Læknablaðið - 01.06.1964, Síða 28

58
LÆKNABLAÐIÐ
Þórður Möller:
MISNOTKUN SLÆVANDI LYFJA
Eftir hinn almenna inngang
Tómasar Helgasonar hér að
framan er ætlunin, að ég fari
nokkrum orðum um misnotk-
un slævandi lyfja og þá fvrst
og fremst barbiturata og
skyldra lyfja að verkun.
Ekki er ástæða til að ræða
neitt um sögu barhiturata,
beldur látið nægja að gela þess,
sem alkunna er, að um áratugi
liafa þau verið einna mest not-
uð af róandi og svæfandi Ivfj-
um, — allt eftir stærð skammt-
anna.
En það er auðséð, m. a. af
því, live afbrigðum þessa
flokks hefur f jölgað mikið með
tímanum, að menn liafa leitað
mjög að einbverju betra, ekki
verið fyllilega ánægðir með
það, sem þeir Iiöfðu. Er það
að vissu levti nauðsynlegur
mannlegur eiginleiki, þó að
liann sé gallaður, — eins og
svo margt annað mannlegt.
Lengi vel höfðu menn aðeins
bin lengurverkandi barbituröt,
diæthylbai'bitursýru og phenvl-
ætbylbarbitursýru og natrí-
umsölt þeirra. Þessi efni revnd-
ust hafa áberandi „kumulativ“
verkanir, svo að þau voru tals-
vert vandmeðfarin til lengdar.
* Fyrirlestur haldinn i L. R. 8.
mai 1963.
Komu fram eiturverkanir, sem
voru sennilega betur kunnar
]ni en nú orðið, þ. e. a. s. vax-
andi sljóvgun, minnisleysi og
tregða, lítils báttar ataxia,
jafnvel sjóntruflanir og con-
fusio. Ekki livað sizt mátti sjá
þessi fyrirbrigði bjá epileptici,
sem urðu oft og einatt að nota
lyf af þessum flokki í stórum
skömmtum og í langan tíma.
Almennt er talið, að hætta á
misnotkun þessara langverk-
andi lvfja sé ekki svo mikil,
eða áberandi. En vegna ókosta
þeirra var reynt að breyta eig-
inleikum þeirra og tókst vissu-
lega á margan liátt, og varð
árangurinn ýmis vel kunn efni
eins og allypropvmal, pentv-
mal, mebumal og seconal og
ýmis fleiri, — allt saman efni
með ýmsa mjög góða kosti, en
aðra áberandi ókosti, sem m.
a. hafa komið fram í beinni
misnotkun og enda ávana,
jafnvel ástríðukenndum á-
vana.
Þetta er e. t. v. ekki öllum
kollegum ljóst sem skyldi, og'
er það kannski ekki að undra,
þar sem meira að segja þekkt-
ir og reyndir geðlæknar hafa
dregið það mjög í efa og jafn-
vel afneilað því með öllu, að
slíkt ætli sér slað.
Ekki verður um það deilt, að