Læknablaðið - 01.10.1973, Síða 30

198
LÆKNABLAÐIÐ
í áðurnefndum heildarrúmafjölda spítal-
ans 1970). Hins vegar varð sama ár einnig
töluverð aukning á innlagningatíðni
kvenna, sem ekki skýrist á bennan hátt,
heldur hlýtur að stafa af aukinni nýtingu
sjúkrarúma spítalans og styttri dvalartíma
nýinnlagðra sjúklinga. Þar um valda að
sjálfsögðu framfarir í meðferð geðsjúk-
dóma og ekki síður stórfelld aukning á
starfsliði spítalans. T. d. hefur læknaliðið
næstum því þrefaldazt síðustu árin. Einn-
ig hafa bætzt við félagsráðgjafar, sálfræð-
ingar og sérmenntað hjúkrunarfólk. Ný
meðferðarform hafa verið tekin upp í við-
bót við þær aðferðir, sem fyrir voru, svo
sem samfélagslækningar, hópmeðferð og
fjölskyldumeðferð. Vinnulækningum hef-
ur að sjálfsögðu verið haldið áfram í aukn-
um mæli, svo og styttri einstaklingsbund-
inni psykotherapi og lyfjameðferð, sem ár-
lega tekur töluverðum framförum.
Á undanförnum 20 árum hefur fjöldi
innlagninga á Kleppsspitalann stóraukizt
og þar af leiðandi hlýtur dvalartími þess-
ara sjúklinga að hafa stytzt, þar sem rúm-
um sjúkrahússins hefur verið fækkað veru-
lega á tímabilinu. Markmið þeirrar athug-
unar, sem gerð verður grein fyrir hér á
eftir, var að meta eins nákvæmlega og
unnt er, hversu miklar breytingarnar eru
og hvernig beri að skýra orsakir þeirra.
Svipaðar rannsóknir hafa áður verið gerð-
ar á ýmsum stöðum. Ödegárd, Gaustad
sykehus, Osló, gerði árið 1963 grein fyrir
útskriftarmynztrinu frá norskum geð-
sjúkrahúsum fyrir og eftir tilkomu nútíma
geðlyfjameðferðar.12 Niðurstaða rannsókn-
ar hans var á þá leið, að varðandi útskrift-
armynztrið hefði lyfjatímabilið ekki haft í
för með sér neina byltingu. Útskriftartíðn-
in hafði að vísu aukizt, en samtímis jókst
einnig fjöldi endurinnlagninga. þannig að
nettóvinningurinn varð tæpast statistiskt
marktækur. Fjöldi mjög skjótra útskrifta
jókst töluvert, en það varð engin minnkun
á meðaltíma þeim, sem meðferðin tók að
jafnaði. Þetta er í samræmi við mótsvar-
andi rannsóknir á enskum sjúkrahúsum,
gerðar af Shepherd Goodman og Watt.10
Samkvæmt athugun Ödegárds skeðu mestu
framfarirnar í Noregi milli 1936 og 1950,
þ. e. áður en nútíma geðlyf komu til sög-
unnar. Árið 1966 birti Jerzy Henisz
7 ára follow-up rannsókn á 249 geð-
klofasjúklingum, sem voru innlagðir á
Pruscov Mental Hospital í Póllandi árið
1956.1 Niðurstöður þeirrar athugunar
voru á þá leið, að góður árangur meðferð-
ar væri tengdur stuttri sjúkrasögu fyrir
innlögn, stuttri sjúkrahúsdvöl, hjónabandi
og uppruna úr sveit. Einnig fann sami at-
hugari, að árangur af meðferð þessa hóps,
var ekki frábrugðinn spontan gangi sjúk-
dómsins í hópi ómeðhöndlaðra geðklofa-
sjúklinga, sem lýst var af Hastings 1958.3
Þessi athugun virtist gefa til kynna,
að geðklofasjúklingar hafi nú á tímum jafn
lélegar batahorfur og fyrir tilkomu nútíma
geðlyfjameðferðar. Harris, Linker, Norris
og Shepherd frá Betlehem Royal Hospital,
Maudsley Hospital and The Institute of
Psychiatry of the University of London,
birtu 1956 5 ára eftirrannsókn 126 geð-
klofasjúklinga, sem legið höfðu inni á
Maudsley Hospital á árunum 1945-1948 og
hlotið höfðu insulincoma-meðferð.2 Hinum
einstöku sjúklingum var fylgt eftir í 5 ár
eftir útskrift frá Maudsley Hospital og
einskis látið ófreistað til að fá sem ná-
kvæmastar upplýsingar um örlög þeirra og
afdrif á þessu tímabili. í þessari rannsókn
kom það ljóslega fram, að heildarsjúkra-
hússdvalartími sjúklinganna á ofangreindu
5 ára tímabili var í nánum tengslum við
kliniskt ástand sjúklinganna í lok tímabils-
ins. Því styttri dvalartími á sjúkrahúsi,
þeim mun betra kliniskt ástand og öfugt.
Að áliti höfundanna gefur þetta til kynna,
að tölfræðilegar rannsóknir, sem meta af-
drif geðklofasjúklinga eftir því hve löng
sjúkrahúsdvölin verður, eigi fullan rétt á
sér. Með öðrum orðum reyndist vera mikil
fylgni milli lengdar sjúkrahúsdvalarinnar
á 5 ára tímabilinu og kliniskra og félags-
legra afdrifa sjúklinganna. Lewis J. Sher-
man et al fundu við 3 ára follow-up athug-
un á 588 schizophren sjúklingum, sem inn-
lagðir voru á 35 sjúkrahús í Ameríku
1958, að því fleiri og lengri sjúkrahús-
dvalir, sem sjúklingarnir áttu að baki sér,
þeim mun verri voru batahorfur þeirra.J1
Marstal og Svendsen birtu 1968 niðurstöð-
ur athugunar, sem gerð var á tíðni inn-
lagninga á dönsk geðsjúkrahús 1948-1966.5