Læknablaðið - 01.06.1943, Side 18

140
LÆKNABLAÐIÐ
2—3 daga, áöur en sjúklingurinn
veikist verulega. Þaö er algengt,
aö sjúklingurinn komi á spitala á
3.—6. degi og innleggist þá gjarn-*
an meö diagnosunni septisk angina
eöa grunur um diptheritis, því aö
oftast ber snemma á einkennum
frá hálsi, allt frá smávegis sárind-
um upp i roöa, peritonsillit., meö
gráum og gulgráum skánum. Utan
á hálsi bólgna tiðast og mest
angulæreitlarnir og rennur bó’.gan
gjarnan saman í hellu, allt aö
barnshnefa stóra. Þessi einkenni
tilheyra einkum því formi, sem
nefnt hefir veriö monocytangina.
Sumir telja sérkennilegt, aö angin-
an byrjar ekki strax, heldur eftir
nokkra daga (sbr. aðrar anginur).
Þá geta eitlar bólgnað víöar, niöur
með sternocleido og fer þá fonnið
aö líkjast meira eöa minna Pfeiff-
ers Drúsenfieber. Aldrei grefur í
eitlunum. Flestir telja aö miltis-
stækkun sé alltaf einhver (i /z—/2.
tilfella), ekki alltaf palpabel, en
stundum mikil, og stundum lítils-
háttar lifrarstækkun. Icterus hefir
líka sézt í nokkrum tilíellum. Ex-
anthem er ekki ótitt, en kemur
gjaran ekki fyrr en hiti fer að
lækka og önnur einkenni aö réna,
og hækkar hiti þá aftur. Exant-
heminu er mismunandi lýst, líkist
scarlatssóttar-, mislinga-, eöa rube-
ola-útbr.otum, og þó engu af þeim
fullkomlega og hverfur fljótt.
Getið er urn stomatit. aphtosa og
conjunctivit. follicularis. Líðan
sjúklinga er mismunandi, oftast
ekki þungt haldnir, en í seinni tið
hefir verið sagt frá þungum til-
fellum, með alvarlegum einkenn-
um frá miðtaugakerfinu, svo sem
meningo-encephalit, mononucl.
frumur i spinalvökvanum, og loks
central öndunarlömun og dauða.
Sjúkdómurinn tekur einkum börn
og unglinga, frekar karlkyniö, en
miðaldra fólk sleppur ekki alveg.
Mest ber á veikinni vor og haust.
Sjúkdómurinn varir mjög misjafn-
lega lengi, aldrei minna en viku—
10 daga, algengt 2 vikur — nokkr-
ar vikur og jafnvel nokkra mán-
uði, einkum vill eitlaþrotinn hald-
ast lengi eftir aö önnur einkenni
eru horfin. Hitinn fellur lytiskt.
Sumir skipta sjúkdóminum í 3
klinisk form: 1) febrilt form, 2)
anginöst form (monocytangina),
3) glandlært form (Pfeiffers).
Patholog. Aðaleinkenni veikinn-
ar, og það einkennið sem samein-
ar hin mörgu klinisku form i
symptomkomplexið m. i., kemur
fram í blóðinu. Samfara meiri eða
minni aukningu hv. blk. (stund-
um líka eölilegur fjöldi) veröur
mikil röskun á innbyrðis fjölda-
hlutföllum hv. blk., þannig að
mononucleerar frumur veröa yfir-
gnæfandi. Nokkur óeining hefir
ríkt um það, hvaöa frumur þetta
væru, en flestir viröast nú orðiö
sanunála um, aö það séu lympho-
cytar á mismunandi stærðar- og
þroskastigi. Stærri frumurnar líkj-
ast mikið monocytum og jafnvel
myeloblöstum, og þekkist það í
sundur á gerð kjarnanna og auk
þess litast protoplasmað basophilt.
Til klin. diagn. er venjulega látið
nægja aö-greina á milli polynucl.
og mononucl. fruma, og við m. i.
fer tala hinna mononud. oft upp
í 70—80% og jafnvel yfir 90%,
en mun vera talið pathognomon-
iskt, þó ekki sé nema 50—-6o% og
jafnvel minna, ef frumurnar eru
af ,,mononucleosuforminu“, sem
svio er kallað, en það eru atypiskir
lymphocytar með dauft lituðum.
nýrnalaga kjarna og breiðri proto-
plasma-rönd. Differential-talning-
in fer fram í venjulegu litunar-
præparati meö May-Grúwakl-
Giemsa litun. Blóöbreytingin get-