Læknablaðið - 28.12.1958, Blaðsíða 33

L Æ K NABLAÐIÐ
149
HÆTTA: LÆKMR AÐ
STARFI
£fli' JoLn %rL,, W. 3. 3oJ„ D.R.C.P.
Þýtt hefur með leyfi höfundar yilmundur Jónsson, landlæknir.
„Enda þótt læknar beiti allri
þekkingu sinni af stakri sam-
vizkusemi, vinna þeir stundum
tjón, þegar þeir ætla sig gera
gagn.“ — Henry Etienne (1528
—1598): Apology for Herodotus.
Ef við værum inntir eftir þvi,
hvort við héldum, að við ynn-
um meira tjón en gagn með
læknisstörfum okkar, mundum
við sennilega undrast spurning-
una og jafnvel fvrtast við. Við
erum því vanastir að líta á okk-
ur sem velgerðarmenn samfé-
lagsins, og vera kann, að til
uppjafnaðar megi það til sanns
vegar færa. En þar fyrir er sú
niðurstaða engan veginn jafn-
sjálfsögð og augljós og við gæt-
um haldið. Fvrir einni eða
tveimur öldum, þegar blóðtök-
ur og laxéringar voru í alglevni-
ingi sem læknisaðgerðir, er ekki
ólíklegt, að læknar liafi bein-
línis drepið fleira fólk en þeir
læknuðu, eins og samtímagagn-
rýnendur háru sér lika í munn.
Jafnvel nú á tímum getum við
óvitandi og í beztu meiningu
unnið ómælt tjón, ýmist hver
einstakur á sjúklingum sínum
eða sem stétt á samfélaginu í
heild.
Fjórar höfuðástæður eru til
þess, að ósérplægnir og sam-
vizkusamir læknar vinna stund-
um tjón, þegar þeir hyggja sig
gera gagn, og þær ástæður eru
eftirtaldir annmarkar: þekk-
ingarskortur, óbeizlaður áliugi,
ofmetnaður og kjarkleysi.
Þekkingarskort hins einstaka
læknis her hér ekki á góma, því
að samvizkusaman lækni bagar
ekki svo mjög þekkingarskort-
ur, a.m.k. ekki, að því er tekur
til læknisfræði. Við munum hér
virða fyrir okkur þekkingar-
skort í víðara skilningi, þ. e.
þekkingarskort læknastéttarinn-
ar í lieild. Við hljótum að játa,
að flestir læknar þola illa sam-
anburð við aðra sérmenntaða
menn, þegar um er að ræða
þekkingu á greinum eins og
hókmenntum, heimspeki, rök-
fræði, hagfræði og jafnvel nátt-
úruvísindum. Við blekkjum
sjálfa okkur, ef við höldum, að
við séum þjálfaðir í vísindaleg-
um vinnuhrögðum. Sumir okk-
ar kunna að vera það, en meiri
hluti þeirra, sem að lækningum
starfa, vissulega ekki. Spyrjið
livaða reglulegan vísindamann,
sem vera skal. Læknisfræði er
svo víðtæk og aðgangsfrek
fræðigrein og læknanámið svo