Fréttatíminn - 23.03.2012, Qupperneq 30

þáttum hvernig ungum stúlkum
gengur að flytja að heiman til
Bandaríkjanna í heilt ár. Þetta starf
hentar alls ekki öllum.“
„Ég var fyrsta árið með tvíbura
sem au-pair,“ segir Ýr, „og í annað
skipti með par – því ég var á bundn-
um vöktum að það þýddi ekkert
að hafa eina manneskju með fimm
krefjandi börn. Þegar ég flutti til
Fíladelfíu voru vaktirnar að heiman
og þá var ég sjaldnar með au-pair.
Börnin hafa forgang
Þær telja það báðar kost að mennir
þeirra séu ekki læknar – hvað þá
barnalæknar en Jón, eiginmaður
Ýrar, er framkvæmdastjóri á aug-
lýsingastofu. Eiginmaður Soffíu
heitir Ágúst Sverrir Egilsson og er
doktor í stærðfræði.
Hvernig rammið þið inn daglegt
líf með svona mörg börn, fyrst í
námi, svo í starfi?
„Mér fannst auðveldara að vera
með börn þegar ég var í námi,“
svarar Soffía. „Þá gat maður betur
skipulagt tíma sinn í kringum
börnin en eftir að maður er kominn
í fullt starf inni á sjúkrahúsi.“
Ýr tekur undir þessi orð og bætir
við:
„Þetta er allt í lagi meðan þau eru
heilsuhraust. Ég hef fengið mjög
góða aðstoð frá tengdaforeldrum
mínum, þau hafa hjálpað okkur
rosalega mikið, passað fyrir okkur
og slíkt. En um leið og verða ein-
hver alvarleg veikindi eða eitthvert
áfall dynur yfir, þá verður maður að
taka ákvörðun um að láta börnin
ganga fyrir öllu. Það er til dæmis
ekki þannig að maður verði svekkt-
ur á að komast ekki í líkamsrækt
eða slíkt! Um leið og maður hefur
ákveðið að börnin hafi forgang þá
er maður sáttur.“
Soffía segist oft fá spurninguna:
Og hvenær hefurðu tíma fyrir þig?
„Mér finnst þetta í raun mjög
skrýtin spurning,“ segir hún.
„Vegna þess að við njótum þess
að vera með börnunum okkar
og vera fjölskylda. Það er sá tími
sem við höfum fyrir okkur sjálf
til að njóta. Mér finnst ég aldrei
hafa misst af neinu sem ég hefði
átt að gera „fyrir mig“. Mér finnst
mjög skrýtið hversu margir telja
sig þurfa að eiga tíma fyrir sig frá
börnunum sínum eða barninu sínu.
Þetta er okkar líf og við erum mjög
ánægð og sátt með það eins og það
er. Ég held að við höfum kannski
Gráða & feta ostateningar henta
vel í kartöusalatið, á pítsuna,
í sósuna, salatið, ofnréttinn og
á smáréttabakkann.
ms.is
Gráða & feta
ostateningar í olíu
H
V
ÍT
A
H
Ú
SI
Ð
/
S
ÍA
kynnst því meira í Bandaríkjunum
því Ameríkanar sinna börnunum
sínum miklu meira en Íslendingar
gera. Fjölskyldan er svo mikilvæg
þar, en fólk hér er meira tætt og
vill vera alls staðar, fara eitthvað
og gera eitthvað. Í Bandaríkjunum
vorum við í vinnunni og svo með
fjölskyldunni. Við erum tiltölulega
nýflutt aftur heim. Það byrjaði á
að sá elsti vildi fara í menntaskóla
hér, svo sá næsti og næsti og þá
ákváðum við að flytja alveg heim
aftur. Það er mjög fínt ef við undan-
skiljum kannski veðrið eins og það
hefur verið hér í vetur!“
Ekki til umræðu að vera heima
yfir veiku barni
En á hvaða aldri eru börnin?
„Ég á Egil Almar, sem er 24
ára, og var að útskrifast sem hag-
fræðingur,“ svarar Soffía og heldur
áfram upptalningunni: „Næstur
er Kjartan Logi 22 ára, annars árs
læknanemi, sem er að gera mig að
ömmu í maí, Stefán Snær 18 ára,
er í 5. bekk í MR, Gunnar Jökull
15 ára, Alma Hildur 12 ára, Ágúst
Bjarki 10 ára – öll í Hörðuvallaskóla
og Atli Freyr og Breki Freyr eru
fjögurra ára í leikskóla.“
Það er því líflegt á heimilinu hjá
þeim, líka hjá Ýr, þótt tvö elstu börn
hennar séu flutt að heiman.
„Sá elsti, Tindur, 24 ára býr ekki
heima, Gunnhildur Yrsa, 23 ára
býr hjá kærastanum sínum, en
ekki mjög langt frá heimili okkar
sem betur fer,“ segir hún brosandi.
„Hún er í námi í íþróttafræðum við
Háskólann í Reykjavík og er lands-
liðskona í fótbolta, Urður, 19 ára,
er að verða stúdent úr MR í vor
og virðist eiga mun betur með að
skipuleggja námið en ég átti á sama
aldri. Ilmur, sextán ára, er að ljúka
10. bekk og Þórunn fimmtán ára er
í 9. bekk; báðar forfallnar fótbolta-
konur. Sigurður Tumi er að verða
9 ára og með Asperger-heilkenni
og stundar nám er í þriðja bekk í
Flataskóla, Sæmundur Tóki, sex
ára er í fyrsta bekk og Elfur Fríða,
þriggja ára er á leikskóla. Þannig að
við erum átta í heimili ennþá – sem
betur fer.“
En á tímabili voruð þið tíu á
heimilinu, hvernig ferðu að því að
sjá um börn, heimili, eldamennsku
og allt sem gera þarf og vera í fullu
starfi sem læknir?
„Maðurinn minn eldar allt, enda
er ég heimsins versti kokkur,“
segir Ýr og brosir. „Við kaupum
inn til skiptis og svo er ég með
heimilishjálp sem hjálpar mér að
þrífa. Tengdaforeldrar mínir eru
mjög hjálplegir eins og ég sagði
áðan. Þau sjá um að sækja og keyra
krakkana þegar ég er á vöktum því
maðurinn minn vinnur alltaf fram
að kvöldmat. Svo er náttúrlega gott
að eiga börn á löngum tíma, því þau
eldri hjálpa til með þau yngri. Þetta
bara gengur. Mér finnst heimilis-
haldið mun auðveldara núna en
þegar ég var með fimm börn undir
tíu ára aldri. Nú er ég með næstum
fullorðin börn sem geta skotist út í
búð og slíkt, passa yngri systkinin
þegar ég fer út í búð. Það var mikið
mál í Ameríku með fimm lítil börn
og þurfa að setja alla í bílinn og
taka halarófuna með að versla.
Ég man þegar ég var gengin 38
vikur með Þórunni og spurði hvort
ég mætti hætta að taka vaktir, ég
gæti alveg unnið dagvinnuna, en
þá svaraði læknirinn – sem var
karlmaður – „Ég veit ekki hvers
vegna þú ættir ekki að geta tekið
vaktir. Þú ert ekkert veik, þú ert
bara ófrísk.“ Afstaðan í Ameríku
er sú að þó allir séu hrifnir af því
að þú eignist börn, þá sinnir þú
þeim sjálfur og færð bara fjögurra
vikna fæðingarorlof og tveggja
vikna sumarfrí og það kemur ekki
til greina að hringja og segjast
vera með veikt barn. Hér heima er
kúltúrinn allt annar, leikskólarnir
góðir. Munurinn er kannski sá að í
Bandaríkjunum leysir leikskólinn
dagvinnuna manns. Þar má barnið
vera frá sjö á morgnana til sex
síðdegis en hér á landi er gert ráð
fyrir átta klukkustunda veru barns
á leikskóla. Það er til dæmis mjög
erfitt fyrir hjúkrunarfræðing sem
á að mæta klukkan 8 í vinnuna og
taka rapport (vaktaskipti og upp-
lýsingar um sjúklinga) að gera það,
þegar leikskólarnir opna ekki fyrr
en um klukkan átta. Hvernig áttu
að geta unnið átta tíma vinnudag ef
barnið getur bara verið í átta tíma
á leikskóla? Það þarf að finna ein-
hvern milliveg þarna milli Íslands
og Bandaríkjanna. Þegar maður er
í sérnámi lærir maður mest á því að
vera í vinnunni inni á sjúkrahúsun-
um, læra, sjá hluti, vera þátttakandi
og vera á löngum vöktum.“
„Já, það var mikil viðvera fyrstu
árin, en að sama skapi finnst okkur
það hafa verið góð menntun,“
segir Soffía. „Við hefðum aldrei
viljað fara annað en til Bandaríkj-
anna, þótt við værum með stóran
barnahóp. Ég held að við höfum
komið heim reynslunni ríkari. Á
mínu heimili gerðum við skriflegan
samning á okkar fyrsta búskap-
arári, undirritaðan og vottaðan
og þar var verkaskiptingin okkar.
Fyrsta veturinn okkar með Egil
Almar var Ágúst skráður fyrir elda-
mennsku og ég sá um þvottinn og
ótrúlegt er að þessi skipting helst
enn, enda Ágúst afbraðskokkur
og ég passa að hrósa honum sem
mest,“ segir Soffía.
Skilningsríkar á líðan foreldra
„Á hverjum einhverjum einasta
degi í vinnunni á Barnaspítalanum
að uppgötva ég hvað ég hef tekið
með mér að heiman í samskiptum
mínum við mín eigin börn,“ segir
Ýr. „Við Soffía erum með börn á
öllum aldri, við vitum hvað er í
tísku, hvaða íþróttafélög eru í gangi
og þannig eigum við betra með að
ná góðum samskiptum við börnin.
Svo þekkir maður þessa tilfinn-
ingu: Ég myndi gera hvað sem er
fyrir barnið mitt! Og ef foreldrar
eru áhyggjufullir og finnst ekki nóg
gert fyrir barnið, þá skil ég þau full-
komlega. Ég væri alveg eins með
veikt barn. Ég skil foreldra mjög vel
þegar þeir sýna lítinn vilja til sam-
skipta vegna þess að ég skil þau.
Þau eru bara hrædd.“
„Þetta er áskorunin við að vera
barnalæknir,“ segir Soffía. „Við
erum ekki bara með barnið, heldur
foreldrana og alla fjölskylduna og
það eru mismunandi sjónarmið og
við þurfum að sinna öllum þessum
þáttum þannig að allir gangi sáttir
frá borði. Þess vegna er þetta öðru-
vísi en þegar læknar eru sérhæfðir í
fullorðinslækningum.“
„Það er örugglega erfitt að vera
að eignast sitt fyrsta barn á þessum
árum, foreldrarnir fá einar ráð-
leggingar frá ömmum, aðrar frá
barnalækni og þær þriðju af Barna-
„Nú koma
pabbarnir einir
með barnið
til læknis, það
þekktist nú ekki
fyrir 24 árum.
Fyrst þegar ég
kom fram á bið-
stofu að sækja
barn og sá bara
ungan karl-
mann með lítið
barn spurði ég
undrandi: „Hvar
er mamman?“
Pabbar í dag
vita allt,“ segir
Ýr. Soffía Guðrún Jónasdóttir og Ágúst Sverrir Egilsson ásamt sínum átta börnum: Agli Almari (24) Kjartani Loga (22), Stefáni Snæ (18), Gunnari Jökli (15), Ölmu Hildi (12), Ágústi
Bjarka (10) og tvíburunum Atla Frey og Breka Frey (4). Ljósmynd/Hari
30 viðtal Helgin 23.-25. mars 2012