Fréttatíminn - 17.02.2012, Blaðsíða 10

S tjórn Veiðifélags Laxár á Ásum undrast „gegndar-lausan“ kostnað þriggja
manna stjórnskipaðrar nefndar við
arðskrármat árinnar. Kostnaðurinn
nam 9.228.852 krónum en félagið
hafnar réttmæti reikninga umfram
4.362.881 krónu. Mat er lagt á hversu
mikið hver jörð leggur til arðsins af
ánni, meðal annars búsvæði, þ.e.
klak hrogna, og landlengd. Í lögum
um lax- og silungsveiði er kveðið á
um að landeigendur geti farið fram
á nýtt arðskrármat á átta ára fresti.
Það sem einkum vekur undrun
stjórnar veiðifélagsins, að því er
fram kemur í samantekt sem Páll
Jónsson formaður undirritar fyrir
hönd stjórnar, er að Laxá á Ásum er
tiltölulega stutt á, um 15 kílómetra
löng, og ekki með neinum þverám.
Bendir stjórnin á að nýlegt mat Víði-
dalsár, með þverám og Hópinu, sem
ætla mætti að væri mun flóknara
verkefni kostaði rúmlega 6.3 millj-
ónir króna. Arðskrá vegna Langár
kostaði 3,5 milljónir króna, fyrir
Hafralónsá 3,6 milljónir, Flóku 3,7
milljónir, Búðardalsá 2,3 milljónir,
Haukadalsá 2 milljónir og Krossá
1,2 milljónir. Þessar ár voru metnar
á árabilinu frá 2009 til 2011.
Gegndarlaus kostnaður
Veiðifélagsstjórnin bendir á að mest-
ur tími matsmanna hafi farið í kostn-
að við mat á sameiginlegu ósasvæði
Laxár á Ásum og Vatnsdalsár. Því
væri eðlilegt að bera saman kostnað
við mat Víðidalsár við samanlagðan
kostnað við mat á Laxá á Ásum og
Vatnsdalsá en greiðslur til mats-
mannanna vegna beggja ánna námu
17,76 milljónum króna.
Stjórn veiðifélagsins segir vinnu-
brögð matsnefndarinnar ekki sam-
ræmast góðu verklagi við matsstörf
og skýringar formanns nefndarinn-
ar, sem bárust sjávarútvegs- og land-
búnaðarráðuneytinu í bréfi, rýrar og
þær einar að Laxá sé með sameigin-
legt ósasvæði og Vatnsdalsá. Önnur
úrlausnarefni séu þau sömu og unnin
hafi verið í fyrri mötum og „gefi ekki
tilefni til þess gegndarlausa kostn-
aðar sem farið er fram á.“
Stjórn veiðifélagsins segir að með-
al annars hafi reynst nauðsynlegt að
endurvinna mælingu á landlengd
vegna mistaka hjá matsnefnd. Kraf-
ist er endurgreiðslu vegna þessa. Þá
bendir hún á að allir matsnefndar-
menn hafi verið viðstaddir mælingu
á landlengd á sameiginlegu ósasvæði
Laxár á Ásum og Vatnsdalsár. Vinna
matsnefndarinnar hefði að megin
hluta falist í að kynna fyrir viðstödd-
um hvernig staðið yrði að mælingu
á lengd ósasvæðisins. Mat stjórnar
veiðifélagsins er að einn nefndar-
maður hefði getað unnið þessa vinnu
og að hún hefði átt að fara fram um
leið og vettvangsskoðun fór fram
við Laxá á Ásum. Þannig hefði mátt
lækka vinnuframlag matsnefndar
um að minnsta kosti 2/3 vegnar
þessarar tilgreindu vinnu og eknum
kílómetrum matsmanna hefði fækk-
að töluvert en veruleg athugasemd
er gerð við mikinn akstur við mat
árinnar. Nefndarmennirnir þrír óku
alls 9.753 kílómetra við matsstörfin
en þeir búa bæði norðan og sunnan
heiða.
Matsnefndarmenn hafi enn frem-
ur setið inni í bifreið sinni megin
hluta þess tíma sem mæling átti sér
stað. Með betra skipulagi hefði ver-
ið auðvelt að mæla landlengd þeg-
ar fyrsta vettvangsskoðun fór fram
og þannig hægt að fækka eknum
kílómetrum, lækka fæðiskostnað
og fækka fjölda vinnustunda mats-
nefndarmanna. Skipulag og undir-
búningur matsnefndarinnar hafi ver-
ið afar bágborinn og sá tími sem fór
í lúkningu á matinu dæmalaus. Ósk
um nýtt arðskrármat barst í október
árið 2007 en matsnefndin lauk störf-
um með úrskurði í nóvember síðast-
liðnum. Stjórn veiðifélagsins telur að
slitrótt vinna matsnefndarinnar yfir
fjögurra ára tímabil, lélegur undir-
búningur og skipulagsleysi nefndar-
innar hafi valdið því að kostnaður
við matsstörf hafi aukist verulega
umfram það sem eðlilegt er við sam-
bærileg möt.
Veiðifélagsstjórnin bendir líka á að
nútíma fjarskiptatækni geri mönn-
um kleift að skiptast á skoðunum án
þess að aka marga hringi kringum
landið til að fá úrlausn þeirra matsl-
iða sem hún hafði til úrskurðar.
Flókið úrskurðarefni
Sjávarútvegs- og landbúnaðarráðu-
neytið óskaði skýringa á „óvenjulega
háum kostnaði“ við arðskrármatið
og í skýringum Örlygs Hnefils Jóns-
sonar, formanns matsnefndarinnar,
segir að umfang vegna arðskrárgerð-
ar fyrir veiðifélög Laxár á Ásum og
Vatnsdalsár hafi verið óvenju mikið
í báðum tilvikum. Vatnasvæði ánna,
sem hafa sameiginlegt ósasvæði,
sé að mörgu leyti sérstakt. Ágrein-
ingur hafi verið uppi um hvort og
með hvaða hætti ósasvæðið skyldi
tekið til mats í báðum ánum. Það
hafi reynst f lókið úrskurðarefni
sem matsnefndin hafi þó lagt mikla
áherslu á að ljúka með málefnalegri
niðurstöðu fyrir þá sem áttu í hlut.
Framkvæma hafi þurft nýjar bakka-
lengdarmælingar og við báðar árnar
hafi ýmis ágreiningsefni verið upp
sem leysa hafi þurft úr með tilliti til
arðsúthlutunar. Vegna eðlis ágrein-
ingsefnanna hafi oftar verið farið á
vettvang til skoðunar staðhátta en
tíðkast hefur við aðrar ár. Ljóst sé
því að matskostnaður í tilviki beggja
veiðifélaganna sé því hærri en í öðr-
um matsmálum en þau séu þau um-
fangsmestu sem matsmennirnir hafi
komið að.
Eðlilegur akstur?
Stjórn Veiðifélags Laxár á Ásum
kannast við þau ágreiningsefni sem
Örlygur Hnefill nefnir en gerir mikl-
ar athugasemdir við það að það taki
nefndina sem samsvarar 21 vinnu-
viku að komast að niðurstöðu. Gera
verði þá kröfu til aðila sem hafi það
að aðalstarfi að fjalla um dómsmál að
þeir geti metið þau gögn sem þeir fá
í hendur án þess að þurfa að takast
á hendur um 10 þúsund kílómetra
akstur.
Þá komi ekkert fram um umfjöll-
unarefni nefndarinnar á hverjum
tíma, aðeins hvar þeir hafi hist, með-
al annars á Egilsstöðum og í Gríms-
nesi. Spurt er hvort það séu heppileg-
ustu fundarstaðirnir. Fram komi að
í seinni hluta matsins hafi formaður
matsnefndarinnar ekið 4143 kíló-
metra vegna mats Laxár á Ásum en í
bréfi stjórnar Vatnsdalsár komi fram
að formaðurinn ók á sama tíma 5953
kílómetra vegna mats á þeirri á. Það
er á ellefta þúsund kílómetrar á rétt
rúmlega ári. Er það eðlilegt?, spyr
stjórn Veiðifélags Laxár á Ásum.
Jónas Haraldsson
jonas@frettatiminn.is
Undrast „gegndarlausan“ kostnað
við arðskrármat Laxár á Ásum
Kostnaður við arðskrármat Laxár á Ásum nam rúmlega 9,2 milljónum króna, langt umfram kostnað við mat annarra veiðiáa. Stjórn veiðifélags árinnar hafnar rétt-
mæti reikninga umfram rúmlega 4,3 milljónir. Sérstök athugasemd er gerð við nær 10 þúsund kílómetra akstur vegna matsins og að matsnefndin hafi ekki nýtt
sér ekki nútíma fjarskiptatækni. Formaður matsnefndarinnar segir „óvenju háan kostnað“ skýrast af umfangi arðskrárgerðarinnar, sérstöku ósasvæði og að úr-
skurðarefni hafi verið óvenju flókin. Jónas Haraldsson kynnti sér deilumálið.
Laxá á Ásum. Stjórn Veiðifélags árinnar blöskrar kostnaður við arðskrármat
hennar. Formaður matsnefndarinnar segir óvenjulega háan matskostnað helgast
af flóknu úrskurðarefni. Ljósmynd Hanna Kristín Gunnarsdóttir
Mats-
nefndin
Matsnefndar-
mennirnir eru þrír;
Örlygur Hnefill
Jónsson formaður,
Ásgeir Magnússon
og Þorgils Torfi
Jónsson. Örlygur
Hnefill fer fram á
3.962.661 krónu
vegna arðskrár-
mats Laxár á
Ásum, Ásgeir
2.906.551 krónu
og Þorgils Torfi
2.253121 krónu.
Annar tilfallandi
kostnaður er
106.520 krónur.
Nútíma
fjarskipta-
tækni gerir
mönnum
kleift að
skiptast á
skoðunum
án þess að
aka marga
hringi
kringum
landið.
10 fréttaskýring Helgin 17.-19. febrúar 2012