísum
manni finst alt óaðfinnanlegt, sem sagt er.
--» «-
Skáldhneigður hugur hættir aldrei að vera
bamslegur