Læknablaðið - 01.06.1962, Side 56

80
LÆKNABLAÐIÐ
náðu yfir, fannst lungnakrabbi
við krufningu hjá 13, og hjá a.
m. k. tveimur til viðbótar bentu
öll klínísk einkenni til sama
sjúkdóms. 3(32 einstaklingar,
sem unnu ekki námuvinnu,
voru teknir til samanburðar,
og fundust engin einkenni um
lungnakrabba né ryksjúkdóma
í lungum þeirra. Arsen-sam-
bönd koma fyrir í margs kon-
ar málmgrýti (crudeores) og
eru mikið notuð í iðnaði og
sem skordýraeitur í landbún-
aði.
Lungnakral)bi virðisl ekki
algengari bjá sjúklingum með
kísillunga (silicosis) en al-
mennt gerist, en bjá sjúkling-
um með asbestlunga (asbest-
osis) hefur tíðni lungnakrabba
mjög aukizt. Asbest er samsett
silicat af magnesium, járni og
alúminíum og hefur sérkenni-
lega þráðlaga kristalbyggingu.
Linzbach og Wedler(l)
krufðu árið 1911 92 sjúklinga
með asbestlunga og fundu
lungnakrabba bjá 14. Margir
þessara sjúklinga voru ungir,
og tíminn, sem þeir höfðu ver-
ið í hættu vegna þessa efnis,
var frá 3—27 ár. Mest var ryk-
hættan i skemmum, þar sem
efnin voru gevmd, og við
vinnslu þeirra, svo sem spuna
og vefnað.
í Þýzkalandi var frarn til
1939 lýst 39 tilfellum af lungna-
krabba meðal þúsund verka-
manna í krómverksmiðjum og
námum og var það fjórum
sinnum hærri tiðni en almennt
gerðisl á þeim tíma. Machle og
Gregorius, sem rannsökuðu
dauðaorsakir krómverka-
manna, fundu að 22% höfðu
lungnakrabba, sem var sextán-
föld tíðni miðað við aðra
starfsflokka. 1 sumum námum
var jafnvel talið, að allt að
60% verkamannanna fengju
krabba í lungu. Aðeins þau
krómsambönd, þar sem króm-
ið er eingilt, virðast valda
krabba.
Tekizt liefur að sýna mela-
plasia og byrjandi krabbamein
í berkjuslímhúðinni i kring-
um krómiltiskristalla. Hver
svo sem carcinogenin eru, þá
virðast þau oftast þurfa all-
langan tíma, eða a. m. k. 10 til
15 ár, jafnvel mun lengri tíma,
til myndunar krabbameinsins.
Langt er síðan menn létu sér
detta í hug orsakasamband
milli reykinga og lungna-
krabba, og, eins og áður er gel-
ið, bentu þeir Wynder og Gra-
ham á það árið 1950, að lungna-
krabbi væri mjög sjaldgæfur
meðal þeirra, sem reyktu ekki.
Það var argentínski læknirinn
Roffo(2), sem er heimsfræg-
ur fvrir krabbameinsrannsókn-
ir sínar, er sýndi fram á, að
í sígarettum er efni, sem getur
framkallað krabbamein, ef því
er dælt í rottur. En nú fá menn
aðeins revkinn af tóbakinu
niður í lungun, en ekki lóbakið