Læknablaðið - 01.12.1973, Qupperneq 36

246
LÆKNABLAÐIÐ
LÆKNABLAÐIÐ
THE ICELANDIC MEDICAL JOUKNAL
Læknaíclag Islands og
Læknafclag Rcykjavikur
59. ÁRG. — NÓV.-DES. 1973
TÖLVUVINNSLA OG SAMRÆMING
GAGNASÖFNUNAR
í þessu tölublaði birtist hin síðasta af
þremur ágætum greinum Elíasar Davíðsson-
ar, kerfisfræðings, um tölvutækni í heil-
brigðisþjónustunni. Fyrri greinarnar tvær
hafa vakið verðskuldaða athygli. í þessari
síðustu grein dregur höfundur upp mynd af
hugsanlegri þróun þessara mála í náinni
framtíð. í áætluninni er gert ráð fyrir, að
vandanum sé sýndur fullur áhugi og greitt
fyrir þróun mála eins og frekast er kostur
Þó er ekki gert ráð fyrir, að þeir möguleikar
tölvutækninnar, sem höfundur mælir með,
verði fullnýttir, fyrr en í lok þessa áratugs.
Auðsætt er, að nýtingu tölvutækninnar
hefur ekki verið nægilega sinnt, hvað snert-
ir heilbrigðisþjónustuna, þótt geta beri af
sanngirni þeirra stórátaka, sem þegar hefur
verið hrint í framkvæmd að frumkvæði for-
ysíumanna heilbrigðismála. Má þar fyrst og
íremst geta uppbyggingar þjóðskrárinnar. Á
mörgum sviðum þjóðlífsins hafa menn gert
sér Ijósa þá hagræðingu, sem er af tölvu-
tækninni og reynt að nýta hana til hins
ítrasta. Hér hefur heilbrigðisþjónustan aug-
sýnilega dregist mjög aftur úr, t. d. ekki
sinnt mannöflun til undirbúningsvinnu og
þjálfunar.
Flesí þau verkefni, sem Elías nefnir í
grein sinni, eru greinilega til mikils hag-
ræðis. Veigamesta verkefnið er heilsufars-
gagnamiðstöð, er safna skal margvíslegum
heilsufarslegum gögnum um einstaklinga á
einn aðgengilegan stað. Er ætlazt til, að
læknar jafnt utan sem innan sjúkrahúsa geti
gengið í þennan upplýsingasjóð og þar með
sparist óhemjumikil vinna, sem að verulegu
leyti hefði verið tví- eða jafnvel margverkn-
aður.
Margt hefur staðið slíkri gagnamiðstöð
fyrir þrifum. Ber þar fyrst að nefna rétta
verkaskiptingu og samræmingu vinnu milli
sjúkrahúsa. Þetta stórmál hefur lengi verið
á döfinni, en virðist hafa legið í láginni að
undanförnu. Því miður er ekki grunlaust um,
að eiginhagsmunir og togstreita milli ein-
staklinga og stofnana hafi staðið framgangi
þessa mikilvæga máls fyrir þrifum. Lausn
þess er þó ein meginforsenda þess, að
áðurnefnd gagnamiðstöð komist á laggirnar,
svo að fullt hagræði verði að.
Starf eyðublaðanefndar L.í. markar þó
gleðilegt spor í átt til samræmingar. í þessu
tölublaði birtist einnig skýrsla um störf þess-
arar nefndar. Auk þess beina sparnaðar og
einföldunar vinnu, sem leiðir af stöðlun og
fækkun í þeirri eyðublaðamergð, sem heil-
brigðisþjónustan hefur búið við, er auðsætt,
að slík stöðlun er æskileg vegna fyrirhug-
aðrar allsherjar gagnamiðstöðvar. Vænta má
þess, að eyðublaðanefnd hafi fullt samráð
við sérfræðinga í tölvuvinnslu við hönnun
hinna margvíslegu eyðublaða.
Af pólitísku tilefni hefur nýverið orðið
tíðrætt um hættur þær, sem leitt getur af
tölvuskráningu upplýsinga um einstaklinga.
Óneiíanlega mundi áðurnefnd gagnamiðstöð
ógna nokkuð þeim trúnaði, sem talinn hefur
verið sjálfsagður milli læknis og sjúklings.
Ýmsar viðkvæmar upplýsingar hljóta óhjá-
kvæmilega að slæðast með inn í gagna-
sjóð miðstöðvarinnar. Sjúklingum stendur að
sjálfsögðu ekki á sama um meðhöndlun
slíkra upplýsinga. Viss hætta er raunar þeg-
ar á misnotkun persónulegra upplýsinga í
sjúkraskrám sjúkrahúsanna. Sjálfsagt er því
að íhuga, áður en lengra er haldið, hvernig
varðveizlu trúnaðar um viðkvæm persónuleg
mál verður bezt borgið. Veruleg takmörk
kunna að vera nauðsynleg á slikri gagna-
söfnun, eigi hún ekki að ógna rétti einstakl-
ingsins til að varðveita einkamál sín.
P. Á.