Læknablaðið - 01.08.1966, Side 83

L Æ Ií N A B L A Ð I Ð
189
BÓKARSPJALL
JENS SCHOU: Forordningslœre. Om fremstilling og ordination
af lœgemidler. Arnold Busck, Kaupmannahöfn 1966 (137 bls.).
Eftir Þorkel Jóhannesson.
Bók þessi fjallar um tilbúning og ávísun lyfja, svo sem titill henn-
ar bendir til. Höfundur er velkunnur lyfjafræðingur (farmakólóg) í
hópi yngri lækna í Danmörku. Sérgrein hans er frásog (absorptíón)
lyfja. Bókin er sniðin við hæfi lækna og þá vitaskuld fyrst og fremst
ætluð dönskum læknum. Hér ber þess þó vel að gæta, að sama lyfja-
skrá (Pharmacopoea Nordica 1963, Editio Danica) og sama lyfseðla-
safn og lyfjaforskriftasafn (Dispensatorium Danicum 1963 og DAK
1963) með viðaukum gilda bæði á íslandi og í Danmörku.* Reglur um
tilbúning, ávisun og útlát lyfja eru einnig að öðru leyti nálega hinar
sömu í báðum löndum. Því er það ætlun þess, er þetta ritar, að bókin
eigi einnig nokkurt erindi til islenzkra lækna og hún sé þess virði, að
á hana sé minnzt í Læknablaðinu.
í 1. kafla er böndum slegið á efnið og það skilgreint í stórum
dráttum. í 2. kafla ræðir um tegundir lyfja og lyfjasamsetninga. Kafl-
inn endar með eins konar útfararversi yfir hinum klassísku ordi-
nationes magistrales. Höfundur skrifar þannig: „Man kan derfor i dag
betragte de magistrelle kompositioner som en forældet ordinations-
form, som dog endnu vil leve i den mere empiriske traditionsbundne
terapi, som f. eks. ved salvebehandling af visse hudlidelser. De magist-
relle kompositioner hörte med til den klassiske lægekunst, men má
vige for den rationelle farmakoterapi, efterhánden som den kausale
terapi vinder frem.“ — Til gamans má hér geta, að höfundur birtir
ágætt dæmi um magistrel ordínatíón (sbr. 2. mynd, 31. bls.).
3. og 4. kafli fjallar um lyfjaskrár (farmakópur) og aðrar lögbækur
(lyfseðlasöfn og lyfjaforskriftasöfn, sbr. að framan), sem notaðar eru
við tilbúning lyfja. Höfundur gerir í stuttu máli grein fyrir þessum
bókum. Ættu sem flestir læknar að glöggva sig á þessu efni, enda
virðast menn í læknastétt á íslandi gera sér næsta óljósar hugmyndir
um tilveru nefndra bóka.
í 5. kafla ræðir um Pharmaconomia Danica 1965. Pharmaconomia
Danica er handbók í vasabókarbroti og ætluð læknum eingöngu. í
henni er getið allra lyfja og lyfjasamsetninga, sem við útgáfu bókar-
innar voru talin í Pharmacopoea Nordica og Dispensatorium Danicum.
Höfundi farast svo orð um Pharmaconomia Danica: „Under det enkelte
lægemiddel nævnes samtlige indholdsstoffer, sável de virkningsmæssigt
aktive som de inaktive farmaceutiske hjælpestoffer, disses mængde i
præparatet, de aktive stoffers farmakodynamiske virkning, indikatio-
nerne for præparatets anvendelse, de almindeligt benyttede doseringer,
* Lögbækur þeasar tóku gildi hér á landi 1. apríl 1966. Ýmsar breyt-
ingar hafa verið gerðar á styrkleika lyfja frá því, sem er í eldri lyfja-
skrá. Skrá yfir helztu þess konar breytingar er að finna á 11. bls. í
Pharmaconomia Danica 1965.