Læknablaðið - 01.06.1964, Síða 34

64
LÆKNABLAÐIÐ
Gunnar Guðmundsson:
AIVIFETAIVIIIMPSYKOSLR
Á undanförnum niánuðum
höfum við í Kleppsspítalanum
liaft til meðferðar tvo sjúkl-
inga með geðtruflanir, sem
teljast hein afleiðing ofnotkun-
ar lyfja, sem náskyld eru am-
fetamini, og voru sjúkdóms-
einkennin töluvert svipuð þvi,
sem er við geðklofa (scliizo-
phrenia).
Munu nú vera á markaðin-
um um 25 lyf, sem eru náskyld
amfetamini og notuð eru til að
örva miðtaugakerfið, og einnig
berkjuvíkkandi og æðaþrengj-
andi, en enn fremur sem megr-
unarlyf. Þeirra þekktust eru
metylphenidat (ritalin) og
phenmetralin. Efnafræðilega
séð eru sumir hinna svo köll-
uðn „monoamine oxidase in-
hibilors“ ekki óskyldir am-
fetamini, en lyf úr þeim flokki
hafa verið notnð gegn þung-
lyndi.
Auk verkana á miðtauga-
kerfið eru verkanir amfeta-
mins, ritalins og phenmetra-
ári, eða þeim auðkennum, sem
talin væru ugglaus, um þá
sjúklinga, er fá lyf sem þessi
eða svipað hættuleg. Gæti slikt
orðið það aðhald, sem dygði
fyrir ýmsa þeirra og okkur
sjálfa.
lins, en það eru þau lyf, sem
áðurnefndir sjúklingar höfðu
notað og mest var skrifað um í
blöðin á sl. hausti, eru eins og
við önnur „sympatomimetisk“
amin, þ. e. a. s. amin, sem hafa
verkun, sem svipar til þess sem
sést við erting á „sympatikus“.
Við það magn af amfetamini,
sem notað er til lækninga (5—
20 mg) verða menn nokkuð
kátir (eufori), vinnugleðin
eykst, svo og sjálfstraustið og
þörfin fyrir að tala, en svefn-
þörfin minnkar. Gæði andlegr-
ar vinnu er óbreytt við áður-
nefnda skannnta. Til lækninga
liafa þessi efni verið notuð við
þunglyndi (eru þó óliæf við
depressio endogenica), við
ýmsar tegundir flogaveiki, svo
sem pyknolepsí, cataplexi og
narcolepsi; einnig hafa þau
verið notuð við þeim drunga
eða tregðu, sem fram kemur
hjá flogaveikissjúklingum, sem
fá mikið magn af phenemali.
Þessi lyf hafa verið gefin sjúkl-
ingum, sem hafa eftir á feng-
ið riðulömun eftir heilabólgu.
Stundum hafa þau verið gefin
við eðlilegri þreytu og sem
megrunarlyf.
Ekki mundi ég vilja ráð-
* Fyrirlestur haldinn í L. R. 8.
maí 1963.