Læknablaðið - 01.10.1973, Page 69

LÆKNABLAÐIÐ
223
Guðjón Hansen tryggingafræðingur
ÚTGJÖLD TÍL HEILBRÍGÐSSMÁLA
INNGANGUR
í grein þessari er fjallað um útgjöld til
heilbrigðismála á íslandi og samanburð á
því sviði við önnur lönd. Tilgangurinn er
að veita nokkrar tölulegar upplýsingar og
vekja jafnframt athygli á annmörkum,
sem á skýrslugerð um þetta efni hljóta
að vera, og þeirri varúð, sem gæta verður
við túlkun talnanna. Stuðzt er við eftir-
farandi upplýsingar:
1. Tölur Framkvæmdastofnunar ríkisins
um útgjöld til heilbrigðismála.
2. Tölur Framkvæmdastofnunar ríkisins
um þjóðarframleiðslu og þjóðartekjur.
3. Skýrslur norrænnar nefndar um félags-
málaútgjöld á Norðurlöndum —• nú síð-
ast í bæklingnum Sccial trygghet i de
nordiska landerna, sem gefinn er út í
Stokkhólmi 1973.
4. An International Study of Health Ex-
penditure and its Relevance for Health
Planning eftir Brian Abel-Smith, gefin
út í Genf 1967.
Loks verður drepið’ á lauslega athugun
á félagsmálaútgjöldum í löndum Efna-
hagsbandalagsins.
Hagrannsóknadeild Framkvæmdastofn-
unar ríkisins þakka ég veittar upplýsing-
ar og sérstaklega þakka ég Eyjólfi Björg-
vinssyni, viðskiptafræðingi, aðstoð og
ábendingar.
ÚTGJÖLD TIL HEILBRIGÐISMÁLA
Á ÍSLANDI
Framkvæmdastofnun ríkisins hefur tek-
ið saman yfirlit um heildarútgjöld til heil-
brigðismála á fslandi árin 1960-1971. Þá
hefur um aldarfjórðungs skeið starfað
nefnd á vegum félags- og heilbrigðismála-
ráðuneyta á Norðurlöndum, sem gefið hef-
ur út skýrslur um útgjöld til félagsmála,
þar á meðal útgjöld vegna sjúkdóma. Svo
sem fram kemur í töflu 1, eru hinar ís-
lenzku útgjaldatölur síðarnefndu skýrsln-
anna einungis um 2/3 af heildarútgjöld-
unum samkvæmt yfirliti Framkvæmda-
stofnunarinnar. Stafar þetta í fyrsta lagi
af því, að norrænu skýrslurnar taka að-
eins til rekstrarútgjalda, en ekki til fjár-
festingar (sjúkrahúsbygginga), og í öðru
lagi eru beinar greiðslur einstaklinga, svo
sem fyrir læknishjálp, tannlæknishjálp og
lyf, ekki taldar með í norrænu skýrslun-
um. Á hinn bóginn hafa dagpeninga-
greiðslur sjúkrasamlaga verið dregnar út
úr í yfirliti Framkvæmdastofnunarinnar.
Þótt vafalaust megi um það deila, hvar
draga skuli markalínu milli heilbrigðis-
mála og annarra málaflokka, verða töl-
urnar í töflu 1 að teljast alltraustar og
taka til þeirra útgjalda, sem menn munu
almennt vera sammála um að reikna til
heilbrigðismála. Gera má ráð fyrir, að
beinar greiðslur einstaklinga séu sá hluti
útgjaldanna, sem ótraustastar upplýsingar
eru um.
Við samanburð milli ára gagnar lítið
að virða fyrir sér krónutölurnar einar
saman. Samkvæmt tölum Framkvæmda-
stofnunarinnar eru heildarútgjöldin 10,7
sinnum hærri 1971 en 1960. Sé miðað við
mannfjölda, verða útgjöldin 1960 um
1.700 kr. á mann, en 1971 eru þau um
15.400 kr. á mann eða 9,1 sinnum hærri.
Mikill hluti þessarar aukningar á að sjálf-
sögðu rót sína að rekja til hækkunar verð-
lags. Vaknar þá sú spurning, hvaða vísi-
tölu megi nota til að finna hina raunveru-
legu aukningu. Sé miðað við svokallaða
verðvísitölu samneyzluútgjalda (sú vísi-
tala var 413,9 stig árið 1971, miðað við
1960=100), verða heilbrigðismálaútgjöld
á mann um 2,2 sinnum meiri að verðmæti
árið 1971 en árið 1960. Hvort í þessu felst
að sama skapi aukin og bætt heilbrigðis-
þjónusta skal ekki fullyrt um.